حقوق عمومی
دولت اخلاقی یا قرارداد دولت‌ساز؛ نگاهی پارادایمی به دولت از منظر هگل و نقدهای او به لیبرالیسم کلاسیک

آیت مولائی؛ سید علی موسوی؛ فرشید بنده علی

دوره 25، شماره 80 ، مهر 1402، ، صفحه 171-206

https://doi.org/10.22054/qjpl.2023.67235.2756

چکیده
  هگل از جمله فیلسوفانی است که با فلسفه چندوجهی و روش­شناسی خاص خود به مطالعه مفهوم دولت می‌پردازد. او از یک­سو با نقدهای فراوان به نظریه­پردازی مکاتب مختلف در باب این مفهوم، معتقد است که دولت سازوکاری برای حفظ صلح یا اجرای حقوق یا ترویج نفعی فراتر از وجود خود نیست و صرفاً در این صورت می­تواند توسط همه بعنوان حق به رسمیت شناخته ...  بیشتر

حقوق عمومی
مناسبات دولت و اخلاق در اندیشه استاد ناصرکاتوزیان

امید شیرزاد

دوره 24، شماره 78 ، اردیبهشت 1402، ، صفحه 255-287

https://doi.org/10.22054/qjpl.2022.66050.2736

چکیده
  مناسبات میان دولت، اخلاق و مذهب از موضوعات مهم و قابل تأملی است که در فلسفۀ سیاسی و حقوق عمومی راجع به آن دیدگاه‌ها و رویکردهای متعددی ابراز شده است. در این میان مرحوم استاد ناصر کاتوزیان به مناسباتِ سه­گانه‌ای میان دولت و اخلاق اشاره دارند و از دولت مقیّد به اخلاق، دولت در کنار اخلاق و دولت حاکم بر اخلاق یاد کرده‌اند. این نوشتار ...  بیشتر

حقوق عمومی
ماکس وبر و مسائل حقوق اساسی

فردین مرادخانی

دوره 24، شماره 76 ، آذر 1401، ، صفحه 43-77

https://doi.org/10.22054/qjpl.2021.53230.2441

چکیده
  حقوق اساسی یکی از مهم‌ترین حوزه‌های دانش حقوق است و ارتباط نزدیک آن با علم سیاست باعث شده است اندیشمندان دیگر حوزه‌های علوم انسانی نیز در خصوص مفاهیم و اصول این دانش سخن بگویند. ماکس وبر یکی از مهمترین اندیشمندان سده‌های اخیر، درباره دانش حقوق و بویژه حقوق اساسی تاملات دقیقی کرده است. او در زمانه‌‌ای پرآشوب می‌زیست و شاهد قدرت ...  بیشتر

سازمان اداری مسجد و سنجه‮های سمن در نظام حقوقی ایران: تقابل یا تقارن؟‬‬‬‬‬

کیوان صداقتی؛ علی فقیه حبیبی

دوره 23، شماره 73 ، بهمن 1400، ، صفحه 253-277

https://doi.org/10.22054/qjpl.2021.56993.2527

چکیده
  ویژگی سمن ها را در چهار مولفه غیرانتفاعی، غیرسیاسی، غیردولتی و داوطلبانه بودن خلاصه و رسالت آن را در ترمیم شکاف‏ های احتمالی میان دولت و شهروندان و انتقال آمال و آهنگ بدنه جامعه به مقامات عمومی چارچوب بندی می‏ کنند. گرچه از منظر «واقع گرایانه»، تحت تأثیر برخی سیاست ها، میان وضعیت «فعلی» مساجد ایران با سنجه های سمن تمایزهایی ...  بیشتر

وضعیت حاکمیت در اتحادیه اروپا در پرتو آرای دیوان دادگستری اتحادیه اروپا

عباسعلی کدخدایی؛ مرسده مظلومی

دوره 23، شماره 71 ، شهریور 1400، ، صفحه 35-61

https://doi.org/10.22054/qjpl.2021.52757.2412

چکیده
  با تأسیس اتحادیه اروپا مفهوم حاکمیت سنّتی با تحوّلاتی مواجه شد؛ زیرا از یکسو مسئله حاکمیت دولت‌های اروپایی و از سوی دیگر، مسئله حاکمیت اتحادیه اروپا مطرح می‌شود. حاکمیت در شکل نوین با حاکمیت در فضای سنتی متفاوت است. در گذشته حاکمیت مطلق برای دولت­ ها تعریف می­ شد امّا تحولاتی که رخ دادند موجب شدند تا بتوان حاکمیت نسبی را نیز برای ...  بیشتر

بازتعریف اموال عمومی و آثار آن در نظام حقوقی ایران

حسین عبداللهی

دوره 21، شماره 63 ، شهریور 1398، ، صفحه 65-96

https://doi.org/10.22054/qjpl.2019.26073.1643

چکیده
  تحلیل تعاریف موجود از اموال عمومی در نظام حقوقی ایران مشخص می­کند ضوابط تمیز این اموال از اموال دولتی را نمی­توان در معیارهایی چون: «اختصاص به خدمت عمومی»، «قابلیت توقیف»، «شیوه بهره­برداری»، «تبعیت اموال دولتی از قوانین مدنی- بازرگانی» یافت. همچنین رویکردهای موجود در موضوعاتی مانند: «نسبت اموال عمومی ...  بیشتر

