پژوهش حقوق عمومی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

هزینه داوری و چاپ

همه داوران

داوران سال 1398

داوران سال 1399

داوران سال 1400

داوران سال 1401

مفهوم حق در اندیشۀ بنتام و خوئی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد حقوق و فلسفه، گروه حقوق عمومی و حقوق اقتصادی، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد حقوق عمومی دانشگاه شهید بهشتی ، تهران، ایران

چکیده

تمرکز اصلی این پژوهش بر مفهوم و خاستگاه حق است. جرمی بنتام ایدۀ حق فراقانونی را کاملاً رد می­کند. از دیدگاه او فقط حقِ قانونی معتبر است که بیانگر منفعتی برای صاحب حق است. در رویکرد سید ابوالقاسم خوئی نیز قِوام حق به حکم شارع است و به دلایل مورد نظر شارع که به نظر می­رسد مصالح افراد باشند، اعتبار می­شود. در این مقاله، نشان داده می‌شود که بنتام و خوئی حداقل از لحاظ منشأ شکل­گیری حق، تحلیلی مشابه در باب مفهوم آن دارند؛ هر دو اعتبار حق را به اعتبار قانونگذار می­دانند که در حمایت از منافع افراد و با ضمانت اجرای قانونی، در قالب تکلیف وضع می­شود. در نتیجه، تأکید بر آن است که از لحاظ ارتباط حق و قانون هر دو نظریه­پرداز پیش­گفته از منظری مشابه به مفهوم حق می­نگرند. با این حال، تفاوت­ها و نیز پیامدهای این دو نظریة تحلیلی در باب حق جدی­تر از آن هستند که تحت الشعاع شباهت یادشده قرار گیرند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Concept of Rights: Views of Bentham and Khoei

نویسندگان [English]

  • Mohammad Rasekh 1
  • Mohsen Ghasemi 2

1 Professor, Law and Philosophy, Public and Economic Law Group, Faculty of Law, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran

2 LLM, Public Law, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran

چکیده [English]

The main focus of this research is on the nature and origin of rights. Jeremy Bentham totally rejects the notion of extra-legal rights. For him, it is only legal rights that are valid and imply a benefit for its holders. Sayyid Abu al-Qasim al-Khoei's believed that rights’ validity derives from the religious lawmaker. He authenticates rights for reasons which seem to be individuals’ interests. In this paper, it will be shown that Bentham and Khoei, at least on the formation basis of rights, have similar analysis of the concept of rights: they both consider rights as valid due to the lawmaker’s authentication to the benefits of individuals, legally sanctioned in the form of duties. Accordingly, it shall be emphasized that the mentioned writers think along similar lines on the relationship between rights and law. Nevertheless, differences and also consequences of these two analytical theories of rights are too serious to be overshadowed by their mentioned similarity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • rights
  • duties
  • law
  • decree
  • lawmaker
مراجع
- آخوند خراسانی، شیخ محمدکاظم، حاشیۀ مکاسب، به تصحیح: سیدمهدی شمس الدین (تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1364).
- انصاری، شیخ مرتضی، کتاب المکاسب، جلد سوم (قم: مجمع الفکر الاسلامی، 1378).
- حسینی، سیدعبدالرحیم، رساله­ای در باب حق و حکم (تهران: شرکت چاپ و نشر بین‌الملل، 1387).
- خوئی، سیدابوالقاسم، مصباح الفقاهه: تقریر أبحاث سماحة آیةالله العظمى السید أبوالقاسم الموسوی الخوئی، بقلم محمدعلی التوحیدی التبریزی، جلد دوم (قم: انتشارات داوری، 1371).
- خوئی، سیدابوالقاسم، منهاج الصالحین (قم: نشر مدینه العلم، 1368).
- راسخ، محمد، حق و مصلحت: مقالاتی در فلسفة حقوق، فلسفة حق و فلسفة ارزش، جلد اول، ویراست دوم (تهران: طرح نو، 1393).
- راسخ، محمد، درس­گفتارهای فلسفه حق و فلسفه حقوق عمومی (تهران: خانه اندیشمندان علوم انسانی، 1394).
- صرامی، سیف الله، حق، حکم و تکلیف (گفت‌وگو با جمعی از اساتید حوزه و دانشگاه) (قم: پژوهشگاه فرهنگ و علوم انسانی [گفت‌وگو با دکتر محقق داماد]، 1385).
- طباطبایی یزدی، سیدمحمدکاظم، حاشیه المکاسب، جلد دوم (تهران: انتشارات اسماعیلیان، 1377 ه.ق).
- العاملی (شهید ثانی)، زین الدین بن علی، تمهید القواعد (قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، 1416 ق.).
- فلسفی، هدایت الله، صلح جاویدان و حکومت قانون (تهران: فرهنگ نشر نو، 1390).
- فیاض، محمداسحاق، محاضرات فی أصول الفقه: تقریرات بحث الخوئی (قم: موسسه النشر الاسلامی، 1377).
- منتظری، حسینعلی، رساله حقوق، چاپ هفتم (تهران: سرایی، 1394).
- نائینی، محمدحسین، منیه المطالب: تقریر بحث النائینی، للخوانساری، جلد اول (قم: موسسه نشر اسلامی، 1376).
- وینسنت، اندرو، نظریه های دولت، ترجمۀ حسین بشیریه (تهران: نشر نی، 1389).
 
