حسین فضلی مقصودی؛ زین العابدین تقوی فردود؛ علیرضا صابریان
چکیده
مالکیت و حقوق ناشی از آن همواره مورد تکریم و حمایت و البته از سوی دیگر مورد تحدید و سلب قرار گرفته است. در قوانین و مقررات موضوعه، با وجود آنکه مالکیت از جمله حق اساسی انسانها است، ممکن است در پارهای ضروریات مانند تأمین منافع و مصالح عمومی جامعه، مورد تخدیش و تحدید قرار گیرد بنحوی که این خدشه منجر به سلب آن و انتزاع ملک از مالک بینجامد. ...
بیشتر
مالکیت و حقوق ناشی از آن همواره مورد تکریم و حمایت و البته از سوی دیگر مورد تحدید و سلب قرار گرفته است. در قوانین و مقررات موضوعه، با وجود آنکه مالکیت از جمله حق اساسی انسانها است، ممکن است در پارهای ضروریات مانند تأمین منافع و مصالح عمومی جامعه، مورد تخدیش و تحدید قرار گیرد بنحوی که این خدشه منجر به سلب آن و انتزاع ملک از مالک بینجامد. قانونگذار اسلامی سعی بر آن داشته است که سلب مالکیت با رعایت حقوق مالکانه و بنا بر ضروریات جامعه صورت گیرد. بدین خاطر، تمهیداتی مانند پیشبینی دیوان عدالت اداری و شورای نگهبان در راستای صیانت از مالکیت خصوصی اندیشیده شده است. این مقاله به روش کتابخانهای تدوین شده است پرسش این است که دیوان عدالت اداری به چه نحو میتواند از سلب مالکیت اشخاص ممانعت یا حمایت بعمل آورد البته نتیجه حاصله آن است که دیوان عدالت اداری نمیتواند به تنهایی و بدون حمایتهای قانونی، از سلب مالکیت ممانعت بعمل آورد و یا حق مالکیت را بطور مطلق مورد حمایت خویش قرار دهد.
عادل ابراهیم پور اسنجان؛ نسیم سلیمانی نژاد
چکیده
دولتها و سازمانهای دولتی در انعقاد قرارداد برای تامین نیازهای همگانی و حفظ منافع عمومی از امتیازات ویژه برخوردارند. یکی از این امتیازات که اغلب در سیستمهای حقوقی کامنلا و اتحادیه کشورهای مشترک المنافع مطرح میشود و نشات گرفته از قدرت حاکمیتی دولت در تامین منافع عمومی میباشد، «دکترین ضرورت اجرایی» است. این نظریه بیان ...
بیشتر
دولتها و سازمانهای دولتی در انعقاد قرارداد برای تامین نیازهای همگانی و حفظ منافع عمومی از امتیازات ویژه برخوردارند. یکی از این امتیازات که اغلب در سیستمهای حقوقی کامنلا و اتحادیه کشورهای مشترک المنافع مطرح میشود و نشات گرفته از قدرت حاکمیتی دولت در تامین منافع عمومی میباشد، «دکترین ضرورت اجرایی» است. این نظریه بیان میدارد دولت در مواقعی به دلیل ضرورت پیش آمده از قبیل تغییر سیاست، در راستای حفظ منافع عمومی اقدام به فسخ قرارداد بدون پرداخت خسارت مینماید. با تبیین و بررسی این نظریه در مقایسه با مفاهیم مشابه همچون فسخ بر مبنای صلاحدید، ملیسازی و مصادره و همچنین شرایط قوه قاهره و نگاهی به نهاد قراردادهای دولتی در سیستم حقوقی ایران و بررسی قوانین و مقررات موضوعه در این خصوص، خلاءهای موجود در این سیستم بررسی شده و پیشنهادی در جهت قانونمندتر شدن فعالیتهای دولت در قالب قرارداد ارائه میشود.
