حقوق بین الملل
جایگاه اصول کلی حقوق در تفسیر معاهدات

محمود حجار؛ سید قاسم زمانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 09 مهر 1402

https://doi.org/10.22054/qjpl.2023.73747.2902

چکیده
  تفسیر معاهدات در حوزه‌ی حقوق معاهدات از اهمیت خاصی برخوردار است؛ چرا که در اغلب موارد اجرای معاهدات بدون تفسیر آن امکان پذیر نیست. علاوه بر متن و سیاق معاهده، قواعد ذیر ط حقوق بین الملل از جمله اصول کلی حقوق می تواند در تفسیر معاهدات نقش مهمی ایفا کنند. معاهده مخلوق نظام حقوقی بین المللی می باشد و تفسیر و اجرای آن باید در سیاق نظام حقوقی ...  بیشتر

حقوق بین الملل
سوءاستفاده از حق و فرآیند در پرتو رویه دیوان بین المللی دادگستری

عباسعلی کدخدایی؛ محمدرضا محمدی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 03 بهمن 1402

https://doi.org/10.22054/qjpl.2024.73433.2899

چکیده
  مفاهیم سوءاستفاده از حق و سوءاستفاده از فرآیند به طور روزافزونی در محاکم بین المللی مورد توجه طرفین دعوا قرار می گیرد. در سوءاستفاده از حق و فرآیند، حسن نیت جای خود را به سوء نیت می دهد. در سوءاستفاده از حق بحث از اعمال یک حق اما با هدفی غیرصحیح است در حالی که در سوءاستفاده از فرآیند بهره گیری از روندهای رسیدگی با نیت های متفاوت برای ...  بیشتر

حقوق بین الملل
مرز بدون همسایه؛ بررسی دکترین وطن آبی ترکیه از منظر حقوق بین الملل

معصومه پرسون؛ عباسعلی کدخدایی؛ محسن حاتمی نیا

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 07 بهمن 1402

https://doi.org/10.22054/qjpl.2023.69176.2811

چکیده
  در سال 2020 منطقه مدیترانه شرقی یکی از پرچالش‌ترین دوران تاریخی خود را پشت سر گذاشت و شاهد رویارویی ترکیه، یونان، قبرس، سوریه، لبنان، اسرائیل، مصر و لیبی بود. کشف ذخایر قابل‌توجه منابع هیدروکربنی باعث عمیق‌تر شدن شکاف موجود بین نظرات کشورهای منطقه در خصوص تحدید حدود مرزهای دریایی شد که با اعمال نفوذ و فشار قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی ...  بیشتر

حقوق بین الملل
الزامات حقوق بشری دولتها در بهره برداری از آبراه های بین المللی؛ مطالعه موردی هیرمند

محمدصالح انیسی؛ مهناز رشیدی؛ مهدی پیری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 07 خرداد 1403

https://doi.org/10.22054/qjpl.2024.77194.2955

چکیده
  امروزه بهره برداری کشورها از آبراه های بین المللی با عنایت به نقش اساسی آب در حیات و معاش انسان بسیار پر اهمیت جلوه مینماید. این موضوع اگرچه به نحو خاص تابع رژیم حقوقی منحصر به فردی است اما از جوانب بسیار مهم حقوق بشری نیز برخوردار است. در حال حاضر بحران آب در حوضه آبریز هیرمند بیش از هر زمان دیگر واجد جوانب حقوق بشری است. حق بر دسترسی ...  بیشتر

حقوق بین الملل
تعهدات بین المللی دولتها در کاهش خطر پذیری و پیشگیری از بیماری های مسری (با تاکید بر بحران پاندمی کووید 19)

رؤیا زارع نعمتی؛ سیدقاسم زمانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 07 خرداد 1403

https://doi.org/10.22054/qjpl.2024.77503.2959

چکیده
  حق حیات نخستین حق بشری است که هسته مرکزی نظام حقوق بشر را تشکیل می دهد. در صیانت از این حق، دولت‌ها مکلفند ضمن احترام و حمایت از حق حیات،تمهیداتی را برای افراد تحت صلاحیت خود فراهم نمایند. یکی از این تمهیدات، تامین یک زندگی سالم بابالاترین استاندارد سلامت جسمی و روانی برای انسان هاست.اما امروزه بشریت با پدیده ها و بحران هایی مانند بیماری ...  بیشتر