مسئولیت دولت یا حکومت: تبیین مبانی آن در آموزه های فقه و حقوق کیفری ایران

حمید محمدی

دوره 20، شماره 62 ، خرداد 1398، ، صفحه 185-215

https://doi.org/10.22054/qjpl.2019.37371.2004

چکیده
   مسئولیت کیفری به علّت رفتار دیگری تأسیس جدیدی است در نظام کیفری ایران که در ماده 142 قانون مجازات اسلامی مصوّب 1/2/1392 به تصویب رسیده و بدین ترتیب این نوع مسئولیت مستند به نصّ گردیده است. در نظام کیفری ایران پرداخت دیه از جمله مجازات‌ها است. لهذا می‌توان گفت مسئولیت عاقله، مسئولیت ضامن جریره، مسئولیت بیت‌المال و مسئولیت دولت در پرداخت ...  بیشتر

موانع فراروی ایجاد الگوی مطلوب ماهواره ای تلویزیونی در نظام حقوقی ایران

سیدقاسم زمانی؛ بهناز احمدوند

دوره 20، شماره 61 ، اسفند 1397، ، صفحه 9-39

https://doi.org/10.22054/qjpl.2018.24567.1599

چکیده
  تحولات شگفت­انگیز در حوزه فناوری فضایی بویژه در صنعت ماهواره، تمامی مناسبات بشری را دگرگون ساخته است و سرمایه‌گذاری‌های کلان در این زمینه، تعریف جدیدی از قدرت و موازنه آن در دنیای کنونی ارائه داده است. لذا رابطه دولت و بخش خصوصی در حوزه فناوری فضایی در نظام‌های مختلف حقوقی در سه مرحله­ سیاست‌گذاری، قانونگذاری و مقررات‌گذاری ...  بیشتر

صیانت گری و مشارکت افزایی: واکاوی تاثیر کارویژه های حق بر آزادی تجمع در مناسبات دولت و ملت

آرین قاسمی؛ علی اکبر گرجی ازندریانی؛ سیدمحمدصادق احمدی

دوره 20، شماره 61 ، اسفند 1397، ، صفحه 151-177

https://doi.org/10.22054/qjpl.2017.20794.1491

چکیده
  حق بر آزادیِ تجمع از جمله آزادی­های فردی است که به شکل گروهی قابلیت اعمال دارد. این حق به عنوان یکی از حقوق بشری از دیرباز در مقاطع تاریخی گوناگون و خصوصا در طول سال­های اخیر در سلسله تجمعات اعتراضی مختلف نقشی جدی از خود نشان داده ­است. از همین رو، واکاوی کارکردهای حق یاد شده می­تواند پر اهمیت جلوه­ کند. به نظر می­رسد کارویژه­های ...  بیشتر

واکاوی رویکرد دولت جمهوری اسلامی در تنظیم‌گریِ حقوقی خانواده

مهدی مهدوی زاهد

دوره 20، شماره 60 ، آبان 1397، ، صفحه 289-309

https://doi.org/10.22054/qjpl.2019.31837.1838

چکیده
  به‌علت پویا­یی افراد انسانی، تنظیم‌گریِ حقوقی روابط اجتماعی نیز باید پویا باشد؛ از­ این­رو نمی­توان با درکی تقلیل­گرایانه از پدیده­های اجتماعی، سیاست‌گذاری و قانون‌گذاری کارآمدی برای جامعه داشت. بر این اساس، اگر نظام حقوقی پویش­های اجتماعی را در نظر نگیرد و مستمراً خود را در معرض نقد خرد جمعی قرار ندهد، اصطکاک بین ...  بیشتر

مفهوم خدمات عمومی و تحول آن در پرتو دکترین کارکرد عمومی

محمد حسین زارعی؛ مجید نجارزاده هنجنی

دوره 19، شماره 56 ، آذر 1396، ، صفحه 9-32

https://doi.org/10.22054/qjpl.2017.8834.1193

چکیده
  از ابتدای طرح نظریه خدمات عمومی، خدمات عمومی با ابهام مفهومی مواجه بوده و ملاک ماهوی تمییزِ آن- حداقل در عرصه عمل- مشخص نبوده است. این ابهام با خصوصی‌سازیِ خدمات عمومی و زیر سؤال رفتن ملاک «مداخله دولت» و «هدف نفع عمومی»، مضاعف شد. در چنین شرایطی، دکترین کارکرد عمومی با هدف حمایت از حقوق اساسی شهروندان و انتظارات موجه آن‌ها ...  بیشتر

بررسی وظیفه دولت ها در حفظ امنیت فردی انسان ها

روح اله رهامی

دوره 16، شماره 43 ، بهمن 1393، ، صفحه 185-211

چکیده
  امنیت فردی با تأکید بر یکی از ابعاد هفت گانه امنیت انسانی در گزارش سال 1994 توسعه انسانیِ برنامه توسعه سازمان مللمتحد، ریشه درحق حیات، کرامت ذاتی انسان ها و دو حق بشریِ حق بر امنیت و حق بر تأمینِ تمامیانسان ها و اعضای جامعه بشری دارد. اهمیت این حقوق انسانی موجب آن شده است که بهعنوان یکی ازمهم ترین حقوق بشر، جایگاه ویژه ای در اسناد مهم ...  بیشتر

جامعه جامعه مدنی به مثابه قرارداد اجتماعی: تحلیل مقایسه ای اندیشه های هابز، لاک و روسو

محمد تقی سبزه ای

دوره 9، شماره 22 ، آذر 1386، ، صفحه 67-99

چکیده
  هدف اصلی مقاله حاضر بررسی مقایسه ای آراء سه تن از صاحب نظران قرارداد اجتماعی، یعنی توماس هابز، جان لا ک و ژان ژاک روسو در باره جامعه مدنی و دولت می باشد. نظریه قرارداد اجتماعی بر این فرضیه مبتنی است، که انسان پیش از تاًسیس دولت در"وضع طبیعی"، زندگی می کند؛ وضعیتی که در آن "قانون طبیعی" بر رفتار و کنش انسان حاکم است و هر فردی مطابق میل خود ...  بیشتر