نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار حقوق تجارت بین الملل دانشگاه علامه طباطبائی

2 دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق تجارت بینالملل، دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

 
انعقاد معاهدات دوجانبۀ مالیاتی در جهان بهعنوان ابزاری برای اجتناب از اخذ مالیات مضاعف
که مانعی در مسیر گسترش تجارت بینالملل تلقی میشود، رواج چشمگیری دارد. در متن این
به معنای پایگاهی ثابت برای انجام کسبوکارِ موردنظر « مقر دائمی » معاهدات، مفهومی با عنوان
شرکتهای مقیم دو کشور متعاهد، گنجانده شده است تا مشمولیت مالیاتی فعالان اقتصادی این دو
کشور تبیین شود. تعیین مسألۀ اقامت، جهت تشخیص وضعیت مالیاتی مؤدیان از اهمیت خاصی
به معنی مقیمبودن و ،« مقر دائمی » برخوردار است و در معاهدات دوجانبۀ مالیاتی نیز احراز وجود
مشمولیت مالیاتی مؤدی مقیم خارج از کشور نسبت به سود قابل تخصیص به این واحد است. اما
دیده میشود که شرکتهای فراملی با اتخاذ تدابیری متقلبانه تلاش دارند بهناحق، از مفاد معاهدات
دوجانبۀ مالیاتی برای کاستن از مسئولیت مالیاتی خود، سوءاستفاده نمایند. سازمان توسعه و
همکاری اقتصادی برای مواجهه با تدابیر شرکتهای فراملی بهمنظور گریز و اجتناب مالیاتی،
رهنمودها و اصلاحیههایی منتشر کرده است که کاربست آنها در نظام حقوق مالیاتی ایران نیز در
شرکتهای فراملی، مفید واقع خواهد شد. « تقلب معاهدهای » تعیین حوزه صالح مالیاتی و مقاب

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Determining the Right Tax Jurisdiction in Bilateral Taxation Treaties and Preventing Abuse of the "Permanent Establishment" Concept

نویسندگان [English]

  • Gholam Nabi Feyzi Chekab 1
  • Naeem Noorbakhsh 2

چکیده [English]

