نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• حبیب اله رحیمی

گروه حقوق خصوصی دانکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

با تصویب اصل یکصد و هفتاد و یکم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، مقررات مربوط به مسئولیت مدنی دولت در امر قضا تغییر جدی کرد و دولت در صورت اشتباه قاضی مسئول شناخته شد؛ در حالی که قضاوت جزو اعمال حاکمیت است که برابر ماده 11 قانون مسئولیت مدنی برای دولت مسئولیتی ایجاد نمی­کند. با وجود اصل مزبور، که در جهت حمایت از زیان دیده است، در عمل چندان حمایتی صورت نگرفت و به ندرت رای قطعی برای جبران زیان متضرر صادر گردید. در قانون مجازات اسلامی جدید مصوب  1392 و قانون آیین دادرسی کیفری جدید مصوب 1392 موادی به مسئولیت مدنی ناشی از صدور و اجرای آرای قضایی اختصاص یافت. با مقررات جدید،  مبانی، شرایط و آثار مسئولیت مدنی دولت به سبب صدور و اجرای تصمیمات قضایی تغییراتی کرده است و این تغییرات در قانون مجازات اسلامی تا حد زیادی منطبق با فقه امامیه و همگی در جهت حمایت بیشتر از زیان دیده است. هرچند برخی از مواد قوانین جدید با فقه کاملا سازگاری ندارد مانند ماده 13 قانون مجازات اسلامی که علاوه بر مسئولیت دولت برای صدور آرای قضایی به مسئولیت ناشی از اجرای مجازات نیز تصریح می­کند و برخی نیز مانند ماده 486 قانون مزبور چنان مبهم است که اعمال و اجرای آن با مشکل همراه خواهد بود تغییرات اعمال شده با قانون جدید آیین دادرسی کیفری را نمیتوان منطبق با فقه امامیه دانست لیکن هدف حمایت بیشتر از زیان دیده و تسهیل جبران خسارت و مسئولیت بیشتر دولت در این زمینه است. در این مقاله سعی شده است به این مسایل پرداخته شود و در ضمن ایرادات مقررات جدید از حیث رعایت سابقه فقهی و قواعد حقوقی مورد مطالعه قرار گیرد[u1] .



 [u1]چکیده به بازنگری جدی نیاز دادر چکیده باید آخرین دستاوردهای مقاله در کنار رو ش تحقیق و هدف منعکس نماید

کلیدواژه‌ها

• مسئولیت مدنی دولت
• قاضی
• اجرا کننده
• قانون مجازات اسلامی
• قانون آیین دادرسی کیفری

عنوان مقاله [English]

The changes of civil liability of state for issuing and enforcement of judicial decision after ratification of new Islamic criminal code and the code of criminal procedure

نویسنده [English]

• Habibollah Rahimi

department of private law faculty of law and political science allameh tabatabaei University

چکیده [English]

After Islamic revolution in Iran, principle 171 of the Constitution made a
very serious change in civil liability of State and judges. The State became liable
for the mistake of judges though the act of judges is an act of State authority
which did not cause liability for State according to article 11 of Civil Liability
Act. That principle was on the favor of victims but in reality there were rarely an
award to compensate them. In new Islamic Criminal Code and the new Code of
Criminal Procedure, there are some new articles relating to the liability of State
for issuance and enforcement of judicial decisions. The question is whether these
new articles made any changes in bases, conditions and effects of liability
derived from issuing and enforcing judicial decisions and whether these changes
are in accordance with the Shia jurisprudence or not. In this article, these
questions are discussed and in addition, focus has been put on the problems of
the new Acts.

کلیدواژه‌ها [English]

• civil liability
• judges
• enforcing
• Islamic criminal code
• code of criminal procedure