سیامک کریمی
چکیده
سه ماه پس از شیوع ویروس کرونا (کووید-19) بالغ بر 200 کشور در جهان گرفتار این ویروس شدهاند. ابعاد گسترده و فرامرزی این بیماری، بررسی این موضوع را ضروری میکند که دولتها طبق حقوق بینالملل چه تعهدی در راستای پیشگیری و جبران خسارت از زیان فرامرزی به طور کلی و این بیماری به طور خاص دارند. این مقاله میکوشد تا قلمرو این دسته از تعهدات ...
بیشتر
سه ماه پس از شیوع ویروس کرونا (کووید-19) بالغ بر 200 کشور در جهان گرفتار این ویروس شدهاند. ابعاد گسترده و فرامرزی این بیماری، بررسی این موضوع را ضروری میکند که دولتها طبق حقوق بینالملل چه تعهدی در راستای پیشگیری و جبران خسارت از زیان فرامرزی به طور کلی و این بیماری به طور خاص دارند. این مقاله میکوشد تا قلمرو این دسته از تعهدات دولتها را مشخص کند. شایعترین روایت از علت ایجاد کرونا، به خرید و فروش برخی حیوانات وحشی در بازار ووهان چین مربوط میشود اما از آنجا که هنوز به طور کامل، علت قطعی پدیداری ویروس کرونا مشخص نشده است، در نتیجه، این مقاله تعهد دولتها در پیشگیری از خسارت ناشی از کرونا را دو سناریوی فرضی بررسی میکند تا تمامی ابعاد این موضوع را پوشش دهد. در سناریوی فرضی نخست، با فرض دخالت بازار حیوانات وحشی ووهان چین، تعهد دولت منشا (چین) درباره پیشگیری و جبران خسارت کووید-19بررسی میشود. در سناریوی فرضی دوم، چنین پنداشته میشود که هیچ علت مشخصی برای این بیماری وجود ندارد و تعهد عام دولتها به پیشگیری از زیان فرامرزی ناشی از کرونا مورد مطالعه قرار میگیرد.
عطیه شاه حسینی؛ علی مشهدی
چکیده
جبران خسارات زیست محیطی فرامرزی، بویژه در خصوص آسیبهای ناشی از فعالیتهای خطرناک، یکی از مسائل غامض نظام مسئولیت در حقوق بینالملل محیط زیست محسوب میشود.یکی از مشکلات این است که گاهی باوجود اتخاذ تمامی اقدامات پیشگیرانه، برخی فعالیتهای مشروع و مجاز دولتها که عموما خطرناک نیز هستند، خسارات جبرانناپذیری به سایر اشخاص ...
بیشتر
جبران خسارات زیست محیطی فرامرزی، بویژه در خصوص آسیبهای ناشی از فعالیتهای خطرناک، یکی از مسائل غامض نظام مسئولیت در حقوق بینالملل محیط زیست محسوب میشود.یکی از مشکلات این است که گاهی باوجود اتخاذ تمامی اقدامات پیشگیرانه، برخی فعالیتهای مشروع و مجاز دولتها که عموما خطرناک نیز هستند، خسارات جبرانناپذیری به سایر اشخاص حقوق بینالملل و به خصوص به محیط زیست وارد میکنند. ازآنجاییکه این فعالیتها ممنوع نیستند، نظام سنتی مسئولیت مدنی در پاسخگویی به این خسارات کارآمد نمیباشد؛ از اینرو توسعه و تدوین نظامِ خاصِ جبران خسارات زیست محیطی اجتنابناپذیر میباشد. حاصل تلاش جامعه بینالمللی در این زمینه تصویب طرح پیشنویس 2006 کمیسیون حقوق بینالملل با موضوع" اصول تخصیص زیان در موارد آسیب فرامرزی ناشی از فعالیتهای خطرناک" است که دولت را تحت شرایطی بهدلیل ورود خسارت جدی به محیط زیست مسئول و متصدی فعالیت خطرناک را موظف به جبران خسارت، حتی در صورت فقدان عنصر نقض تعهد میداند. در این پژوهش تلاش بر این است که پس از تحلیل خسارات زیست محیطی در پرتو نظریه اعمال منع نشده و تببین ویژگیها و تمایزهای این نوع خسارات از سایر خسارات در حقوق بینالملل و با ملاحظه پیشنویس 2006 کمیسیون حقوق بینالملل، از روش توصیفی _ تحلیلی برای ارزیابی ابعاد مختلف موضوع استفاده شود.
