نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار گروه حقوق عمومی دانشگاه آزاد تهران جنوب، تهران، ایران
2 دانشیار حقوق عمومی دانشگاه آزاد اسلامی تهران جنوب، تهران، ایران
چکیده
ویژگی سمن ها را در چهار مولفه غیرانتفاعی، غیرسیاسی، غیردولتی و داوطلبانه بودن خلاصه و رسالت آن را در ترمیم شکاف های احتمالی میان دولت و شهروندان و انتقال آمال و آهنگ بدنه جامعه به مقامات عمومی چارچوب بندی می کنند. گرچه از منظر «واقع گرایانه»، تحت تأثیر برخی سیاست ها، میان وضعیت «فعلی» مساجد ایران با سنجه های سمن تمایزهایی است و خاصه در باب خصیصه «غیردولتی بودن»، سازگاری چندانی به چشم نمی آید، اما دستکم از منظر «تئوریک» و در ساحت نظر، میان کارکردهای «اصیل» مسجد با سنجه های سمن، قرابت حداکثری وجود دارد. یافته های پژوهش توصیفی- تحلیلی می باشد و نشان می‌دهد می توان و شایسته است در تلقی مسجد به مثابه نهادی مردم نهاد، به دیده اغماض نگریست تا با اصلاح قوانین و مقررات و سیاستگذاری های کلان فرهنگی در این عرصه و همنشینی مسجد با تمامی مولفه های اصلی سمن، تقویت و توسعه هر چه بیشتر «جامعه مدنی» را به نظاره بنشینیم.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Administrative Organization of Mosque and Measurement of Non-Governmental Organization (NGO) in Legal System of Iran: Compatibility or Contradiction?
نویسندگان [English]
- Keyvan Sedaghati 1
- Ali Faghih Habibi 2
1 Assistant Professor, Public Law, Islamic Azad University, South Tehran Branch, Tehran, Iran
2 Associate Professor ,Public Law, Azad University, South of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]
Properties of NGO are classified within 4 main items including: Non-profit-making, non-political, non-governmental and volunteer oriented and its mission is filling probable gaps between government, citizens and transferring goals of society to public authorities within specific framework. Although “realistically” speaking and under influence of some policies, there are some differences between “current” status of Iranian mosques with functions of NGO and in relation to the feature of being “Non-governmental”, there is no significant compatibility; from “Theoretical” point of view there is maximum compatibility and proximity between “noble” functions of mosque with that of NGO. Findings of this descriptive-analytical research showed that it can and should be considered negligent in considering the mosque as an NGO, so that by reforming the laws, regulations and macro-cultural policies in this field and accompanying the mosque with all the main components of the NGO, the strengthening and developing of the "civil society" can be achieved.
کلیدواژه‌ها [English]
- Mosque
- NGO
- State
- Civil Society
- Non-Governmental
کتاب ها
- ابوالحسنی (مُنذِر)، علی، کارنامه شیخ فضل الله نوری، پرسشها و پاسخها، چاپ سوم (تهران: مطالعات تاریخ معاصر ایران، 1385).
- اسپوزیتو، جان ال، دایره المعارف جهان نوین اسلام، ترجمه و تحقیق: حسن طارمی راد و دیگران، چ اول، جلد 4 (تهران: نشر کتاب مرجع و نشر کنگره)، (حروف ل - ی)، 1391.
- حسینیان، روح الله، سه سال ستیز مرجعیت شیعه در ایران (1343-1341)، چاپ اول (تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1387).
- خیری اصل، خیرالله، نقش مسجد در پیروزی انقلاب اسلامی (به روایت اسناد)، چ اول (تهران: موسسه فرهنگی هنری و انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1392).
- روزبهان خنجی اصفهانی، فضلالله، سلوک الملوک، ترجمه محمد علی موحد، چاپ اول (تهران: خوارزمی، 1364).
- شفیعی سردشت، جعفر، حقوق و تکالیف سازمانهای غیردولتی در نظام حقوقی ایران، چاپ اول (تهران: ریاست جمهوری، معاونت تحقیقات، آموزش و حقوق شهروندی، 1391).
- صدر حاج سید جوادی، احمد و دیگران (زیر نظر)، دایره المعارف تشیع، چاپ اول، جلد 15 (مآثر- مینوی)، (تهران: حکمت، 1394).
- ملکم، جان، تاریخ ایران، ترجمه میرزا اسماعیل حیرت (تهران: انتشارات فرهنگسرای یساولی، 1362).
مقاله ها
- امیر کواسمی، ایوب، «علل رشد فزاینده سازمانهای غیردولتی»، سیاست خارجی، سال بیست و سوم، شماره 1، (1388).
- جعفری هرندی، محمد، «جایگاه شخصیت حقوقی»، پژوهشهای فقه و حقوق اسلامی، پاییز، شماره 1 (1384).
- جوان آراسته، حسین، «کارکرد مسجد در حکومت نبوی»، حکومت اسلامی، دوره 43، سال دوازدهم، شماره اول، (1386).
- حسین مفتخری و فریبرز سجادی، «مسجد و سیاست در عصر آل بویه»، مطالعات تاریخ فرهنگی؛ پژوهشنامه انجمن ایرانی تاریخ، شماره 14، زمستان، سال چهارم، (1391).
- حسینی، سید ابراهیم و سامانی، احسان، «وقف از سوی اشخاص حقوقی»، معرفت حقوقی، سال اول، بهار و تابستان، شماره 3، (1391).
