حقوق عمومی
نسبت‌سنجی جهان‌شمولی حقوق بشر و اصول غیرقابل بازنگری؛ با تأملی بر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

جواد یحیی زاده؛ محمد محمدی گرگانی

دوره 25، شماره 82 ، اردیبهشت 1403، صفحه 1-36

https://doi.org/10.22054/qjpl.2023.72844.2884

چکیده
  اصل «جهان‌شمولی» به‌ویژه پس از جنگ جهانی دوم و از رهگذار شناسایی در «اعلامیه جهانی حقوق بشر»، افزون بر صبغه فلسفی اهمیت حقوقی نیز یافته است. این اهمیت صرفاً در «نظام بین‌المللی حقوق بشر» خلاصه نشده و «نظام‌های حقوقی ملی» را نیز تحت تاثیر قرار داده است. از سوی دیگر، «دستورگرایی» به‌مثابه پارادیم غالب ...  بیشتر

حقوق بین الملل
تبعیض نژادی بر اساس نسب ملی در پرتو رأی صلاحیتی ۴ فوریه ۲۰۲۱ دیوان بین‌المللی دادگستری در پرونده قطر علیه امارات

مهدی محبی راد؛ مهریار داشاب

دوره 25، شماره 82 ، اردیبهشت 1403، صفحه 37-74

https://doi.org/10.22054/qjpl.2023.73531.2896

چکیده
  در پی بحران دیپلماتیک قطر در سال 2017، امارات مجموعه ­ای از اقدامات را علیه قطری­ ها اعمال کرد. در پاسخ به این اقدامات، قطر ضمن طرح دعوا علیه امارات در دیوان بین ­المللی دادگستری، به نقض کنوانسیون رفع تبعیض نژادی استناد نمود و مدعی تبعیض نژادی بر اساس نسب ملی قطری­ ها شد. دیوان ضمن صدور قراری در ۲۳ ژوئیه ۲۰۱۸ نتیجه گرفت که مطابق ...  بیشتر

حقوق بین الملل
تاملی تطبیقی بر قابلیت ثبت ویژگی‌های عملکردی در حقوق علائم تجاری و آثار آن بر سلامت بیمار و رقابت در حوزه دارویی

علیرضا جباری؛ محمدرضا پروین؛ شهروز شکرائی

دوره 25، شماره 82 ، اردیبهشت 1403، صفحه 75-118

https://doi.org/10.22054/qjpl.2023.71528.2860

چکیده
  قابلیت ثبت لباس تجاری به‌عنوان یکی از مصادیق علائم تجاری غیرسنتی، منوط به غیر عملکردی بودن آن است. در حال حاضر بسیاری از شرکت‌های دارویی اقدام به ثبت شکل، رنگ یا ترکیبی از موارد پیش‌گفته در قالب لباس تجاری برای محصولات دارویی خود نموده‌اند، با این وجود محاکم برخی از کشورها با استناد به دکترین عملکردی بسته به مورد، به دلایل رقابتی ...  بیشتر

حقوق عمومی
امکان‌سنجی و چالش‌های نظارت شرعی پیشینی فقهای شورای نگهبان بر مقررات

محمد بهادری جهرمی؛ حمید فعلی؛ مهدی ابراهیمی

دوره 25، شماره 82 ، اردیبهشت 1403، صفحه 119-154

https://doi.org/10.22054/qjpl.2023.71855.2865

چکیده
  فقهای شورای نگهبان مبتنی بر اصل چهارم قانون اساسی وظیفه تطبیق قوانین و مقررات با موازین اسلامی را به منظور تضمین شرعی بودن هنجارهای حقوقی لازم‌الاجرا در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران بر عهده دارند. نظارت شرعی فقهای این شورا بر اساس اصول 94 و 95 قانون اساسی نسبت به مصوبات مجلس به صورت پیشینی یعنی پیش از اعتبار یافتن مصوبات مجلس و نسبت ...  بیشتر

