نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه حقوق دانشکده حقوق و علوم اجتماعی دانشگاه تبریز

2 گروه حقوق دانشگاه تبریز

چکیده

دولت‌ها و سازمان‌های دولتی در انعقاد قرارداد برای تامین نیازهای همگانی و حفظ منافع عمومی از امتیازات ویژه برخوردارند. یکی از این امتیازات که اغلب در سیستم‌های حقوقی کامن‌لا و اتحادیه کشورهای مشترک المنافع مطرح می‌شود و نشات گرفته از قدرت حاکمیتی دولت در تامین منافع عمومی می‌باشد، «دکترین ضرورت اجرایی» است. این نظریه بیان می‌دارد دولت در مواقعی به دلیل ضرورت پیش آمده از قبیل تغییر سیاست، در راستای حفظ منافع عمومی اقدام به فسخ قرارداد بدون پرداخت خسارت می‌نماید. با تبیین و بررسی این نظریه در مقایسه با مفاهیم مشابه همچون فسخ بر مبنای صلاحدید، ملی‌سازی و مصادره و همچنین شرایط قوه قاهره و نگاهی به نهاد قراردادهای دولتی در سیستم حقوقی ایران و بررسی قوانین و مقررات موضوعه در این خصوص، خلاء‌های موجود در این سیستم بررسی شده و پیشنهادی در جهت قانون‌مندتر شدن فعالیت‌های دولت در قالب قرارداد ارائه می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Doctrine of Executive Necessity in Government Transactions and Distinguishing It from Similar Concepts: A Comparative Study of Iranian Legal System and Common Law

نویسندگان [English]

  • adel ebrahimpoor asanjan 1
  • nasim soleymani nejad 2

1 department of law, faculty of law and social sciences , university of Tabriz

2 department of law, university of Tabriz

چکیده [English]

Governments and governmental organizations have special privileges in concluding contracts to provide the public needs and protect the public interests. One of the privileges that is often addressed in Common Law systems and Commonwealth countries, and it stems from the sovereign power of the government to serve the public interests, is the “doctrine of executive necessity”. The doctrine embodies that, the government may terminate the contract without paying compensation due to some necessities such as policy changes in safeguarding public interests.  By singling out the doctrine of executive necessity from similar concepts such as termination by convenience, nationalization, expropriation and force majeure and with having an analytic view in government contracts institution in legal system of Iran and by examining related Acts and Regulations, the existing gaps will be revealed and a proposal will be made to legalize government activities under the contract.

کلیدواژه‌ها [English]

