نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار حقوق عمومی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
2 دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
چکیده
دولت به معنای عام اصولاً در راستای حفظ منافع و مصالح عمومی و به نمایندگی از مردم در پاسخ به رخدادهای حیات اجتماعی، صالح به اتخاذ تصمیمات الزام‌آور است و یکی از موضوعاتی که در دو قرن اخیر؛ واکنش دولت را در قالب‌های گوناگون نظیر تصویب قانون، اتخاذ سیاست‌های اقتصادی و صدور آرای قضایی به همراه داشته، بحران‌های اقتصادی است. با توجه به تاثیر آرای قضایی در تخصیص منابع و کارآمدی سیاست‌های اقتصادی دولت و نقش سازنده آن در تحقق حاکمیت قانون، ارائه تحلیلی در خصوص نوسانات و خصایص آرای قضایی در زمان بحران‌های اقتصای حائز اهمیت می‌گردد؛ لذا در این مقاله با بررسی آرای دیوان عدالت اداری در زمان بحران ارزی دهه 1370 و بحران اقتصادی کنونی ایران درصدد هستیم برای پرسش فوق تحلیلی درخور ارائه نماییم. ماحصل این بررسی‌ها حاکی از آن است که در شرایط بحران اقتصادی، عملکرد دیوان عدالت اداری بسیار پررنگ بوده و این مسئله ناشی از مداخله بیش از حد نهادهای اجرایی از طریق مقررات‌گذاری است. همچنین بی‌توجهی دیوان عدالت اداری نسبت به این مسئله که حدوث بحران اقتصادی موجب عمده مقررات‌گذاری‌های مورد اختلاف است از نقاط ضعف آن نهاد محسوب می‌گردد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Judicial Review of Administrative Court of Justice in Times of Economic Crisis
نویسندگان [English]
- Mohammad Hossein Zarei 1
- Ayyam Kamarkhani 2
1 Associate Professor, Public Law, Faculty of Law, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
2 Ph.D Student, Public Law, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
چکیده [English]
The State in the general sense is competent to make binding decisions to protect the public interest, on behalf of the people in response to the events of social life. One of the issues that governments have responded in the last two centuries in various forms such as lawmaking, adoptions of economic policies and the issuance of judicial rulings has been economic crises. Given the impact of judicial rulings on resource allocation and the effectiveness of government economic policies and its constructive role in achieving the rule of law, it is important to provide an analysis of the fluctuations and characteristics of judicial rulings in times of significant economic crisis; Therefore, in this article, by examining the rulings of the Court of Administrative Justice during the currency crisis of the 1990s and the current economic crisis in Iran, it is intended to provide an appropriate analysis for the above question. The results of these studies indicate that in times of economic crisis, the performance of the Administrative Court of Justice is very significant and this issue is due to the excessive intervention of executive bodies through overregulation. The Administrative Court of Justice is also negligent for not considering the fact that the occurrence of economic crisis is the main cause of overregulation.
کلیدواژه‌ها [English]
- Economic Crisis
- Administrative Justice Court
- Judicial Review
- Obligatory Currency Contract
- Freedom of Trade
کتاب‌‌ها
- آگامبن، جورجو، وضعیت استثنایی، ترجمه پویا ایمانی (تهران: نشر نی، 1395).
- برزانی، محمدواعظ و بهنام ابراهیمی، تحلیل نظری تاثیر ارزش‌های غیرواقعی بر ایجاد بحران مالی جهانی سال‌های 2007-2009 (تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1395).
- توسلی، محمداسماعیل، تحلیل ماهیت پول و بنیان‌های اعمال سیاست پولی در اقتصاد اسلامی، چاپ دوم (تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1396).
- دینی ترکمانی، علی، بحران بزرگ مالی: علت‌ها و درس‌ها (تهران: موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی، 1392).
- ریکاردز، جیمز، جنگ‌های ارزی؛ روایتی حیرت‌انگیز از جنگ اقتصادی کشورها با ابزار پول و طلا، ترجمه حسین راهداری (تهران: چاپ پنجم، انتشارات دنیای اقتصاد، 1397).
- سرزعیم، علی، اقتصاد برای همه؛ تشریح مفاهیم اقتصاد کلان به زبان ساده (تهران: انتشارات ترمه، 1397).
- کاتوزیان، ناصر، فلسفه حقوق، ج 2 (تهران: شرکت سهامی انتشار، 1393).
- کلی، جان، تاریخ مختصر تئوری حقوقی در غرب، ترجمه محمد راسخ، چاپ دوم (تهران: انتشارات طرح نو، 1388).
- معاونت خدمات مدیریت و اطلاع‌رسانی دفتر رییس جمهور، اسنادی از ارز و انحصار تجارت خارجی در دوره رضاشاه (1305-1311) (تهران: انتشارت سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1380).
- موذنی، روح الله، حقوق عمومی اقتصادی؛ مطالعه تطبیقی ایران و فرانسه (تهران: انتشارات مجد، 1393).
- مُئنجاک، تاماراک، بانکداری مرکزی؛ ثبات پولی و مالی: نظریه و عمل، ترجمه احمد عزیزی و فاطمه نوربخش (تهران: انتشارات پژوهشکده پولی و بانکی جمهوری اسلامی ایران، 1397).
- نیلی، مسعود و همکاران، اقتصاد ایران؛ چگونگی گذر از ابرچالش‌ها، ج1 (تهران: موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی، 1397).
