نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیات علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

اجراهایصحنه‏ایموسیقی مثل سایر هنرها در جمهوری اسلامی ایران، ذیل چتر حقوق قرار دارد. موضوعیکهبررسیآندرادبیاتحقوقی،مغفولواقعشدهوتحلیلآن،نشانمیدهدکه حکومت ، تکلیف خود را با نحوه مواجهه نظام حقوقی با این موضوع مشخص نکرده است. از یک طرف،نظامصدورمجوزحداکثری و سخت گیرانه در وزارت فرهنگ، برقرار شده که فارغ از ایرادات اساسیآن،حکایتازانتخابراهبرددخالتدارد و طی آن، صفر تا صد تولید و عرضه آثار موسیقایی مستلزم اخذ اجازه قبلیاست. امابه نحو عجیبی و توامان،راهبردنظارتهم،من جمله از طریقنیرویانتظامی‏و قوه قضاییه،فعالاست! لذا نتیجه، نشان از یک نظام مختلط «مداخلهونظارت»تمامقدداردکه از جانب دو قوه متفاوت، آنهم با دو رویکرد مختلفاعمالمی‏شودکهسوایغیرمعقولبودن؛ سرمایه، زمان و انرژی بازیگران عرصه موسیقی را هدر می‏دهد. امری که طی مقاله حاضر، مساله یابیشده و درکنار،پرتوافکندنبرزوایای پرشمار قابل انتقاد موضوع، راهبرد میانهبرونرفتازاینمعضلهمپیشنهادشده: تشکیلدادگاه‏هایاداریبامشارکتحداکثرینظامصنفیموسیقی در وزارت فرهنگ و صلاحیت فرجامی‏شعبدیوانعدالتاداری.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analyzing Licensing System for Music Concert and Its Supervision in Iran

چکیده [English]

The strategy of government for facing with music concert is examined from
viewpoint of either intervention or supervision. In the intervention strategy
through security forces, the government enforces artists for receiving prior
permission and license for holding music concerts. In fact, applying licensing
system limits the artistic rights, especially the right to freedom of artistic
expression and the government may supervise over music concerts before,
during production and before presentation and only upon issuing license, the
musician is able to present the show on live stage concert. In the second
strategy, it is focused on the principle of freedom and the government upon
production of music and only in case of confronting with crime and violation of
law, may intervene in a music concert. According to positive law in Iran, a very
strict licensing system in the Ministry of Culture and Islamic Guidance is
established that apart from its fundamental weaknesses, refers to selecting the
“intervention strategy”. But also in practice, the second strategy is applied
through police force and the Judiciary. Thus, it refers to a chaotic mixed system
of intervention and supervision with different approaches that in addition to be
illogical, may lead to wasting the capital, time and energy of musicians. The
present article examines this issue and offers the following solutions:
establishment of administrative courts by maximum partnership of music guild
system (unions) at Ministry of Culture and Islamic Guidance and appeal
jurisdiction of court of administrative justice in single stage for all plaintiffs
either musicians or the government.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Concert
  • GovernmentSupervision
  • Licensing System
  • Government Intervention
  • Judicial Supervision
الف) -کتاب‏ها
ـ اداره کل امور فرهنگی و روابط عمومی‏مجلس شورای اسلامی‏،(1364)، صورتمشروحمذاکراتمجلسبررسینهاییقانوناساسیجمهوریاسلامی‏ایران، چاپ اول، تهران: مجلس شورای اسلامی، جلد 1(جلسه اول تا سی و یکم).
ـ ایرانی، اکبر،(1370)، هشتگفتارپیرامونحقیقت  موسیقیغنایی، چاپ اول، تهران: حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی.
ـ حریری، ناصر،(1387)، دربارههنروادبیات: گفتوشنودیباحسیندهلویوعلیتجویدی، چاپ دوم، بابل: آویشن.
ـ دورتیه، ژان فرانسوا،(1391)، انسانشناسی: نگاهینوبهتحولاتجسمانی،فرهنگیورواننشاختیانسان، ترجمه جلال‎الدین رفیع‎فر، چاپ دوم، تهران: خجسته.
ـ شوکر، روی،(1384)، شناختموسیقیمردمپسند، ترجمه محسن الهامیان، چاپ اول، تهران: ماهور.
ـ صفوت، داریوش،(1393)، هشتگفتاردربارهفلسفهموسیقی، چاپ اول، تهران: ارس.
ـ صنیعی تهرانی، علیرضا،(1388)، سبکهای موسیقی از بلوز تا امروز، چاپ اول، تهران: رهام.