Bilateral tax treaties in the world are significantly spreading as a tool for
waiver of double taxation, which is an obstacle in the way of expansion of
international trade. In the text of the such treaties, the concept of "permanent
establishment" is predicted, which means a fixed place for doing business by the
companies residing in Contracting States in order to clarify tax liability of
entrepreneurs in both countries. Determination of the question of tax residence
has critical importance for recognizing tax liability of a tax payer and in
bilateral tax treaties, having a permanent establishment means residency and
tax liability in relation to the profit attributable to this unit. However, it has been
seen that transnational companies attempt to take fraudulently measures
through bilateral tax treaties to reduce their tax liability by abusing the concept
of permanent establishment. Organization for Economic Cooperation and
Development has introduced and published solutions and amendments to deal
with transnational corporations’ tax avoidance and tax evasion strategies the
application of which in Iran’s tax law system will be useful to determine the
competent tax jurisdiction and encountering ‘treaty shopping’ by transnational
corporations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Permanent Establishment - Centre of Vital Interests –Place of Effective Management – Treaty Shopping – Conduit Companies
- اشمیتوف، کلایو ام، ( 1391 )، حقوق تجارت بینالملل، ترجمه بهروز اخلاقی، چاپ
سوم، تهران: سمت. - امامی، حسن، ( 1384 )، حقوق مدنی، جلد چهارم، چاپ هجدهم، تهران: انتشاراتاسلامیه.
- پروتابا، لویی و کوتره، ژان ماری، ( 1387 )، حقوق مالیاتی، ترجمه محمدعلی یزدانبخش، چاپ دوم، تهران: خاتون – دایره.
- رنجبری، ابوالفضل و بادامچی، علی، ( 1393 )، حقوق مالی و مالیه عمومی، چاپ دوازدهم، تهران: مجد.
- زارع مقدم، احمد، ( 1390 )، مجموعه قانون و مقررات مالیاتی، چاپ اول، تهران: انتشاراتجنگل جاودانه.
- دمرچیلی، محمد و حاتمی، علی و قرائی، محسن، ( 1392 )، قانون تجارت در نظم حقوقی
کنونی، چاپ نوزدهم، تهران: انتشارات دادستان: کتاب آوا.
- کاویانی، کورش، ( 1389 )، حقوق شرکتهای تجارتی (حقوق تجارت 2)، چاپ دوم، تهران: نشر میران.
فصلنامه مالیاتی، دوره دوم، ،« قیمتگذاری انتقالات » ،( - همدانی، محمد توکل، ( 1378 شماره نهم.
فصلنامه مالیاتی، دوره ،« اقامتگاه مالیاتی و متفرعات آن » ،( - همدانی، محمد توکل، ( 1378 دوم، شماره هشتم.
- Harris, Peter & Oliver, David, (2010), International Commercial Tax,
Cambridge University Press, USA, New York.
- Kobetsky, Michael, (2011), International Taxation of Permanent
Establishments, UK, Cambridge.
- Lang, Micheal, (2010), Introduction to the Law of Double Taxation
Conventions, Vienna, Linde Verlag GmbH.
- Mogens, Rasmussen, (2011), International Double Taxation, Kluwer Law
International, the Netherlands.
- Arnold, B. J, Sasseville, J., & Zolt, E. M, (2002), “Summary of the
Proceedings of an Invitational Seminar on Tax Treaties in the 21st Century”,
Bulletin for International Fiscal Documentation, Volume 56(issue 6), pp. 233- 245.
- Baum, Steven. & Watson, Gwendolyn (2012), “Beneficial Ownership as a
Treaty Anti-avoidance tool?”, Canadian Tax Journal, Volume 60:1, pp. 149 168.
- Madiste, E (2012). “Bilateralism of Tax Treaties Versus Triangular Cases:
is there a Conflict?”, Lund University, School of Economics and Management.
Available at: lup.lub.lu.se/student-papers/record/2544520/file/2544552.pdf.
- Sikka, P., & Willmott, H. (2010), “The Dark Side of Transfer Pricing: Its
Role in tax Avoidance and Wealth Retentiveness”, Critical Perspectives on
Accounting, Volume21 (Issue 4), pp. 342-356.
- Shaviro, Daniel (2006), “Why Worldwide Welfare as a Normative Standard
in U.S. Tax Policy?”, Tax Law Review, Forthcoming; NYU Law and Economics
Research Paper No. 07-12. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=966256.
Vogel, K, (1986), “Double Tax Treaties and their Interpretation”. Berkeley
Journal of International Law, Volume4, Issue 1, pp. 1-85.
- Addressing Tax Evasion and Tax Avoidance in Developing Countries,
Available at:
http://www.taxcompact.net/documents/2011-09-09_GTZ_Addressing-taxevasion-
and-avoidance.pdf (Accessed on 22 Oct 2015), http://Law.dotic.ir/
AIPLaw/t_searchsimple.do (Accessed on 14 Oct 2015).
- Goodspeed, Timothy J. Dryden Witte, Ann (1999), International Taxation.
Available at: encyclo.findlaw.com/6080book.pdf (Accessed on 15 Sept 2015).
- Love, Patrick, ‘BEPS: Why You’re Taxed more than a Multinational’, OECD
Insights Blog (13 February 2013), available at: http://oecdinsights.org/
2013/02/13/beps-why-youre-taxed-more-than-a-multinational/ (Accessed on 21 Sept 2015).
- OECD (2014), Preventing the Granting of Treaty Benefits in Inappropriate
Circumstances, OECD/G20 Base Erosion and Profit Shifting Project, OECD
Publishing. Available at: http://dx.doi.org/10.1787/9789264219120-en. (Accessed on 20 Oct 2015).
- OECD, Commentaries on the Articles of the Model Convention, available
at: http://www.oecd.org/berlin/publikationen/43324465.pdf (Accessed on 12 Aug 2015).
- OECD (2010), Report on the Attribution of Profits to Permanent
Establishments, Available at: http://www.oecd.org/ctp/transfer-pricing/45689524.
pdf (Accessed on 16 Aug 2015).
- OECD (2008), Report on the Attribution of Profits to Permanent
Establishments, Available at: http://www.oecd.org/tax/transfer-pricing/
41031455.pdf (Accessed on 16 Aug 2015).
- OECD (2010), The 2010 Update to the Model Tax Convention, Available
at: http://www.oecd.org/tax/treaties/45689328.pdf (Accessed on 16 Aug 2015).
- OECD/G20 Base Erosion and Profit Shifting Project (2015), Action 13:
Country-by-Country Reporting Implementation Package, Available at:
http://www.oecd.org/tax/transfer-pricing/beps-action-13-country-by-countryreporting-
implementation-package.pdf (Accessed on 16 Aug 2015).
- PwC, Transfer Pricing and Developing Countries Final Report, available at:
http://ec.europa.eu/taxation_customs/resources/documents/common/publications
/studies/transfer_pricing_dev_countries.pdf (Accessed on 10 Aug 2015).