نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مهدی محبی راد ¹
• مهریار داشاب ²

¹ حقوق بین الملل، حقوق و علوم سیاسی، علامه طباطبایی، تهران، ایران

² استادیار، گروه حقوق بین الملل عمومی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

در پی بحران دیپلماتیک قطر در سال 2017، امارات مجموعه‌ای از اقدامات را علیه قطری‌ها اعمال کرد. در پاسخ به این اقدامات، قطر ضمن طرح دعوا علیه امارات در دیوان بین‌المللی دادگستری، به نقض کنوانسیون رفع تبعیض نژادی استناد نمود و مدعی تبعیض نژادی بر اساس نسب ملی قطری‌ها شد. دیوان ضمن صدور قراری در ۲۳ ژوئیه ۲۰۱۸ نتیجه گرفت که مطابق ماده ۲۲ کنوانسیون تبعیض نژادی، صلاحیت اولیه رسیدگی به پرونده را دارد. نکته بحث برانگیز، عدول دیوان از موضع خود مبنی بر داشتن صلاحیت اولیه رسیدگی در این پرونده بود. دیوان در رأی 4 فوریه 2021 دادخواست قطر را از حوزه صلاحیت خود خارج دانست. سؤال اصلی این پژوهش از این قرار است که چه رابطه‌ای میان تبعیض نژادی بر اساس «نسب ملی» و تبعیض بر اساس «تابعیت فعلی افراد» وفق کنوانسیون‌ رفع تبعیض نژادی وجود دارد؟ مطالعات انجام شده در قالب روش توصیفی- تحلیلی نشان می‌دهد که اختلافات متعددی پیرامون اصطلاح «نسب ملی» در مذاکرات مقدماتی وجود داشته است که با وجود این، می‌توان نتیجه گرفت که عبارت «نسب ملی» می‌تواند از مصادیق نسب ملی قلمداد گردد. تفسیر مضیق دیوان از واژه «نسب ملی» از جمله انتقادات وارد بر این رأی می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

• دیوان بین المللی دادگستری
• قطر
• امارات
• تبعیض نژادی
• نسب ملی

موضوعات

• حقوق بین الملل

عنوان مقاله [English]

Racial Discrimination Based on National Origin in the Light of the ICJ Judgement of 4 February 2021 in Qatar v. UAE Case

نویسندگان [English]

• Mahdi Mohebirad ¹
• Mehryar Dashab ²

¹ Law and political science. Allameh Tabataba'i. Tehran. Iran

² Assistant Professor, Public Internaitonal Law, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Following Qatar's diplomatic crisis in 2017, the UAE implemented a series of measures against Qataris. In response to these measures, Qatar filed an application against the UAE in the ICJ. Qatar cited the violation of the ICERD and claimed racial discrimination based on the national origin of Qataris. While issuing an order on July 23, 2018, the ICJ concluded that according to Article 22 of the ICERD, it has the primary jurisdiction to deal with the case and that the dispute between the parties was related to the interpretation or application of the Convention. The controversial point was the deviation of the court from its position. In the judgment of February 4, 2021, the ICJ considered Qatar's application out of its jurisdiction. The main question of this research is that what is the relationship between racial discrimination based on "national origin" and discrimination based on "current nationality" according to the ICERD? The studies carried out in the form of descriptive-analytical method show that there were challenges regarding the scope of racial discrimination in the travaux preparatoires and the term "national origin" encompasses "current nationality". The Court's narrow interpretation of the term "national origin" in this case is debatable.

کلیدواژه‌ها [English]

• International Court of Justice
• Qatar
• UAE
• Racial Discrimination
• National Origin