ـ لوُرو، موریس،(1389)، موسیقی مدرن، ترجمه و تفسیر مصطفی کمال پورتراب، چاپ پنجم، تهران:چشمه.
ـ مستوفی، عبدالله،(1388 )،شرحزندگانیمنیاتاریخاجتماعیواداریدورهقاجاریه، چاپ ششم، تهران: زوّار، جلد 1(از آقامحمدخان قاجار تا آخر ناصرالدین شاه).
ـ نوری، محمداسماعیل،(1388)، موسیقیوغناازدیدگاهاسلام ،چاپ سوم،قم: بوستان کتاب.
ب)- مقاله‏ها
ـ آگاه، وحید،(1396)، « امکان سنجی افاده نظام صدور مجوز آثار هنری از قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران»، تحقیقات حقوقی، شماره 77.
- احمدی، حسین،(1384)، «آیا موسیقی محلی حرام است؟»، فقه و مبانی حقوق واحد بابل، سال اول، شماره 1.
ـ فخلعی، محمدتقی،(1387)، «پژوهشی در مبانی فقهی موسیقی»، الهیات و حقوق، سال هشتم، شماره 27.
ـ قاسمی، وحید و صمیم، رضا،(1387)، «مطالعه‎ای پیرامون رابطه قشربندی اجتماعی و مصرف فرهنگی با استفاده از داده‎هایی در زمینه مصرف موسیقایی در شهر تهران»، جامعه‎شناسی ایران، دوره نهم، شماره 2ـ1.
ـ کوثری، مسعود،(1388)، «موسیقی زیرزمینی در ایران»، جامعه‎شناسی هنر و ادبیات، سال اول، شماره 1.
ـ محمدی گیلانی، محمد،(1378)، «موسیقی»،  فقه اهل بیت، سال پنجم، شماره 20 ـ 19.
ـ نیکجو، مهدی،(1388)، «موضوع‎شناسی غنا در آواز منطبق بر ردیف دستگاه ایرانی (تطبیق نظریه عدم حرمت ذاتی غنا با محتوای آواز ایرانی)»، هنرهای زیبا ـ هنرهای نمایشی و موسیقی، شماره 39.
ـ هداوند، مهدی،(1386)، «مهار قدرت و تحول آن در حقوق اداری»، حقوق اساسی، سال چهارم، شماره 8 .
ـ یوسف‎زاده، آمنه،(1380)، «موسیقی در ایران پس از انقلاب: نقش سازمان‎های دولتی»، ایران‎نامه، شماره3 (پیاپی 75).
پ)- جراید
 ـ ارجمند، پیروز،(1393)، «صادرات پاپ پاک»، در: «رمزگشایی از پرونده قطور بازگشت لس‎آنجلسی‎ها: مرد تنهای شب از بازداشت تا آزادی»، اعتماد، سال دوازدهم، شماره 3007، 21/4/93.
ـ جزینی، مهسا،(1391)،«حزب‎الله ایران»، آسمان، شماره 38 (پیاپی 139)، 18/9/91.
ـ صمیمی، سامان،(1393)، «درباره لغو پی در پی کنسرت‎های علیرضا قربانی: نه سیاستمداریم، نه اهل سیاست»، اعتماد، سال دوازدهم، شماره 3195، 12/12/93.
ـ «اداره اماکن، یک کنسرت دیگر را لغو کرد، کیهان کلهر: فعلاً کنسرت نمی‎دهم»، اعتماد، سال دوازدهم، شماره 3263، 19/3/94.
ـ «از میان گفته‎های حسین دهلوی»، روزگار، سال پنجم، شماره 1467، 21/12/89 .
ـ «انصار کرمانشاه: اعتراض به کنسرت موسیقی»، آسمان،  شماره 38 (پیاپی 139)، 18/9/91.
ـ «بانوان در 13 استان نمی‎توانند روی صحنه بروند: ورود زنان روی سن، ممنوع»، شرق، سال دوازدهم، شماره 2103، 11/6/93.
ـ «به دلیل مخالفت پلیس تهران، علیزاده به جای نیاوران به تالار وحدت می‎رود»، شرق، سال دوازدهم، شماره 2103، 11/6/93.
ـ «تجمع معترضان وضعیت حجاب در مقابل وزارت ارشاد»، اعتماد، سال دوازدهم، شماره 3072، 8/7/93.
-«توضیح دادستان مشهد درباره لغو کنسرت سالار عقیلی در سبزوار» در:
ـ «جلوگیری از نوازندگی زنان در کنسرتی در اصفهان»، اعتماد، سال دوازدهم، شماره 3082، 22/7/93.