حقوق بین الملل
ماهیت حقوقی تبانی در نتیجه بازی در حقوق بین‌الملل ورزشی

امیرساعد وکیل؛ احمد ابراهیمی

دوره 25، شماره 82 ، اردیبهشت 1403، صفحه 155-194

https://doi.org/10.22054/qjpl.2023.72155.2871

چکیده
  پدیده "تبانی در نتیجه بازی" بعنوان یک نماد مدرن فساد در حوزه ورزش، امروزه به دلیل گره خوردن با رویدادهایی مثل قمار، شرط‌بندی و نقش گروه‌های جرائم سازمان یافته بین‌المللی در آن، به یک مشکل فراملی و فرامرزی تبدیل شده است. گستردگی این پدیده سبب شده رشته‌های متنوع ورزشی، سطوح مختلف و طیف‌های زیادی از ورزشکاران، مربیان، داوران و مقامات ...  بیشتر

حقوق عمومی
درآمدی بر تنظیم‌گری زیست‌بانک‌های انسانی با نگاهی به نظام حقوقی ایران

مهدی مرادی برلیان؛ محمدقاسم تنگستانی

دوره 25، شماره 82 ، اردیبهشت 1403، صفحه 195-240

https://doi.org/10.22054/qjpl.2023.72824.2883

چکیده
  پیشرفت‌های زیست‌پزشکی در دهه ­های گذشته منجر به شکل‌گیری و گسترش بانک‌های زیستی به‌عنوان منابع نگهداری نمونه‌ها و داده‌های ژنتیکی افراد در راستای بکارگیری در پژوهش‌های زیستی و شناخت انواع بیماری‌های ژنتیکی و راهکارهای درمان آنها شده ‌است. آنچه از نظرگاه حقوق عمومی اهمیت دارد، چگونگی مواجهه دولت با چالش‌های برآمده از زیست‌بانک‌ها ...  بیشتر

حقوق بین الملل
شرط‌ناپذیری اصل ممنوعیت بازگردانی پناهنده در پرتو رویه قضایی دیوان اروپایی حقوق بشر

محمدرضا مقدسی فر؛ فریده شایگان

دوره 25، شماره 82 ، اردیبهشت 1403، صفحه 241-276

https://doi.org/10.22054/qjpl.2022.62515.2646

چکیده
  جامعه بین‌المللی برای حمایت از پناهندگان، نظام حقوقی پناهندگی را بر اساس کنوانسیون 1951 و پروتکل 1967 ایجاد نموده است. برخی از اصول و قواعد مندرج در این اسناد ‌چنان بنیادین هستند که هیچگونه اعمال شرطی را برنمی‌تابند. اصل ممنوعیت  بازگردانی پناهنده به کشور متبوع او یا کشور ثالثی که بیم آن می‌رود در آنجا مورد آزار و شکنجه قرار گیرد، ...  بیشتر

حقوق عمومی
آموزه‌ی نهادی قانون، آخرین راه‌کار پوزیتیویسم برای نظریه‌ی نظام حقوقی

محمد محسنی راد؛ علی اکبر گرجی ازندریانی

دوره 25، شماره 82 ، اردیبهشت 1403، صفحه 283-310

https://doi.org/10.22054/qjpl.2024.72910.2887

چکیده
  مفهوم «نظام حقوقی» مفهومی به نسبت تازه در حقوق‌شناسی معاصر است و در ادبیات حقوقی سابقه‌ تاریخی چندانی ندارد، اما به هر صورت برای تحلیل آن ناگزیر باید به یک نظریه‌ حقوقی مراجعه کرد. درک ابتدایی ما از قانون آن را به مثابه‌ یک نظام به تصویر می‌کشد. با این ‌حال می‌توان به درک متفاوتی نیز قائل بود. تحلیلی دقیق از نظام حقوقی می‌تواند ...  بیشتر