نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه علامه طباطبائی

2 دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

چکیده

صنعت نفت کشور با وجود برخورداری بیش از یکصد سال تجربه در زمینه تولید و تجارت نفت، همچنان قادر به انجام فعالیت‌ها بهصورت درونزا و بهره‌برداری از توان داخل در تمامی بخش‌های عملیاتی و اجرایی نیست. یکی از مهمترین بخش‌های صنعت نفت کشور که همچنان به شکل قابل توجهی به خارج از کشور وابسته است، بخش تأمین تجهیزات مورد نیاز این صنعت در بخش بالادستی است. با توجه به اهمیت ساخت داخل تجهیزات صنعت نفت و گاز در بخش بالادستی، این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش اساسی است که آیا منابع حقوق نفت کشور حمایت مناسب و متناسبی از صنایع ساخت این تجهیزات دارند؟ برای پاسخ به سوال تحقیق، این مطالعه، معیارهای استانداردی را بر پایه یک مدل مفهومی و با بهرهگیری از نظر کارشناسان خبره استخراج نموده و پس از تبیین منابع حقوق نفت موجود، به ارزیابی منابع حقوق نفت در این زمینه پرداخته شده است. نتایج حاکی از آن است که قوانین اصلی نفت کشور و قوانین مربوط به الزام سهم داخل نسبت به معیارهای استخراج شده، بیتوجه بوده و قوانین اساسنامههای شرکت ملی نفت ایران نیز حمایت ضعیفی از ساخت تجهیزات موصوف به عمل میآورند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Assessment of Oil Legislation Sources Adequacy in National Oil and Gas Industry Equipment Development in Upstream Sector

نویسندگان [English]

  • Abbas Kazemi Najaf Abadi 1
  • Alireza Ghafari 2

2 economy faculty, Allameh Tabatabaei university, Tehran, Iran.

چکیده [English]

The country’'s oil industry, despite having over a hundred years of experience in oil production and trade, is still unable to carry out activities in an endogenous manner and to exploit local potentials in all operational and executional sectors. One of the most important sectors of the country’'s oil industry, which continues to be significantly dependent to overseas, is the procurement part of the industry in the upstream sector. Considering the importance of national production of oil and gas equipment in upstream sector, this survey is trying to answer whether the oil legislation law sources support the oil industry in the production of these equipment properly and proportionately? To answer this question, this research has extracted standard measures on the basis of a conceptual framework and through the experts’ viewpoints, and after clarifying the existing legislative sources, has come to evaluate the oil legislation law sources in this regard. The results show that the main oil laws of the country and the laws regarding the requirement of internal share towards the extracted standards are neglected and the statutory laws of the National Iranian Oil Company also provide poor support for the construction of the mentioned equipment.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Oil Law ReSsources
  • Producing Oil Production Equipment
  • Upstream Sector of the Oil and Gas Industry
لف- فارسی
کتاب‌ها
-           امانی، مسعود، (1389)، حقوق قراردادهای بینالمللی نفت، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
-        امور حقوقی شرکت ملی نفت ایران، (1393)، مجموعه قوانین و مقررات نفت، گاز و پتروشیمی (پیش از مشروطیت تا‌کنون)، جلد اول و دوم، چاپ دوم، تهران: روابط عمومی شرکت ملی نفت ایران.
-      حاتمی، علی و اسماعیل کریمیان، (1393)، حقوق سرمایه‌گذاری خارجی در پرتو قانون و قراردادهای سرمایه‌گذاری، چاپ اول، تهران: انتشارات تیسا.
-           زارع، محمدحسین، (1385)، سرمایهگذاری خارجی و سازمان تجارت جهانی با نگاهی به وضعیت ایران، تهران: شرکت چاپ و نشر بازرگانی.
-           کاظمی نجف‌آبادی، عباس، (1393)، آشنایی با قراردادهای نفتی، چاپ اول، تهران: انتشارات شهر دانش.
-           شیروی، عبدالحسین، (1393)، حقوق نفت و گاز، تهران: نشر میزان.
 
اسناد و گزارش‌ها
-        اصل عربی، علیرضا، (1394)، رویکرد اقتصاد مقاومتی در نگهداشت و تعمیرات صنعت نفت جمهوری اسلامی ایران، گزارش اداره کل راهبری نظام نگهداری و تعمیرات معاونت امور مهندسی وزارت نفت، تهران.
-        تصویب‌نامه هیئت وزیران با موضوع شرایط عمومی، ساختار و الگوی قراردادهای بالادستی نفت و گاز (13/5/1395)، روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران.
-           سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی، (29 بهمن 1392)، ابلاغی از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی.
-           سیاست‌های کلی برنامه‌ ششم توسعه، (9 تیر1394)، ابلاغی از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی.
-           سیاست‌های کلی علم و فناوری، (29 شهریور 1393)، ابلاغی از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی.
-           گزارش معاونت برنامه‌ریزی و نظارت بر منابع هیدروکربنی وزارت نفت (1392).
-           گزارش معاونت پژوهشی وزارت نفت در همایش صنعت نفت دانش بنیان، تبلور اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی (1395).
-        معاونت پژوهش و فناوری وزارت نفت، (1393)، صنعت نفت پیشران اقتصاد ملی در اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی با رویکرد جهش توسعه فناوری و حرکت دانش بنیان در شرکت‌های پیمانکاری عمومی، بسته پیشنهادی راهبردها و اقدامات اجرایی، تهران- روابط عمومی وزارت نفت.
-        نیلی، مسعود، (1394)، گزارش سرمایه‌گذاری در بخش نفت و رشد اقتصادی ایران، تهران- موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی.
 