-«کنسرت حمید عسگری با حکم دادستان مشهد لغو شد» در:
http://nazarnews.com/109970
ـ «کنسرت علیرضا قربانی لغو شد»، اعتماد، سال دوازدهم، شماره 3192، 9/12/92.
ـ «گزارش اعتماد از ربع قرن فعالیت‎های خاص علیه دولت‎ها: شناسنامه گروه...»، اعتماد، سال یازدهم، شماره 2964، 29/2/93.
ـ « لغو دو کنسرت در یک روز»، اعتماد، سال دوازدهم، شماره 3265، 21/3/94.
ـ «لغو کنسرت‎ها ادامه دارد؛ این بار مسعود شعاری»، اعتماد، سال دوازدهم، شماره 3246، 2/2/94.
ـ  «مرور/ واکنش به لغو کنسرت‎ها ادامه دارد»، اعتماد، سال سیزدهم، شماره 3291، 22/4/94.
ـ « نت‏ها در بند: لغو کنسرت‏ها هرروز ابعاد تازه‏ای به خود می‏گیرد»، صدا،  شماره 94( پیاپی 630)،30/5/95.
ـ «نشستی در مورد موسیقی راک در ایران: صدای ما را از حوالی خطوط قرمز می‎شنوید»، اعتماد، سال دوازدهم، شماره 3084، 24/7/93.
ـ- « نقدی بر شاهکار بینش پژوه و آلبوم اسکناس» در: http://respina.persianblog.ir/post/257
ـ «وزیر کشور و رییس قوه قضاییه: لغو کنسرت‎ها را بزرگ نمایی نکنید»، اعتماد، سال سیزدهم، شماره 3280، 8/4/94.
ـ «هشت فیلم کوتاه در یک آلبوم رپ»، اعتماد، سال دوازدهم، شماره 3240، 20/2/94.
ت)- قوانین و مقررات
ـ آیین‎نامه اماکن عمومی22/3/1363 و اصلاحیه 13/4/1395.
ـ آیین‎نامه‎ نحوه صدور مجوز تأسیس مراکز صداگذاری، صدابرداری و ضبط آثار صوتی ( استودیو، صداگذاری و صدابرداری موسیقی و آثار صوتی) مصوب 7/7/1379  وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی.
ـ آیین‎نامه‎ نحوه صدور مجوز تأسیس مؤسسات، شرکت‎ها و مراکز تهیه، تولید و تکثیر آثار صوتی مصوب 7/7/1379  وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی.
ـ آیین‎نامه نظارت بر اجرای برنامه‎های صحنه‎ای موسیقی و نحوه صدور مجوز اجرا و تبلیغات مصوب 7/7/1379  وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی.
ـ دستورالعمل الحاقی به آیین‎نامه نظارت بر اجرای برنامه‎های موسیقی و نحوه صدور مجوز اجرا.
ـ ضوابط و مقررات تأسیس مراکز، مؤسسات، کانون‎ها و انجمن‎های فرهنگی و نظارت بر فعالیت آنها مصوب 27/6/1375 شورای عالی انقلاب فرهنگی.
ـ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 4/12/1392.
ـ قانون اساسی جمهوری اسلامی‏ایران مصوب 1358.
ـ قانون استفساریه از مؤسسات و واحدها و مراکز فرهنگی مندرج در قانون اهداف و وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‏مصوب1365 و تبصره 6 ماده 35 قانون اصلاح موادی از قانون مالیات‏های مستقیم مصوب 1371 مصوب 31/1/1376.
ـ قانون اهداف و وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‏مصوب 12/12/1365.
ـ قانون پیشگیری از وقوع جرم مصوب مصوب 7/6/1390مجلس و 21/6/1394 مجمع تشخیص مصلحت نظام.
- قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب 22/9/1390 مجلس و 25/3/1392 مجمع تشخیص مصلحت نظام.
ـ قانون تعطیل مؤسسات و واحدهای آموزشی و تحقیقاتی و فرهنگی که بدون مجوز قانونی دایر شده و می‎شود مصوب 7/10/1372.
ـ قانون دیوان عدالت اداری مصوب  4/11/1360 .
ـ قانون دیوان عدالت اداری مصوب9/3/1385مجلس و 25/9/1385 مجمع تشخیص مصلحت نظام.
ـ قانون نحوه مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری، فعالیت‎های غیرمجاز می‎نمایند مصوب 24/11/1372.
ـ قانون نحوه مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری، فعالیت‎های غیرمجاز می‎نمایند مصوب 16/10/1386.
ـ قانون نیروی انتظامی‏مصوب 27/4/1369.
ـ مصوبه 181526/1901 مورخ 3/10/1381 شورای عالی اداری.