محسن عبدالهی؛ علی حسنخانی
دوره 16، شماره 45 ، اردیبهشت 1394، ، صفحه 31-52
چکیده
دیوان بینالمللی دادگستری به عنوان رکن اصلی قضایی ملل متحد نه تنها وظیفة حل و فصل اختلافات میان دولتها را دارد، بلکه وظیفة حفاظت از ارزشهای مورد قبول اعضای جامعة بینالمللی را نیز بر عهده دارد. از آنجا که وظیفة دیوان رسیدگی به اختلافات بر اساس قواعد موجود است نه بر اساس قواعد مطلوب، تغییر و تحولات صورت گرفته در عرصة حقوق بشر تأثیر ...
بیشتر
دیوان بینالمللی دادگستری به عنوان رکن اصلی قضایی ملل متحد نه تنها وظیفة حل و فصل اختلافات میان دولتها را دارد، بلکه وظیفة حفاظت از ارزشهای مورد قبول اعضای جامعة بینالمللی را نیز بر عهده دارد. از آنجا که وظیفة دیوان رسیدگی به اختلافات بر اساس قواعد موجود است نه بر اساس قواعد مطلوب، تغییر و تحولات صورت گرفته در عرصة حقوق بشر تأثیر خود را بر عملکرد دیوان داشته است. نمود بارز این تغییر عملکرد را به خوبی میتوان در قضیة گینه علیه کنگو مشاهده نمود. در این رأی دیوان با تأکید مجدد بر قواعد حقوق بشر به عنوان جزئی از مجموعة قواعد حقوق بینالملل، ضمن کمک به انسجام و وحدت حقوق بینالملل، زمینة ارتقای احترام و رعایت حقوق بشر را نیز فراهم میسازد. از دیگر دستاوردهای مهم در این رأی تغییر قلمرو ماهوی حمایت دیپلماتیک و حکم به پرداخت غرامت برای جبران خسارات غیر مادی است.
نفیسه شوشی نسب
دوره 13، شماره 33 ، تیر 1390، ، صفحه 101-136
چکیده
خسارتهای درد و رنج یکی از متداول ترین انواع زیان هایی است که در روابط متقابل افراد با یکدیگر به بار می آید. اهمیت بررسی اینگونه خسارتها به این دلیل است که از یک سو سلامت روانی افراد یک جامعه ضامن پیشرفت و توسعه ی آن جامعه می باشد و از سوی دیگر جبران خسارت همواره به عنوان یکی از اهداف اصلی حقوق که همانا برقراری عدالت و حتی الامکان اعاده ...
بیشتر
خسارتهای درد و رنج یکی از متداول ترین انواع زیان هایی است که در روابط متقابل افراد با یکدیگر به بار می آید. اهمیت بررسی اینگونه خسارتها به این دلیل است که از یک سو سلامت روانی افراد یک جامعه ضامن پیشرفت و توسعه ی آن جامعه می باشد و از سوی دیگر جبران خسارت همواره به عنوان یکی از اهداف اصلی حقوق که همانا برقراری عدالت و حتی الامکان اعاده وضع اشخاص زیاندیده به حال سابق می باشد، مورد توجه بوده است. در حقوق ایران ارزیابی خسارتهای درد و رنج هیچگاه مورد مطالعه ی جدی و مستقل حقوقدانان واقع نشده و اینگونه خسارتها همواره به طور کلی و به عنوان بخشی از خسارتهای معنوی در کتب حقوقی مطرح گردیده است؛ لذا در این تحقیق در صدد توجیه جبران و ارزیابی اینگونه خسارتها به پول برآمده ایم. همچنین مطالعه تطبیقی نشان می دهد که جبران اینگونه خسارتها در بسیاری از کشورها بدون تردید پذیرفته شده است. در تحقیق حاضر ما در تلاش برای ارائه ی راه حل هایی جهت جبران و ارزیابی خسارتهای درد و رنج به پول هستیم و نیز نظریات مختلفی را که در ارتباط با نحوه ارزیابی اینگونه خسارتها به پول وجود دارد، مورد نقد و بررسی قرار داده ایم. در نهایت بررسی خسارتهای درد و رنج و توجه به ارزیابی اینگونه خسارتها باعث افزایش رضایتمندی افراد در جامعه و در نتیجه افزایش سطح رفاه اجتماعی می گردد.
