نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد حقوق عمومی

چکیده

بندهای «پ» و «ت» ماده 80 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب 92، اشخاص را در تقاضای ابطال شرعی و قانونی مقررات به ذکر جهات حکمی و بیان دلایل ملزم و ضمانت اجرای آن را رفع نقص و نهایتاً قرار رد درخواست لحاظ نموده است. موضوعی که با هدف بررسی نسبت آن با قانون اساسی و رویه فقهای شورای نگهبان مطالعه شد و مشخص گردید این الزام در خصوص ابطال شرعی در عالم نظر با منطوق اصول 166 و 167 قانون اساسی منطبق نبوده و موجب سلب قابلیت رسیدگی مجدد به آرای هیات عمومی و انفعال دیوان نیز می‌شود. در مقام عمل هم، تحلیل محتوا و آماری عملکرد فقهای شورای نگهبان نشان می‌دهد فقها در رصد شرعی مقررات ارجاعی از سوی هیات عمومی دیوان و اعلام نظر در باب مصوبات مجلس، ذکر مستندات را ضروری ندانسته‌اند و تنها در سال‌های اخیر، مواردی در قالب نظرات مجمع مشورتی فقهی و مبانی فقهی آرای فقها منتشر شده است. لذا الزام اشخاص به ارائه جهات حکمی و بیان دلایل در ادعای مغایرت شرعی، تکلیفی مالا­یطاق بوده و عملاً محدودیتی ناروا بر حق ابطال مقررات محسوب می‌گردد. پیشنهاد نیز این است که «حکم شرعی» و «شرع» از بندهای مزبور ماده 80  قانون دیوان حذف شوند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Obligation to Express Causes of Law in Islamic Voiding of Regulations in the Light of the Guardian Council’s Jurisprudence

نویسنده [English]

  • hamed oladi 2

2 L .L. MA in Public law, Allameh Tabataba’i University, Tehran , Iran

چکیده [English]

This article is an analytical study of Clauses C and D of Article 80 of the Administrative Justice Court Act that requires persons that request voiding of regulations (voiding regulations due to contradiction with Islamic law) to express causes of law and related reasons with clarified remedy and finally refusing the application. In this study, it is revealed that Clauses C and D of Article 80 of Administrative Justice Court Act leads to violating timetable of effect of voiding due to violation of principles 166 and 167 of the Constitution and associated clauses. In practice, analyzing the precedent of jurists of Guardian Council in 2 fields of Islamic control of laws and regulations in the years 1982 to 2016 is not described as documentary and plausible. Thus, the contents of aforesaid Clauses are illegitimate limitation over fair trial and the issue of Islamic Judgment and Islam shall be eliminated from aforesaid Clauses.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Causes of law
  • Evidence of Voiding
  • Islamic Voiding Regulations
  • Administrative Justice Court
  • Jurists of The Guardian Council
کتاب‌ها
- بیاتی، محمدحسین، مبانی فقهی آرای فقهای شورای نگهبان (فروردین تا مرداد 1361) (تهران: سمت- مرکز تحقیقات شورای نگهبان، 1391).
- جعفری لنگرودی، محمدجعفر، دانشنامه حقوقی، جلد 4، چاپ پنجم (تهران: امیرکبیر،1376).
- شمس، عبدالله، آیین دادرسی پیشرفته، جلد2، چاپ بیست و نهم (تهران: دراک،1391).
- کاتوزیان، ناصر، اثبات و دلیل اثبات، جلد اول (تهران: میزان،1380).
- مرکز تحقیقات شورای نگهبان، مبانی فقهی آرای فقهای شورای نگهبان پیرامون لایحه حدود و قصاص (مرداد 1361)(تهران: معاونت تدوین، تنقیح و انتشار قوانین و مقررات ریاست جمهوری، 1391).
- مرکز تحقیقات شورای نگهبان، مجموعه نظریات فقهی شورای نگهبان در پاسخ به استعلامات دیوان عدالت اداری از سال 1361 تا 1383 (تهران: دادگستر، 1384).
- مرکز تحقیقات شورای نگهبان، مجموعه نظرات شورای نگهبان در مورد مصوبات مجلس شورای اسلامی دوره اول (خرداد ۱۳۵۹تا خرداد 1363).
- مرکز تحقیقات شورای نگهبان، مجموعه نظرات شورای نگهبان درباره مصوبات مجلس شورای اسلامی دوره دوم (خرداد 1363 تا خرداد 1367)(تهران: دادگستر،1393).
- مرکز تحقیقات شورای نگهبان، مجموعه نظرات شورای نگهبان درباره مصوبات مجلس شورای اسلامی دوره سوم (خرداد 1367 تا خرداد 1371)(تهران: دادگستر، 1392).
- مرکز تحقیقات شورای نگهبان، مجموعه نظرات شورای نگهبان درباره مصوبات مجلس شورای اسلامی دوره چهارم (خرداد 1371 تا خرداد 1375)(تهران: دادگستر،1392).
- مرکز تحقیقات شورای نگهبان، مجموعه نظرات شورای نگهبان درباره مصوبات مجلس شورای اسلامی دوره پنجم (خرداد 1375 تا خرداد 1379)(تهران: دادگستر، 1392).
- مولابیگی، غلامرضا، صلاحیت و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری، چاپ دوم (تهران: جنگل – جاودانه، 1394).
- مجموعه نظرات شورای نگهبان در مورد مصوبات مجلس شورای اسلامی دوره ششم (خرداد ۱۳۷۹ تا خردا 1383) (تهران: پژوهشکده شورای نگهبان، 1391).
 - مجموعه نظرات شورای نگهبان در مورد مصوبات مجلس شورای اسلامی دوره هفتم (خرداد ۱۳۸۳ تا خرداد 1387)(تهران: پژوهشکده شورای نگهبان، 1392).
- مجموعه نظرات شورای نگهبان در مورد مصوبات مجلس شورای اسلامی دوره هشتم (خرداد ۱۳۸۷ تا خرداد 1391) (تهران: پژوهشکده شورای نگهبان، 1392).
- مجموعه نظرات شورای نگهبان در مورد مصوبات مجلس شورای اسلامی - دوره نهم (خرداد ۱۳۹۱ تا خرداد ۱۳۹۵)(تهران: پژوهشکده شورای نگهبان،1396).
مقاله‌ها
- شمس، عبدالله، «سبب، امور موضوعی و توصیف آنها در دعاوی مدنی»، تحقیقات حقوقی، شماره 65، (1392).
- غفاری، هدی، «نسبت میان حاکمیت شرع و حاکمیت قانون در نظام قضایی جمهوری اسلامی ایران»، پژوهش حقوق عمومی، شماره 36، (1391).
- واعظی، مجتبی، «نقش دیوان عدالت اداری در دادرسی شرعی مقررات اداری»، پژوهشنامه حقوق و علوم سیاسی، شماره 11، (1387).
- ویژه، محمدرضا و آگاه، وحید، «کاوشی انتقادی در لایحه تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری»، پژوهش حقوق عمومی، شماره 38، (1391).
- هرمزی، خیرالله، «توجیه آرای مدنی و ضمانت اجرای عدم رعایت آن»، فصلنامه پژوهش حقوق عمومی، شماره 11، (1383).