نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه حقوق عمومی و بین الملل دانشگاه قم

2 دانشجوی دکتری حقوق بین الملل پردیس فارابی دانشگاه تهران، ایران

3 دانش آموخته مقطع کارشناسی ارشد نفت و گاز پردیس فارابی

چکیده

ایران به‌عنوان چهارمین مالک ذخایر نفتی جهان و بزرگ‌ترین مالک ذخایر گازی جهان به شکل محسوسی در معرض آلودگی­های ناشی از صنعت نفت و گاز که مهم­ترین بخش اقتصاد کشور را تشکیل می­دهد، قرار دارد. بخش قابل‌توجهی از این آلودگی­ها از صنعت بالادستی نفت و گاز و بخش دیگری از صنایع پایین­دستی این بخش از اقتصاد کشور ناشی می­شود. الزامات حقوقی پیش­بینی­شده در قوانین بالادستی جمهوری اسلامی ایران که بر صنعت بالادستی نفت و گاز قابل‌اعمال هستنددر این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته­اند. این اسناد شامل رویکرد قانون اساسی، قوانین برنامه­ای و سند چشم‌انداز، سیاست­های کلی و نظایر آن می­شود. فرض اساسی این مقاله بر این مبنا استوار است که قوانین و اسناد بالادستی در نظام حقوقی ایران رویکرد عمومی مشخصی را در مورد حمایت از محیط ‌زیست در خلال فعالیت­های مرتبط با صنعت نفت پیش‌بینی نموده­اند. این رویکرد را می‌توان مشخصاً در اصل پنجاهم قانون اساسی یافت.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Review of Environmental Requirements Applicable on the Upstream Oil and Gas Industry Stipulated in theFundamental Legal Instruments of Iran

نویسندگان [English]

  • Mashhadi Ali 1
  • Hasan Khosroshahi 2
  • Maryam Separdar 3

1 Associate professor, University of Qom, Qom, Iran

2 PhD Candidate in Public International Law, University of Tehran, Farabi Pardis, Qum, Iran

3 Master of Law in Oil and Gas law, University of Tehran, Farabi Pardis, Qum, Iran

چکیده [English]

Iran, as the holder of world’s fourth largest oil reserves and world’s largest gas reserves, is sensibly exposed to pollutions resulting from oil and gas industry which is its most important economy sector. A significant portion of these pollutions is caused by the upstream oil and gas industry and the remaining portion is resulted from the downstream oil and gas industry. The present research is dedicated to the legal requirements stipulated in Islamic Republic of Iran’s Fundamental Legal Instruments. These instruments include the Constitution, Five-year Development Plan, the Twenty-year Perspective Law, General Policies and similar documents. The central assumption of this study is founded on the idea that fundamental instrument of the Iranian Legal System have a solid general approach with regard to the issue of environmental protection in upstream oil and gas related activities. This approach is specifically evident in Principle 50 of the Constitution.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Environmental Law
  • Upstream Operations
  • Oil and Gas Industry
  • Pollution
  • Fundamental Legal Instruments
الف- فارسی
کتب
- خالقی، علی، (1394)، آیین دادرسی کیفری، جلد 1، چاپ بیست و هفتم، تهران: انتشارات شهر دانش.
- شیروی، عبدالحسین، (1392)، حقوق نفت و گاز، چاپ اول، تهران: انتشارات میزان.
-مشهدی، علی، (1393)، مجموعه قوانین و مقررات محیط‌زیست در صنعت نفت، چاپ اول، تهران: انتشارات خرسندی.
 