حقوق بین الملل
حقوق بشر حق بر سلامت و هوش مصنوعی

میثم حق سرشت

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 07 خرداد 1403

https://doi.org/10.22054/qjpl.2024.77674.2963

چکیده
  در طول دو دهه گذشته هوش مصنوعی به حوزه‌های مختلف حیات بشری هجوم آورده و موجب تغییرات گسترده در این زمینه گردیده است. امروزه نفوذ این فن‌آوری در حوزه‌های مختلف، کنترل و توسعه آن را، به یکی از چالش‌برانگیزترین موضوعات بدل ساخته است. یکی از حوزه‌هایی که از این فن‌آوری تأثیر پذیرفته، همانا حقوق بشر است؛ لذا این مقاله با بررسی تأثیرات ...  بیشتر

حقوق بین الملل
امکان سنجی اعمال قاعده حداقل سن در راستای مقابله با بدرفتاری با کودک- ورزشکاران در پرتو کنوانسیون حقوق کودک

مهریار داشاب؛ کوثر طالبی اسفندارانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 17 شهریور 1403

https://doi.org/10.22054/qjpl.2024.78191.2975

چکیده
  دنیای ورزش محدود به یک کشور و گروه خاصی نیست و همین ویژگی فراسرزمینی و فراسنی ورزش است که آن را از سایر پدیده‌ های انسانی متمایز می کند. دنیای ورزش، وسیله‌ای کارآمد در دستان نظام حقوق بین الملل بشر است که بتواند از میل انسان به فعالیت جسمانی، زمینه‌ای را برای تحقق و ارتقاء حقوق بشر فراهم کند. در این میان کودکان در عرصه ورزشی به عنوان ...  بیشتر

حقوق بین الملل
بازخوانی مفهوم ذی نفع در پرتو رویّه دیوان اروپایی حقوق بشر

سیاوش علیزاده؛ سید قاسم زمانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 16 مهر 1403

https://doi.org/10.22054/qjpl.2024.76632.2944

چکیده
  تشخیص نفع حقوقی و تعیین ذی‌نفع از جمله مهم‌ترین اشتغالات قضایی هر مرجع دادگستری در سطح داخلی یا بین‌المللی است. ذی-نفع به موجودیّتی اطلاق می‌شود که در اقامه‌ی دعوی دارای نفع حقوقی است. کنوانسیون اروپایی حقوق بشر، به عنوان سند حقوقی مورد استناد دیوان اروپایی حقوق بشر در مواد 34،33 و 35 به ترسیم گستره‌ی ذی‌نفع جهت حضور نزد خود پرداخته ...  بیشتر

حقوق بین الملل
بررسی نگاه جنسیتی در پرونده متهمان زن در دادگاه های بین المللی کیفری

آناهیتا سیفی؛ فرنگیس منصوری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 16 مهر 1403

https://doi.org/10.22054/qjpl.2024.78078.2968

چکیده
  مطالعات زیادی در خصوص آسیب پذیری زنان در درگیری و خشونت جمعی انجام شده است. با این حال، بحث نسبتاً کمتری در مورد تجربیات زنان به عنوان متهم و مجرم در خشونت های جمعی و درگیری ها در دادگاه های کیفری بین المللی دیده میشود. این مقاله با نگاهی به پرونده برخی متهمان زن در دادگاههای کیفری بین المللی، به بررسی میزان شکل‌گیری گفتمان‌های حقوقی ...  بیشتر

حقوق بین الملل
بازرسی بدنی زندانیان از منظر موازین حقوق بشری و ارزیابی قوانین و مقررات ایران

سامان شفیعی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 16 مهر 1403

https://doi.org/10.22054/qjpl.2024.79582.2998

چکیده
  بازرسی بدنی به ویژه برهنه کردن و جستجوی جوارح داخلی در ذات خود کرامت انسانی و حریم خصوصی فرد را خدشه‌دار می‌کند. زندان‌ها اما برای جلوگیری از ورود اشیا و مواد ممنوع چاره‌ای دیگر ندارند. از این رو اسناد حمایتی حقوق بشری انجام آن را بعضاً پذیرفته‌اند. اگرچه در خصوص شیوه به‌کارگیری و روش اجرا ملاحظه‌هایی به ویژه برای گروه‌های خاص ...  بیشتر

حقوق بین الملل
تفسیرپذیری قواعد حقوق بین الملل عرفی

مهدی حدادی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 25 فروردین 1404

https://doi.org/10.22054/qjpl.2025.81045.3028

چکیده
  قواعد عرفی و کنوانسیونی هر دو در تنظیم مناسبات بین المللی نقش تعیین کننده دارند. اصولا هر قاعده حقوقی در هنگام اجرا نیازمند تفسیر است. با این وجود، بر خلاف معاهده، در خصوص قواعد عرفی نه تنها آیین و روش تفسیری تنظیم نشده است، بلکه استدلال هایی در جهت عدم امکان تفسیر آن مطرح شده است. از جمله اینکه فقط قواعد مکتوب قابل تفسیر هستند، ثانیاً ...  بیشتر

حقوق بین الملل
تولید انرژی بادی فراساحلی در منطقه انحصاری اقتصادی از منظر حقوق دریاها

ساسان صیرفی؛ اسماء سالاری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 25 فروردین 1404

https://doi.org/10.22054/qjpl.2025.81749.3036

چکیده
  ضرورت مواجهه با تغییرات اقلیمی هم‌ زمان با افزایش نیاز جهانی به انرژی، به توسعۀ چشمگیر صنعت انرژی‌های تجدیدپذیر طی دو دهۀ گذشته انجامیده است. از جمله منابع تجدیدپذیر برای تولید انرژی منابع واقع در دریاها هستند. با این وصف، در زمان حاضر تنها انرژی بادی فراساحلی است که در مقیاس صنعتی تولید تجاری می‌شود. نیروگاه‌های بادی فراساحلی ...  بیشتر

حقوق بین الملل
مصونیت مقامات در آراء قضایی بین‌المللی و طرح کمیسیون حقوق بین الملل

سیده پریسا میرابی؛ مسعود راعی؛ علی رضا انصاری مهیاری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 25 فروردین 1404

https://doi.org/10.22054/qjpl.2025.82607.3051

چکیده
  حقوق بین‌الملل معاصر اصول یاهنجارهای حقوقی نوینی را پذیرفته که عدم توجه به موازین حقوق بشر راباتوجیه مصونیت ازمجازات نمی‌پذیرد ومحاکمه رابه عنوان پاسخی به مطالبات برخواسته از عمق وجدان بشری قرار داده است.اما همچنان سران دولت‌ها باتوسل به قواعد مصونیت ازمسئولیت کیفری فرارمی‌کنند.دراینراستا،دیوان بین‌المللی دادگستری اعلام کرد ...  بیشتر

حقوق بین الملل
التزام دولت آلمان به استانداردهای حاکم بر بهره‌برداری از آب‌های مشترک

الهام امین زاده؛ مرسده مظلومی؛ امیرساعد وکیل

دوره 26، شماره 85 ، اسفند 1403، ، صفحه 73-110

https://doi.org/10.22054/qjpl.2024.74256.2907

چکیده
  اخیراً منابع آب برای اقتصاد و جمعیت در حال‌رشد اهمیت به‌سزایی یافته؛ از این‌رو مدیریت بهره‌برداری از منابع آبی و حفظ محیط زیست مستلزم انجام رویکردهای چندجانبه‌ای از سوی کشورها و سایر بازیگران در عرصه بین‌المللی شده است. این وضعیت هنگامی پیچیده‌تر شده که یک منبع آبی به صورت مشترک میان چند کشور قرار گرفته باشد؛ زیرا مقدار منابع ...  بیشتر

حقوق بین الملل
پیمان جهانی به مثابه یک موافقت‌نامه مکمل جهت تنظیم‌گری شرکت‌های چندملیتی

میلاد حاجی اسماعیلی؛ مهراب داراب پور

دوره 26، شماره 85 ، اسفند 1403، ، صفحه 229-262

https://doi.org/10.22054/qjpl.2024.75409.2927

چکیده
  پیمان جهانی سازمان ملل متحد، هم­ اینک با بیش از 23 هزار شرکت­کننده داوطلب، بزرگترین طرح مبتکرانه سازمان ملل در به عضویت درآوردن شرکت­ های چندملیتی ذیل یک موافقت­نامه است. انگیزه پیمان، استحصال اصول حقوق بشر، کار، محیط زیست و فسادستیزی، در هنجار شرکت­ های چندملیتی است. این پیمان که در سال 2000 در شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ...  بیشتر

حقوق بین الملل
نظریه‌های لزوم رعایت حقوق بین‌الملل بشردوستانه توسط گروه‌های مسلح غیردولتی در پرتو مخاصمات مسلحانه غیر بین‌المللی یمن