رساله
-        قاسمی مقدم، سعیده، (1396)، الزامات قانونی و قراردادی استفاده حداکثری از توان داخل در صنعت بالادستی نفت و گاز، پایان نامه دکتری، دانشکده حقوق دانشگاه تهران.
 
 
مقاله‌ها
-        ابراهیمی، سید نصرالله؛ صادقی مقدم، محمد حسن؛ سراج، نرگس، (1391)، «انتقادهای وارده بر قراردادهای بیع ‌متقابل صنعت نفت و گاز ایران و پاسخ های آن»، فصلنامه حقوق دانشگاه تهران، زمستان، دوره 42، شماره 4 .
-        ابراهیمی، سیدنصرالله؛ منتظر، مهدی؛ مسعودی، فرزاد، (1393)، «اصول قانونی حاکم بر قراردادهای خدماتی بالادستی صنعت نفت و گاز ایران»، پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، سال سوم، پاییز، شماره 12.
-        درخشان، مسعود و عاطفه تکلیف، (1394)، «انتقال و توسعه فناوری در بخش بالادستی صنعت نفت ایران: ملاحظاتی در مفاهیم، الزامات، چالش‌ها و راهکارها»، فصلنامه پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، دوره 4، بهار، شماره 14 .
-        درخشان، مسعود، (1392)، «ویژگی‌های مطلوب قراردادهای نفتی: رویکرد اقتصادی- تاریخی به عملکرد قراردادهای نفتی در ایران»، پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، سال سوم، زمستان، شماره 9.
-           سعیدی، علی‌محمد، (1381)، سه مقاله در «بررسی صنعت نفت و گاز کشور»، فصلنامه مجلس و پژوهش، سال نهم، تابستان 1381، شماره 34.
-        شکوهی، محمدرضا، (1394)، «درآمدی بر اقتصاد پیمانکاری در صنعت نفت ایران: بررسی رویکرد ساخت یا خرید»، فصلنامه پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، پاییز، سال چهارم، شماره 16.
-        طاهری فرد، علی و شیریجیان، محمد و مهرافشان، محمدرضا، (1394)، «بررسی تطبیقی اساسنامه‌های شرکت ملی نفت ایران در دوره زمانی 1333 تا 1356: ارائه اصولی برای اساسنامه جدید»، فصلنامه پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، سال چهارم، بهار، شماره 14.
-        غفاری، علیرضا و تکلیف، عاطفه، (1394)، «کاربرد الگوی عقلایی در تصمیم‌گیری‌های راهبردی برای تولید صیانتی از میدان مشترک پارس جنوبی- گنبد شمالی: مدل مفهومی با تأکید بر الزامات حقوقی»، فصلنامه پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، سال چهارم، پاییز، شماره 16.
-        کروگمن، پل آر و اوبیسفیلد، موریس، (1384)، اقتصاد بینالملل (تئوری و سیاست)، ترجمه حسین صمصامی، تهران: مرکز چاپ و انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
-           کلانتری، اسماعیل و حبیبا، سعید، (1396)، «بررسی نقش سیاست حقوق مالکیت فکری در همپایی فناورانه کشورهای در حال توسعه»، فصلنامه سیاستگذاری عمومی، دوره 3، تابستان، شماره 2.
-        مقدم، محمدرضا و دانشفر، محمدحسین و دهکردی، علی و سیف، الله مراد و اصولی، علی، (1396)، «تعیین اقدامات اولویت‌دار در دانش بنیان نمودن صنعت نفت و گاز کشور در چارچوب اقتصاد مقاومتی»، فصلنامه بینرشتهای دانش راهبردی، سال هفتم، زمستان، شماره 29.
-        منتظر، مهدی، (1394)، چالشهای حقوقی شرکتهای پیمانکار ایرانی در میادین مشترک نشست چالشهای حقوقی میادین مشترک، زمستان، تهران: دانشکده حقوق دانشگاه تهران.
-        میری مقدم، مژده و قاضی نوری، سیدسپهر و توفیقی، جعفر و الهی، شعبان، (1394)، «یادگیری فناورانه در صنعت نفت: مطالعه موردی فازهای توسعه میدان گازی پارس جنوبی»، فصلنامه سیاست علم و فناوری، تابستان، سال هفتم، شماره 2.
 
ب- انگلیسی
Books
 -            International Petroleum Industry Environmental Conservation Association, (2011), Local Content Strategy a Guidance Document for the Oil and Gas Industry, IPIECA.
 -            Tordo, Silvana and Yahya Anouti, (2013), Local Content in the Oil and Gas Sector: Case Studies, World Bank.
  
Articles
-            Layanto, Sugiman, (2015), “Local Content and Regulatory Changes in Indonesia”, Asian OSJ Conference, China, Vol. 8-9.
 -            Majidpour, M, (2016), International Technology Transfer and the Dynamics of Complementarity: a New Approach, Technological Forecasting and Social Change, 11-2, Doi:http://dx.doi.org/10.1016/2016.03.04.