- حقی، محمدعلی، «فرایند تشکلها در توسعه اجتماعی و اقتصادی ایران»، در: مجموعه مقالات نقش و جایگاه سازمانهای غیردولتی در عرصه فعالیتهای ملی و بینالمللی، تهران: دفتر مطالعات و تحقیقات سیاسی وزارت کشور، (1380).
- راسخ، محمد، «نظریه حق»، فصلنامه باروری و ناباروری، سال دهم، شماره 4، (1388).
- رمضانی قوام آبادی، محمدحسین، «مطالعه تطبیقی وضعیت حقوقی سازمانهای مردمنهاد در ایران و فرانسه؛ از تأسیس تا فعالیت»، مطالعات حقوق تطبیقی، دوره ششم، پاییز و زمستان، شماره 2، (1394).
- سعیدی، محمدرضا، «مشارکت سازمانهای غیردولتی در برنامههای میان مدت توسعه در ایران»، پژوهش، شماره 6، (1382).
- شریعتی، شهروز و عباسی شاهکوه، مهدی، «دولت و مشکله کنترل اجتماعی در ایران»، دولت پژوهی، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره یکم، زمستان، شماره 4، (1394).
- صادقی، فاطمه، «سیاست زدایی از جامعه مدنی: تجربه سازمانهای غیردولتی در دوره اصلاحات»، گفتگو، شماره 47، (1385).
- صادقی، مریم، «سازمانهای غیردولتی در نگاه تطبیقی»، ندای صادق، شماره 40، (1384).
- عسکری، پوریا، «مناسبات سازمان ملل متحد و سازمان های غیردولتی در آیینه تغییر»، دو فصلنامه پژوهش های حقوقی، شماره 15، (1388).
- کوشکی، غلامحسن، «سازمان های غیردولتی: از انفعال تا مشارکت رو به فعال در تعقیب دعوای عمومی (با نگاهی به قانون آیین دادرسی کیفری)»، پژوهش حقوق کیفری، سال دوم، پاییز، شماره 4، (1392).
- کوهکن، علیرضا، «بررسی نقش و کارکردهای سازمان های غیردولتی بین المللی»، گزارش مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات سیاسی، (1389).
- محبوبه اسماعیلی و دیگران، «بررسی کارکردهای مختلف مسجد در عصر صفویه»، پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی، سال چهل و ششم، پاییز و زمستان، شماره دوم، (1392).
قوانین، مقررات و اسناد
- قانون احکام دائمی برنامه های توسعه کشور، مصوب 10/11/1395 مجلس شورای اسلامی.
- قانون آیین دادرسی کیفری، مصوب 4/12/1392 کمیسیون امور قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی.
- قانون نحوه فعالیت احزاب و گروه های سیاسی، مصوب 1395 مجلس شورای اسلامی.
- آیین نامه اجرایی تأسیس و فعالیت سازمان های غیردولتی، مصوب 84 هیأت وزیران.
- آیین نامه تشکل های مردم نهاد، مصوب 1395 هیأت وزیران.
- آیین نامه میانجیگری در امور کیفری، مصوب 28/7/1395 هیأت وزیران.
- آیین نامه اجرایی قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه، مصوب 10/2/1365 هیأت وزیران.
- آیین نامه نحوه انتخاب و برکناری، شرایط و حدود اختیارات و وظایف امین یا هیأت امنای اماکن مذهبی و موقوفات، مصوب 10/2/1365 هیأت وزیران.
- دستورالعمل مربوط به تعاریف و اصطلاحات مندرج در آییننامه اجرایی قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه، مصوب 27/3/65 سرپرست سازمان حج و اوقاف.
- دستورالعمل نحوه صدور گواهی انتفاع از اداره تحقیق اوقاف و امور خیریه استانها، به شماره 1141940، مورخ 3/12/1391.
- منشور حقوق شهروندی، مصوب آذر 1395 ریاست جمهوری.
جراید
- «روایت مطهری از سفرش به نجف و کربلا و دیدار با آیت الله سیستانی؛ حوزههای علمیه استقلال مالی ندارند»، روزنامه اعتماد، سال چهاردهم، شماره 3666، یکشنبه 16/8/1395.
- «رییس ستاد اقامه نماز کشور: پیش نمازی که حقوق بگیر دولت است، کاری از پیش نمیبرد»، در: پایگاه خبری الف، شناسه خبر: 170858، شنبه 27 آبان 1391، در: http://alef.ir/vdcgnz9q7ak9u74.rpra.html?170858
- «کمک به مساجد ضروریتر از کمک به NGOها است»، روزنامه اعتماد، سال هشتم، شماره 2148، دوشنبه 21/10/1388.
- «گفتگو با شیخ علی واشقانی فراهانی، مسجد نبض نظام است»، روزنامه اعتماد، سال سیزدهم، شماره 3452، مورخ 8 بهمن 1394.
آرای قضایی
- رأی وحدت رویه شماره 612 ، مورخ 18/10/1375، هیأت عمومی دیوان عالی کشور.
- دادنامه 9209970901600627 مورخ 17/4/1392 شعبه 16 دیوان عدالت اداری.
- دادنامه شماره 9409970226800684 مورخ 26/7/1394 شعبه 8 دادگاه عمومی حقوقی شهید بهشتی تهران.
)