سید قاسم زمانی؛ مریم حسین آبادی

دوره 26، شماره 84 ، آذر 1403، ، صفحه 1-44

https://doi.org/10.22054/qjpl.2024.70597.2830

چکیده
  حضور گروه ­های مسلح­ غیردولتی در مخاصمات مسلحانه­ غیربین­ المللی مبدل به مسئله‌ تهدید کننده‌ صلح و امنیت بین‌المللی در چند دهه­ اخیر شده است. در این راستا اگرچه به طور گسترده پذیرفته شده است که حقوق بین ­الملل بشردوستانه، گروه‌های مسلح غیردولتی را ملزم می­ کند، اما مبنای حقوقی چنین اثر الزام‌آوری نامشخص است. از این‌رو ...  بیشتر

حقوق بین الملل
رویکرد ایران به طرح اصول کلی حقوق در کمیسیون حقوق بین‌الملل

عبدالله عابدینی

دوره 26، شماره 83 ، مرداد 1403، ، صفحه 1-32

https://doi.org/10.22054/qjpl.2024.75798.2929

چکیده
  اصول کلی حقوق یکی از منابع اصلی حقوق بین‌الملل قلمداد می‌شود که از ویژگی‌های ممتازی مانند پر کردن خلأ یا اجمال حقوقی و همچنین ایجاد انسجام در نظام حقوق بین‌الملل برخوردار است. این اصول معمولاً از نظام‌های حقوقی داخلی برگرفته می‌شوند و برخی دیگر نیز مختص نظام حقوقی بین‌المللی هستند. کمیسیون حقوق بین‌الملل در رویکرد دو دهه اخیر ...  بیشتر

حقوق بین الملل
رویکرد حقوق بین‌الملل در خصوص تعهدات دولت‌ها در کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای برای نیل به اهداف مبارزه با تغییر اقلیم جهانی

میثم نوروزی؛ پویا برلیان؛ مهدی اسکندری خوشگو

دوره 26، شماره 83 ، مرداد 1403، ، صفحه 137-174

https://doi.org/10.22054/qjpl.2024.73447.2900

چکیده
  تعهدات دولت‌ها در زمینه کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای تاکنون چندان مؤثر نبوده و انتشار گازهای گلخانه‌ای همچنان در حال افزایش است. در چنین شرایطی ارائه رویکرد تعهد حقوقی دولت‌ها برای کاهش مخاطرات زیست‌محیطی مرتبط با تولید گازهای گلخانه‌ای، باید به‌گونه‌ای باشد که درک جدیدی از آسیب‌های زیست‌محیطی ارائه دهد و به کشف جایگزین‌های ...  بیشتر

حقوق بین الملل
مطالعه انتقادی مقررات کنوانسیون منع تبعیض جنسیتی علیه زنان و ارائه الگوی اسلامی

حجت اله منصوری؛ سهیلا کوشا؛ محمدرضا حاتمی؛ حسین آل کجباف

دوره 26، شماره 83 ، مرداد 1403، ، صفحه 253-292

https://doi.org/10.22054/qjpl.2023.74496.2910

چکیده
  یکی از دغدغه‌های حامیان حقوق بشر در دو قرن اخیر، حمایت از حقوق زنان بوده است. تلاش‌های بین‌المللی منجر به رسمیت شناخته شدن اصل منع تبعیض جنسیتی در شماری از اسناد مرکزی حقوق بشری و بطور خاص کنوانسیون رفع کلیه اشکال تبعیض علیه زنان گردیده است. اما گزارشات کمیته رفع تبعیض از کشورهای عضو حاکی از آن است که بسیاری دولت‌ها از جمله دولت‌های ...  بیشتر

حقوق بین الملل
تبعیض نژادی بر اساس نسب ملی در پرتو رأی صلاحیتی ۴ فوریه ۲۰۲۱ دیوان بین‌المللی دادگستری در پرونده قطر علیه امارات

مهدی محبی راد؛ مهریار داشاب

دوره 25، شماره 82 ، اردیبهشت 1403، ، صفحه 37-74

https://doi.org/10.22054/qjpl.2023.73531.2896

چکیده
  در پی بحران دیپلماتیک قطر در سال 2017، امارات مجموعه ­ای از اقدامات را علیه قطری­ ها اعمال کرد. در پاسخ به این اقدامات، قطر ضمن طرح دعوا علیه امارات در دیوان بین ­المللی دادگستری، به نقض کنوانسیون رفع تبعیض نژادی استناد نمود و مدعی تبعیض نژادی بر اساس نسب ملی قطری­ ها شد. دیوان ضمن صدور قراری در ۲۳ ژوئیه ۲۰۱۸ نتیجه گرفت که مطابق ...  بیشتر

حقوق بین الملل
تاملی تطبیقی بر قابلیت ثبت ویژگی‌های عملکردی در حقوق علائم تجاری و آثار آن بر سلامت بیمار و رقابت در حوزه دارویی

علیرضا جباری؛ محمدرضا پروین؛ شهروز شکرائی

دوره 25، شماره 82 ، اردیبهشت 1403، ، صفحه 75-118

https://doi.org/10.22054/qjpl.2023.71528.2860

چکیده
  قابلیت ثبت لباس تجاری به‌عنوان یکی از مصادیق علائم تجاری غیرسنتی، منوط به غیر عملکردی بودن آن است. در حال حاضر بسیاری از شرکت‌های دارویی اقدام به ثبت شکل، رنگ یا ترکیبی از موارد پیش‌گفته در قالب لباس تجاری برای محصولات دارویی خود نموده‌اند، با این وجود محاکم برخی از کشورها با استناد به دکترین عملکردی بسته به مورد، به دلایل رقابتی ...  بیشتر

حقوق بین الملل
ماهیت حقوقی تبانی در نتیجه بازی در حقوق بین‌الملل ورزشی

امیرساعد وکیل؛ احمد ابراهیمی

دوره 25، شماره 82 ، اردیبهشت 1403، ، صفحه 155-194

https://doi.org/10.22054/qjpl.2023.72155.2871

چکیده
  پدیده "تبانی در نتیجه بازی" بعنوان یک نماد مدرن فساد در حوزه ورزش، امروزه به دلیل گره خوردن با رویدادهایی مثل قمار، شرط‌بندی و نقش گروه‌های جرائم سازمان یافته بین‌المللی در آن، به یک مشکل فراملی و فرامرزی تبدیل شده است. گستردگی این پدیده سبب شده رشته‌های متنوع ورزشی، سطوح مختلف و طیف‌های زیادی از ورزشکاران، مربیان، داوران و مقامات ...  بیشتر

حقوق بین الملل
شرط‌ناپذیری اصل ممنوعیت بازگردانی پناهنده در پرتو رویه قضایی دیوان اروپایی حقوق بشر

محمدرضا مقدسی فر؛ فریده شایگان

دوره 25، شماره 82 ، اردیبهشت 1403، ، صفحه 241-276

https://doi.org/10.22054/qjpl.2022.62515.2646

چکیده
  جامعه بین‌المللی برای حمایت از پناهندگان، نظام حقوقی پناهندگی را بر اساس کنوانسیون 1951 و پروتکل 1967 ایجاد نموده است. برخی از اصول و قواعد مندرج در این اسناد ‌چنان بنیادین هستند که هیچگونه اعمال شرطی را برنمی‌تابند. اصل ممنوعیت  بازگردانی پناهنده به کشور متبوع او یا کشور ثالثی که بیم آن می‌رود در آنجا مورد آزار و شکنجه قرار گیرد، ...  بیشتر

حقوق بین الملل
رویکرد دادگاه‌های کیفری بین‌المللی یوگسلاوی سابق و رواندا به اصل امنیت حقوقی

وحید صالحی؛ محمد هاشمی؛ سیدقاسم زمانی

دوره 25، شماره 81 ، دی 1402، ، صفحه 6-47

https://doi.org/10.22054/qjpl.2021.59834.2599

چکیده
  اصل امنیت حقوقی یکی از اصول مهم حقوق عمومی و از معیارهای حاکمیت قانون است. این اصل که از حقوق داخلی وارد حقوق بین‌الملل گردیده، در بردارنده طیفی از تضامین و حمایت‌ها در ارتباط با حقوق و آزادی‌های بنیادین بشری است. با توجه به بروز مخاصمات مسلحانه داخلی و بین‌المللی در دهه 1990 در دو سرزمین یوگسلاوی سابق و رواندا، شورای امنیت سازمان ...  بیشتر

حقوق بین الملل
جایگاه مشارکت عمومی در تضمین بهره‌مندی زنان از حق بر توسعه

ستار عزیزی؛ کیوان اقبالی

دوره 25، شماره 81 ، دی 1402، ، صفحه 47-80

https://doi.org/10.22054/qjpl.2021.58442.2557

چکیده
  حق بر توسعه رویکردی به توسعه جوامع انسانی است که در آن تمامی استانداردهای حقوق بشری در نظر گرفته شده و به صورتی اساسی رهیافت توسعه اقتصادی در درون رهیافت حقوق بشری نسبت به توسعه ادغام می­شود. دستیابی همگانی به چنین حقی در هر جامعه نیازمند توجه به وضعیت گروه ­های در معرض تبعیض و از آن جمله زنان خواهد بود. در این راستا بنظر می ­رسد ...  بیشتر