مقاله‌ها
- پورمولا، سیدمحمدهاشم، «حق و حکم در فقه امامیه»، پژوهشنامه حقوق اسلامی، شمارة 33،  (1390).
- تهرانی، شیخ محمّدهادی، «رسالۀ حق و حکم»، به تصحیح نعمت الله صفری، نامۀ مفید، شمارة 4،  (1388).
- راسخ، محمد، «مدرنیته و حقوق دینی»، نامۀ حقوقی، شمارۀ 64،  (1386).
- والدرون، جرمی، «فلسفۀ حق»، ترجمۀ محمد راسخ در: حق و مصلحت، چاپ سوم، نشر طرح نو،  (1387).
 
ب- انگلیسی
Books
-             Bentham, Jeremy, Anarchical Fallacies: Being an Examination of the Declaration of Rights Issued during the French Revolution, in Bowring, John, The Works of Jeremy Bentham: Vol. 2 (Online Library of Liberty, 1796) available at https://oll.libertyfund.org/title/bentham-works-of-jeremy-bentham-11-vols (accessed on 15 April 2019).
 
-             Bentham, Jeremy, An Introduction to Principles of Morals and Legislation (Oxford: Clarendon Press, 1781).
 
-             Bentham, Jeremy, “A Fragment on Government”, in Bowring, John (ed.), The Works of Jeremy Bentham: Vol. 1 (Online Library of Liberty, 1843a) available at https://oll.libertyfund.org/title/bentham-works-of-jeremy-bentham-11-vols (accessed on 15 April 2019).
 
-             Bentham, Jeremy, “Book of Fallacies”, in Bowring, John (ed.), The Works of Jeremy Bentham: Vol. 2 (Online Library of Liberty, 1843b) available at https://oll.libertyfund.org/title/bentham-works-of-jeremy-bentham-11-vols (accessed on 15 April 2019).
 
-             Bentham, Jeremy, “Constitutional Code”, in Bowring, John (ed.), The Works of Jeremy Bentham: Vol. 9 (Online Library of Liberty: 1843c) available at https://oll.libertyfund.org/title/bentham-works-of-jeremy-bentham-11-vols (accessed on 15 April 2019).
 
-             Bentham, Jeremy, “General View of a Complete Code of Laws”, in Bowring, John (ed.), The Works of Jeremy Bentham: Vol. 3 (Online Library of Liberty, 1843d) available at https://oll.libertyfund.org/title/bentham-works-of-jeremy-bentham-11-vols (accessed on 15 April 2019).
 
-             Bentham, Jeremy, “Principles of the Civil Code”, in Bowring, John (ed.), The Works of Jeremy Bentham: Vol. 1 (Online Library of Liberty, 1843e) available at https://oll.libertyfund.org/title/bentham-works-of-jeremy-bentham-11-vols (accessed on 15 April 2019).
 
-             Bentham, Jeremy, “Usury, Political Economy, Equity, Parliamentary Reform”, in Bowring, John (ed.), The Works of Jeremy Bentham: Vol. 3 (Online Library of Liberty, 1843f) available at https://oll.libertyfund.org/title/bentham-works-of-jeremy-bentham-11-vols (accessed on 15 April 2019).
 
-             Hart, H.L.A., Essays in Jurisprudence and Philosophy (Oxford: Clarendon Press, 1983).
 
-             Hart, H.L.A., Essays on Bentham: Jurisprudence and Political Theory (Oxford: Clarendon Press, 1982).
 
Papers
-             Alexander, Amanda, “Bentham, Rights and Humanity: A Fight in Three Rounds”, Journal of Bentham Studies, Vol. 6, (2003).
 
-             Alfange, Dean, “Jeremy Bentham and the Codification of Law”, Cornell Law Review, Vol. 55, (1969).
 
-             Armitage, David R, “Globalizing Jeremy Bentham”, History of Political Thought, Vol. 32, No. 1, (2011).
-             Crimmins, James E., “Jeremy Bentham”, The Stanford Encyclopedia of Philosophy, Accessed on https://plato.stanford.edu/archives/spr2019/ entries/ bentham/, (2019).
-             Deigh, John, “Rights and the Authority of Law”, The University of Chicago Law Review, Vol. 51, No. 2, (1984).
 
-             Raz, Joseph, “Legal Rights”, Oxford Journal of Legal Studies, Vol. 4, No. 1, (1984).
پژوهش حقوق عمومی
دوره 22، شماره 68
مهر 1399
صفحه 61-83
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار