حقوق عمومی
نسبت‌سنجی جهان‌شمولی حقوق بشر و اصول غیرقابل بازنگری؛ با تأملی بر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

محمد محمدی گرگانی؛ جواد یحیی زاده

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 09 مهر 1402

https://doi.org/10.22054/qjpl.2023.72844.2884

چکیده
  اصل «جهان‌شمولی»، به‌ویژه پس از جنگ جهانی دوّم و از رهگذار شناسایی در «اعلامیۀ جهانی حقوق بشر»، افزون بر صبغۀ فلسفی اهمّیّت حقوقی نیز یافته است. این اهمّیّت صرفاً در «نظام بین‌المللی حقوق بشر» خلاصه نشده و «نظام‌های حقوقی ملّی» را نیز تحت تأثیر قرار داده است. از سوی دیگر، «دستورگرایی» به‌مثابۀ پارادیم ...  بیشتر

حقوق عمومی
دولت اخلاقی یا قرارداد دولت‌ساز؛ نگاهی پارادایمی به دولت از منظر هگل و نقدهای او به لیبرالیسم کلاسیک

آیت مولائی؛ سید علی موسوی؛ فرشید بنده علی

دوره 25، شماره 80 ، مهر 1402، ، صفحه 171-206

https://doi.org/10.22054/qjpl.2023.67235.2756

چکیده
  هگل از جمله فیلسوفانی است که با فلسفه چندوجهی و روش­شناسی خاص خود به مطالعه مفهوم دولت می‌پردازد. او از یک­سو با نقدهای فراوان به نظریه­پردازی مکاتب مختلف در باب این مفهوم، معتقد است که دولت سازوکاری برای حفظ صلح یا اجرای حقوق یا ترویج نفعی فراتر از وجود خود نیست و صرفاً در این صورت می­تواند توسط همه بعنوان حق به رسمیت شناخته ...  بیشتر

حقوق عمومی
امکان یا امتناع حقِ بر ناحقی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

جواد یحیی زاده؛ علی فرهادیان

دوره 25، شماره 79 ، مرداد 1402، ، صفحه 233-264

https://doi.org/10.22054/qjpl.2022.68862.2803

چکیده
  حق به‌مثابه عنصر پویای نظام حقوقی، تاریخی بس طولانی پشت سر نهاده است. «حقِ بر ناحقی»، نتیجه رشد و حیات اجتماعی حق و محصول قرن‌ها پیکار متمادی میان حاکمیت و شهروندان در اندیشه غربی ـ لیبرالی و برآیند مؤلفه‌های گوناگون اجتماعی، اقتصادی و سیاسی است. امروزه حق در معنای جدید صورت قانونی نیز یافته و در اسناد بین‌المللی متجلی شده ...  بیشتر

مفهوم حق در اندیشۀ بنتام و خوئی

محمد راسخ؛ محسن قاسمی

دوره 22، شماره 68 ، مهر 1399، ، صفحه 61-83

https://doi.org/10.22054/qjpl.2020.37044.1982

چکیده
  تمرکز اصلی این پژوهش بر مفهوم و خاستگاه حق است. جرمی بنتام ایدۀ حق فراقانونی را کاملاً رد می­کند. از دیدگاه او فقط حقِ قانونی معتبر است که بیانگر منفعتی برای صاحب حق است. در رویکرد سید ابوالقاسم خوئی نیز قِوام حق به حکم شارع است و به دلایل مورد نظر شارع که به نظر می­رسد مصالح افراد باشند، اعتبار می­شود. در این مقاله، نشان داده می‌شود ...  بیشتر

بازخوانی دکترین مصلحت دولت در پرتو نظریه تعادل

مهناز بیات کمیتکی؛ مهدی بالوی

دوره 17، شماره 47 ، آبان 1394، ، صفحه 123-155

چکیده
  دو مفهوم حق و مصلحت که از جمله عناصر کلیدی گفتمان سیاسی، حقوقی، اخلاقی و اجتماعی اکثریت قریب به اتفاق کشورهای دنیا قلمداد میشوند، راه خود را به گفتمان حقوقی و سیاسی جامعه معاصر ایران نیز باز کردهاند. با این همه بروز حدی از تنش میان آنها به دلیل تکثر انگاره های ارزشی و مآلاً، تزاحم ادعاهای متعارض، در عرصه عمل، امری گریزناپذیر جلوه میکند. ...  بیشتر

اندیشه اضطرارگرایی در مصاف با نظریه تعادل

مهناز بیات کمیتکی؛ مهدی بالوی

دوره 15، شماره 42 ، دی 1393، ، صفحه 9-42

چکیده
  حق و مصلحت ازجمله مفاهیمی هستند که بر مباحث سیاسی، اخلاقی، حقوقی و اجتماعیاکثر کشورهای دنیا حاکم شده اند. با اینحال، وجود ناهماهنگی میان اقتضائات تضمین حقوقفردی و ارتقای مصلحت عمومی موجب می شود که بروز حدی از تنش میان این حقوق و آنمصالح، گریزناپذیر باشد. پژوهشگران، ضمن اتخاذ رویکردهای نظری مختلف درباره نسبت میانحق و مصلحت، راهکارهای ...  بیشتر

تحولات حق استماع در حقوق اداری انگلستان و ایران

علی محمد فلاح زاده

دوره 15، شماره 41 ، مهر 1393، ، صفحه 169-206

چکیده
  چکیده امروزه حق استماع، به یکی از اجزای اداره خوب و عدالت رویه‌ای تبدیل شده است.استماع در حیطه‌ی حقوق اداری،وابسته به زمینه‌ای است که در آن اعمال می‌شود. در حقوق اداری انگلستان تمایز میان تصمیمات قضایی و تصمیمات اداری، لزوم ترافعی بودن تصمیمات و تفکیک میان حق‌ها و امتیازات، محدودیت‌هایی را بر استماع موجب شد. این محدودیت‌ها دردهه‌ی ...  بیشتر