  • executive necessity
  • government contracts
  • public interests
  • public needs
  • compensation
کتاب‌ها
- امامی، محمد و استوارسنگری، کورش، حقوق  اداری، جلد اول، چاپ بیست ویکم (تهران: نشر میزان، 1396).
- امامی، محمد و استوارسنگری، کورش، حقوق اداری، جلد دوم، چاپ دوم (تهران: نشر میزان، 1393).
- انصاری، ولی الله، کلیات قراردادهای اداری (تهران: نشر حقوقدان، 1377).
- پیران، حسین، مسائل حقوقی سرمایه‌گذاری بین‌المللی (تهران: گنج دانش، 1393).
- شمعی، محمد، حقوق قراردادهای اداری، چاپ اول (تهران: انتشارات جنگل، 1393).
- طباطبایی موتمنی، منوچهر، حقوق اداری، چاپ نوزدهم (تهران: انتشارات سمت، 1393).
- کاتوزیان، ناصر، مقدمه علم حقوق و مطالعه در نظام حقوقی ایران، چاپ هشتاد و چهارم (تهران: نشر انتشار، 1392).
مقاله‌ها
- افتخار جهرمی، گودرز و شهبازی‌نیا، مرتضی، «بررسی قاعده استاپل در حقوق انگلیس و آمریکا»، مجله حقوقی بین‌المللی جمهوری اسلامی، شماره 30، (1383).
- پارساپور، محمدباقر و ذاکری‌نیا، هانیه، «اقسام، احکام و آثار معاذیر عدم اجرای قرارداد (مطالعه تطبیقی در نظام حقوقی ایران، رومی ژرمنی، کامن‌لا و برخی اسناد بین‌المللی)»، پژوهش‌های حقوق تطبیقی، دوره 19، شماره 2، (1394).
- رئیسی، امیر، «سلب مالکیت غیرمستقیم و حقوق نظارت در سرمایه‌گذاری خارجی»، ماهنامه پژوهش ملل، شماره 20، (1396).
- عراقی، عزت الله و حبیب‌زاده، محمدکاظم، «قراردادهای دولتی در حقوق ایران: بررسی شاخص‌ها»، مجله حقوق خصوصی، شماره 15، (1388).
- عسکری، سامان، احتشامی، هادی، «مقایسه نظریه عقیم شدن قرارداد با نظریات قوه قاهره، تغییر اوضاع و احوال و دشواری اجرای قرارداد»، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، شماره 14، (1395).
- فلاح‌زاده، علی محمد و پرسا، محمد، «فسخ قرارداد پیمانکاری از ناحیه کارفرما»، فصلنامه نقد رأی، شماره 4و 5، (1392).
- مبارکی، مصطفی و همکاران، «مبانی شکل‌گیری و استمرار اختلاف در قراردادهای اداری ایران،»، نشریه علمی- پژوهشی فقه و حقوق اسلامی، شماره 15، (1396).
- مشایخی، ستار و آدابی، محمدرضا، «گستره و ویژگی قاعده استاپل در حقوق عمومی داخلی»، مجله بین‌المللی پژوهش ملل، شماره 40، (1398).
- مولابیگی، غلامرضا و هاشمی، سیدمحمد، «عوامل موثر در سقوط مسئولیت قراردادی دولت، فصلنامه حقوق ادرای، شماره 6، (1393).
- وطنی، امیر و همکاران، «امکان جبران خسارت در اصول قراردهای تجاری بین‌المللی، کنوانسیون قراردادهای بیع بین‌المللی کالا و حقوق ایران»، فصلنامه پژوهش حقوق خصوصی، شماره 15، (1394).
- ویژه، محمدرضا و تنگستانی، سیدقاسم، «حق فسخ و انفساخ قراردادهای پیمانکاری دولتی (تحلیل موردی مقررات شرایط عمومی پیمان)»، مطالعات حقوق خصوصی، دوره 44، شماره 1، (1394).
References
Books
- Bishop, R. Doak, et al, Foreign Investment Disputes Cases, Materials (Kluwer Law International Press, 2005).
 - Carlston, Kenneth, Concession Agreements and Nationalization, (Cambridge University Press, 1958).
- Joyeeta, Deb, Indian Banking System (India: Evincepub Publishing, 2019).
 - Seddon, Nicholas, Government Contracts (Sydney: Federation Press, 2013).
 - Sornarajah. M, The International Law on Foreign Investment (New York: Cambridge University Press, 2010).
 - Zeyad A. Alqurashi, International Oil and Gas Arbitration, Vol .3 )Oil, Gas and Energy Law, Special Study, 2005)
Articles
- Allars, Margaret, “Administrative Law, Government Contracts and the Level Playing Field”, UNSW Law Journal, Vol. 12, No. 1, (1989).
- Beauregard, Henry, “Termination for Convenience as Breach of a Government Contracts”, Boston College Law Review, Vol. 7, Issue 2, (1966). 
- Braithwaite, Jo, “The Origins and Implications of Contractual Estoppel”, Law Quarterly Review, No. 132, (2015).
- Edward, D. Re, “The Nationalization of Foreign Owned Property”, Minnesota Law Review, Vol. 36, (1952).
- Frederick W. Claybook Jr, “Good Faith in Termination and Formation of Federal Contracts”, Maryland Law Review, No.4, Vol. 56, (1997).
- Gehne, Katja, Brillo, Romulo, “Stabilization Clauses in International Investment Law: beyond Balancing and Fair and Equitable Treatment”, Transnational Economic Law Research Center, Vol. 143, (2017).
- Letnar, Jernej, “Corporate Human Rights Obligation under Stabilization Clauses”, (2010).
- Mitchell. Roy, Tracy. John, “Termination of Government Contracts: Recent Developments”, William and Mary Law Review, Vol. 14, (1973).
- Nolen, Sue, “Managing Government Contracts and Remedies for Breach”, Victorian Government Solicitor’s Office, (2010).
- Patricia, Leong, “Contracting with Public Authorities, The Rule against fetters”, New Zealand Law Students Journal, Vol. 15, (2012).
- Saltman, Alan, “Estoppel against the Government Contract: Have Recent Decisions Rounded the Corners of the Agent’s Authority Problem in Federal Procurements?”, Fordham Law Review, Vol. 45, (1976). 
- Seddon, Nickolas, “State Instrumentalities and Sovereign Risk”, (2005).
- Turner, Peter, “Sovereign Risk”, Ampla Yearbook, (1993).
Theses
- Ghassemi, Ali, “Expropriation of Foreign Property in International Law”, Doctorial Thesis, University of Hull, (1999).
- Killingo, Ahmad, “Nationalization of Foreign Investments in International Law: The Experience of Selected African Countries”, Thesis for Master Degree, Faculty of Law, University of Tasmania, (1983).
- Leroux, Isabelle, “A Study on the Particularities of Government Contracts”, Thesis for Master Degree, Department of Law, University of Toronto, (1997).
- Oyunchimeg, Bordukh,  “Choice of Law in State Contracts in Economic Development Sector: IS there Party Autonomy?”, Doctorial Thesis, School of Law, Bond University, (2008). 
Judgments
- Ansset transport Industries Pty Ltd v. Commonwealth (1977), HCA 71,139 CLR 54.
 - Colonial Metals Co. v. United States (1968), United States Customs Court, 288  F.supp 396.
 - NSW Rifle Association Inc v. Commonwealth (2012), NSWSC818.
 - Torncello v. United States (1982) United Stated Court of Claims, 681F.2nd 756.
  Documents
- Draft articles on Responsibility of states for internationally wrongful Acts, with commentaries, Report of the International Law Commission on the work of its fifty-third session, (2001).