- یوسفی، محمدقلی، بنیان‌های نهادی اقتصاد آزاد (تهران: نشر نهادگرا، 1392).
مقاله‌ها
- انصاری، مهدی، «نظریة نقض کارامد قرارداد از دیدگاه مکتب تحلیل اقتصادی حقوق»، فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی، دوره 41، شماره 1، (1390).
- باقری، محمود، «اقصاد مبتنی بر بازار و کاستی‌های حقوق خصوصی» مجله پژوهش حقوق و سیاست، دوره 8، شماره 19، (1385).
- راسخ، محمد، «ویژگی‌های ذاتی و عرضی قانون» مجلس و پژوهش، دوره 13، شماره 51، (1384).
- زارعی، محمدحسین، «امنیت قضایی به مثابه حق»، مجلس و پژوهش، دوره 14، شماره 56، (1386).
- زارعی، محمدحسین و احمد مرکز مالمیری، «مفهوم و مبانی کنترل قضایی با تاکید بر نظام حقوقی ایالات متحده آمریکا»، مجله تحقیقات حقوقی، دوره 8، شماره 135، (1384).
- رهبری، ابراهیم، «نقدی بر نحوه مداخله دیوان عدالت اداری در تصمیمات قطعی شورای رقابت»، فصلنامه رای، دوره 6، شماره 19، (1396).
- سرزعیم، علی، «گونه‌شناسی بحران‌های مالی با تاکید بر بحران‌های بانکی»، فصلنامه سیاست‌های مالی و اقتصادی، سال پنجم، دوره 5، شماره 18، (1396).
- محمدی، سام و حسام کدیور، «نقض کارآمد قرارداد در حقوق ایران»، حقوق خصوصی، دورة 31، شمارة 2، (1395).
- مشهدی، علی و شکوه حیدری دهاقانی، «افزایش حقوق کارکنان دولت مطابق نرخ تورم بانک مرکزی»، دوفصلنامه رویه قضایی شعب دیوان عدالت اداری، دوره 5، شماره 5، (1397).
- موسویان، سیدعباس و حسن بهاری قراملکی، «ضوابط قیمت‌گذاری از منظر فقه امامیه»، نشریه معرفت اقتصاد اسلامی، دوره 1، شماره2، (1389).
References
Books
- Ball, Howard, Hugo L. Black; Cold Steel Warrior (New York: OUP, 1996).
- Boyer, Paul S., American History: A Very Short Introduction (New York: OUP, 2012).
- Contiades, Xenophon, Constitutions in the Global Financial Crisis, A Comparative Analysis (London: Ashgate Pub, 2013).
- Cushman, Barry, Rethinking the New Deal Court; The Structure of the Constitutional Revolution (New York: OUP, 1998).
- Garner, Bryan A., Black's Law Dictionary (Tehran: Thomson West Pub, 2004).
- Heale, M. J., Franklin D. Roosevelt; The New Deal and War (London: Routledge, 1999).
- Levy, Robert A. and William Mellor, The Dirty dozen; How Twelve Supreme Court Cases Radically Expanded Government and Eroded Freedom (Washington: Cato institute, 2009).
- McCloskey, Robert G., The American Supreme Court (Chicago: The University of Chicago Press, 2010).
- Rauchway, Eric, The Great Depression and the New Deal: A Very Short Introduction (New York: OUP, 2008).
- Stijn Claessen, and Kose M. Ayhan, Financial Crises: Explanations, Types, and Implications, (London: IMF, 2013).
Articles
- Bieneman, Charles A., “Legal Interpretation and a Constitutional Case; Home Building & Loan Ass'n v. Blaisdell”, Michigan Law Review, 90, (1992).
- Dam, Kenneth, W., “From the Gold Clause Cases to the Gold Commission: A Half Century of American Monetary Law”, University of Chicago Law Review, 504, (1983).
- Evaldas Racickas and Asta Vasiliauskaite, “Classification of Financial Crises and Their Occurrence Frequency in Global Financial Markets”, Social Research, (29), (2012).
- Lash, Kurt, “The Constitutional Convention of 1937: The Original Meaning of the New Jurisprudential Deal”, Fordham Law Rev, 70, (2001).
- Lindsay Matthew J. “In Search of Laissez-Faire Constitutionalism”, Harvard Law Review Forum, 123, (2010).
- Lindsay Matthew J., “The Presumptions of Classical Liberal Constitutionalism”, Iowa Law Review, 102, (2017).
Cases
- Ashton v. Cameron County Water Improvement, 298 U.S.513, (1936).
- Ashwander v. TVA 297 U.S.288(1936).
- Carter v. Carter Coal Co. 298 U.S.238, (1936).
- Home Building & Loan Ass'n v. Blaisdell, 290 U.S. 398, (1934).
- Humphery's Executor v. United States, 295 U.S. 602, (1935).
- Morehead v. New York ex rel. Tipaldo, 298 U.S.587, (1936).
- Nebbia v. New York, 291 U.S. 502, (1934).
- Nortz v. United States, 294 U.S. 313, (1935).
- Panama Refining Co. v. Ryan, 293 U.S. 388, (1935).
- Perry v. United States, 294 U.S. 330, (1935).
- Schechter Poultry Corp. V. United States, 295 U.S. 495, (1935).
- United States v. Bankers Trust Co., 294 U.S. 240 (1935).
- United States v. Butler, 297 U.S.1, (1936).
)