ابوالفضل دلاوری
دوره 11، شماره 26 ، تیر 1388، ، صفحه 151-180
چکیده
نقش کمیسیون های حقیقت یاب در بررسی و اعلام حقایق مربوط به خشونت ها و جنایت های سیاسی و نظامی، و همچنین در تخفیف آثار نامطلوب این پدیده ها، در سال های اخیر افزایش یافته است. این موضوع باعث شده است تا صاحبنظران، این کمیسیون ها را به عنوان کارگزارانی مناسب برای حل منازعات سیاسی و بین المللی مورد توجه قرار دهند. پیشتر، نقش این کمیسیون ها، ...
بیشتر
نقش کمیسیون های حقیقت یاب در بررسی و اعلام حقایق مربوط به خشونت ها و جنایت های سیاسی و نظامی، و همچنین در تخفیف آثار نامطلوب این پدیده ها، در سال های اخیر افزایش یافته است. این موضوع باعث شده است تا صاحبنظران، این کمیسیون ها را به عنوان کارگزارانی مناسب برای حل منازعات سیاسی و بین المللی مورد توجه قرار دهند. پیشتر، نقش این کمیسیون ها، همچون ضابطان قضایی، صرفاً جمع آوری «حقایق محکمه ای» بود. به عبارت دیگر، آن ها می کوشیدند ، عاملان و مباشران خشونت ها و جنایت های سیاسی و نظامی را شناسایی و به مراجع مربوطه اعلام کنند. اما این کمیسیون ها اخیراً به ابعاد دیگری از حقایق مربوط به خشونت ها و جنایات سیاسی و نظامی توجه نشان داده اند. برخی از این کمیسیون ها، با تمرکز بر «حقایق روایتی»، می کوشند تا طرفین درگیری را نیز در فرایند حقیقت یابی مشارکت دهند و از این طریق به تخفیف و تلطیف آثار و پیامدهای عاطفی و روانی خشونت ها کمک کنند. برخی دیگر، با تاکید بر «حقایق معطوف به مصالحه» و تلاش در جهت بازسازی مادی و روحی طرفین درگیری، می کوشند زمینه های ارتباط و تفاهم میان آن ها را فراهم سازند. چنین رویکردهایی، دستاوردهای قابل ملاحظه ای در زمینه حل منازعات داشته است. با وجود این، اگر قرار است کمیسیون های حقیقت یاب به عنوان نهادهای حل منازعه عمل کنند، و اگر هدف این کمیسیون ها حل و فصل پایدار منازعات و جلوگیری از شروع مجدد آنها ست، لازم است به جنبه دیگری از حقایق مربوط به خشونت ها و جنایت های سیاسی و نظامی نیز توجه کنند. این جنبه از حقیقت که در این مقاله با عنوان «حقیقت آسیب شناختی» مورد بحث قرار گرفته است به معنای شناسایی و معرفی زمینه ها و ریشه های بنیادین خشونت ها و جنایت های سیاسی و نظامی در جوامع مورد نظر است. از این دیدگاه، شناسایی و معرفی ساختارها و فرایندهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی منازعه خیز و خشونت زا در جوامع مورد نظر و همچنین ارائه راهکارهایی برای اصلاح این ساختارها و فرایندها به بخشی دیگر از وظائف کمیسیون های حقیقت یاب تبدیل می شود. چنین کمیسیون هایی را می توان همچون «کارگزاران گذار» از وضعیت منازعه، به وضعیت پسا منازعه در جوامع پر تنش تلقی کرد.