مقاله‌ها
- امانی، مسعود، اسماعیلی، محسن، (1391)، «مطالعه تطبیقی حقوق نفت و گاز در نظام­های ملی و حقوق بین­الملل»، حقوق تطبیقی، ج 8، شماره 1.
- بابایی مهر، علی، (1389)، «مبانی حقوق محیط‌ زیست با نگرشی بر اصل 50 قانون اساسی جمهوری اسلامی»، مجله کانون وکلا، شماره 208 و 209.
- رمضانی قوام­آبادی، محمد حسین، (1390)، «پیشگیری و سرکوب جرایم زیست­محیطی در پرتو اقدامات سازمان‌های غیردولتی در نظام حقوقی ایران»، مجله حقوقی دادگستری، شماره 75.
- __________، (1392)، «حفاظت از محیط ‌زیست در حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه حقوق قضایی، شماره 63.
- کوشکی، غلامحسن، (1392)، «سازمان­های غیردولتی: از انفعال تا مشارکت رو به فعال در تعقیب دعوای عمومی (با نگاهی به قانون آیین دادرسی کیفری)»، پژوهش حقوق کیفری، سال دوم، شماره 4.
- لطفی، حسن، مولایی، آیت، (1389)، «جایگاه اصل پرداخت توسط آلوده­ساز در نظام حقوق محیط‌ زیست ایران»، فصل­نامه دیدگاه­های حقوقی، دانشکده علوم قضایی و خدمات اداری، شماره 49.
- مرادی، عبدالرحیم، رنجبر، مسعود رضا، (1395)، «مالکیت منابع نفت و گاز درجا و بهره­برداری از آن در فقه اسلام»، فصل­نامه پژوهش­های فقه و حقوق اسلامی، شماره 46.
- مشهدی، علی، (1393)، «اساسی‌سازی ماهوی حق بر محیط ‌زیست در حقوق ایران و فرانسه»، مجله مطالعات حقوق تطبیقی، دوره 5، شماره 2.
- مومنی راد، احمد، برخی، نسیم، (1394)، «رعایت مقررات و ملاحظات زیست­محیطی کشور در بهره­برداری از منابع»، فصلنامه مطالعات حقوق بشر اسلامی، شماره9.
- نجات، امین، دبیری، فرهاد، (1394)، «بررسی چالش­های کیفری ناشی از اجرای ماده 688 (914) قانون مجازات اسلامی»، مجله مطالعات حقوقی، دوره 7، شماره2.
ب- انگلیسی
Books
- Atapattu A., Sumudu, (2006), Emerging Principles ofInternational Environmental Law, New York: Transnational Publishers Inc.
 - Bastmereij, Kees, Koivurova, Timo, Eds. (2008), Theory and Practice of Transboundary Environmental Impact Assessment, Martinus Nijhof Publisher.
 - Chatterjee K., Deen, Ed., (2012), Encyclopedia of Global Justice, Londan, New York, Springer Dordrecht Heidelberg.
 -Craik, Neil, (2008), The International Law of Environmental Impact Assessment Process, Substance and Integration, Cambridge University Press.
 -Winther, Tomasz Piotr, (2013), Environmental Management in the Petroleum Industry, Sustainability, Global Frameworks and Management Tools, Thesis, Norwegian University of Scienceand Technology.
 
Articles
- Beder, Sharon, (2000), “Costing the Earth: Equity, Sustainable Development and Environmental Economics”, New Zealand Journal of Environmental Law, No. 4.
 -Fuentes, Ximena, (2004), “International Law-making in the Field of Sustainable Development: the Unequal Competition between Development and the Environment”, in: Schrijver, Nico, Weiss, Friedl, Eds, International Law and Sustainable Development. Principle and Practice, Netherlands, Koninklijke Brill NV.
 -Johnson S., Glenn, (2009), “Environmental Justice A Brief History and Overview”, in: Steady, Filomina, Ed., Environmental Justice in the New Millennium Global Perspectives on Race, Ethnicity, and Human Rights,1st ed., Palgrave Macmillan.
 -Olaguer, P., Eduardo, (2012), “The Potential Near-source Ozone impacts of Upstream Oil and Gas Industry Emissions”, Journal of the Air & Waste Management Association, Vol. 62, No. 8.
 - Osofsky, M., Hari, et al, (2012), “Environmental Justice and the BP Deepwater Horizon Oil Spill”, N.Y.U. Envtl. L.J., Vol. 20.
 -O'Rourke, Dara, Connolly, Sarah, (2003), “Just Oil? The Distribution of Environmental and Social Impacts of oil Production and Consumption”, Annual Review of Environment and Resources, Vol. 28, No.1.
 -Shelton, Dina, (2008), “Making Law out of Principles of Environmental Justice”, lecture, and added footnotes, given at the IUCN Academy's Sixth Annual Colloquium was held in Mexico City November 1-5, available at: http://www.iucnael.org.