نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانش آموخته دکتری حقوق عمومی دانشگاه تهران
2 استادیار گروه حقوق دانشگاه سمنان، سمنان، ایران
چکیده
به موجب اصل 170 قانون اساسی، قضات دادگاه‌ها مکلف شده‌اند تا از اجرای مقررات مغایر با قوانین و مقررات اسلامی خودداری کنند. در قالب پژوهشی توصیفی-تحلیلی، به استناد اطلاق عبارت «قضات دادگاه‌ها» در اصل مزبور، جایگاه دیوان عدالت اداری در نظام قضایی ایران و رویه آن دیوان، این مطلب اثبات شد که قضات شعب دیوان عدالت اداری مشمول حکم اصل یادشده هستند و مکلفند در جریان دادرسی از ترتیب اثر دادن به اینگونه مقررات خودداری کنند. در این زمینه با توجه به تبصره ماده 11 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری – مصوب 1392- که مراجع محکوم‌علیه در شعب دیوان را مکلف کرده تا مفاد رأی دیوان را در تصمیمات و اقدامات بعدی خود مراعات نمایند، این نتیجه بدست آمد در صورتی که قضات شعب دیوان مقرره‌ای را مغایر با قوانین و مقررات اسلامی تشخیص دهند، با تحقق شرایطی امکان استناد به آن مقرره را به صورت کلی از بین خواهند برد که از این پدیده به عنوان «ابطال ضمنی مقررات دولتی» یاد شد. این در حالی است که این وضعیت با منطوق اصل 170 مبنی بر «موردی بودن اثر نظارت قضات دادگاه‌ها» و صلاحیت تفسیری سایر قضات دادگاه‌ها در اصل 73 مغایر است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Implicit Revocation of Government Regulations in the Branches of the Administrative Court of Justice
نویسندگان [English]
- Hossain Ayene Negini 1
- Mohammad Amin Abrishami rad 2
1 Ph.D, Public Law, University of Tehran, Tehran, Iran
2 Assistant Professor, Department of Law, Semnan University, Semnan, Iran
چکیده [English]
According to Article 170 of the Constitution, judges of courts are obliged to refrain from enforcing regulations contrary to Islamic laws and regulations. In the form of descriptive-analytical research, based on the application of the phrase "judges of courts" in this principle, the Statute of the Administrative Court of Justice in the Iranian judicial system and the procedure of that Court, proved that the judges of the branches of the Administrative Court of Justice are subject to this principle and obliged to refrain from enforcing such during their proceedings. In this regard, according to Article 11 of “the 2013 Law on the Organization and Procedure of the Administrative Justice Court” that obligated the convicts in the branches of this courts to observe the provisions of the court's decision in their subsequent decisions and actions, it was concluded that, contrary to the supervision of other judges, if the judges of the branches of the Administrative Justice Court find the regulations to be contrary to the Islamic laws and regulations, in some cases it will be possible to invalidate them in general, which was referred to as the "implicit Revocation of Government regulations". However, this situation is inconsistent with the interpretive competence of other judges of the courts in Article 73 and the wording of Article 170, which states that "the effect of the supervision of the judges of the courts is occasional".
کلیدواژه‌ها [English]
- Implicit Revocation
- Article 170 of the Constitution
- Judges of Courts
- Judges of the Branches of the Administrative Justice Court
- Judicial Review
- Government Regulations
کتاب‌ها
- ابوالحمد، عبدالحمید، حقوق اداری، جلد اول (تهران: دانشگاه تهران، 1349).
- اداره‌کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی، صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، جلد 3 (تهران: اداره کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی، 1364).
- رضایی‌زاده، محمدجواد، حقوق اداری تطبیقی (با تأکید بر دادرسی اداری در شورای دولتی فرانسه) (تهران: انتشارات مجد، 1391).
- شمس، عبدالله، مدنی (دوره پیشرفته)، چاپ پانزدهم، جلد نخست (تهران: انتشارات دراک، 1386).
- طباطبایی مؤتمنی، منوچهر، حقوق اداری، چاپ چهاردهم (تهران: انتشارات سمت، 1387).
- عباسی، بیژن، حقوق اداری تطبیقی (تهران: نشر دادگستر، 1395).
- فرکمان، آنکه و توماس وگریش، دادگستری در آلمان، ترجمه محمد صادری توحیدخانه و حمید بهره‌مند بگ‌نظر، چاپ دوم (تهران: انتشارات سمت، 1388).
- محمودی، جواد، بررسی تحلیلی دادرسی اداری در حقوق ایران (تهران: انتشارات جنگل، 1390).
- مزارعی، غلامحسین، جهات ابطال مصوبات دولت در دیوان عدالت اداری و شورای نگهبان (تهران: خرسندی، 1392).
- نشست تخصصی پژوهشگاه قوه‌قضائیه با عنوان فرآیند اعمال اصل 170 قانون‌اساسی از سوی مراجع قضایی، تحقیقات قضایی (1) (تهران: مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضائیه، 1395) صص 197-240.
- یزدان‌مهر، محمد، تحلیلی بر قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری (تهران: انتشارات مجد، 1394).
مقاله‌ها
- آقایی‌طوق، مسلم، «مبانی و ماهیت نظارت قضایی بر اعمال دولت: مطالعه تطبیقی کشورهای فرانسه، انگلستان و آمریکا»، پژوهش‌نامه حقوقی، شماره 1، (1386).
- ابریشمیراد، محمدامین، «آسیب‌شناسی نظارت قانونی و شرعی قضات دادگاه‌ها بر مقررات دولتی در ایران»، اندیشه‌های حقوق عمومی، شماره 17، ( 1399).
- ابریشمیراد، محمدامین و حسین آئینه‌نگینی، «نسبت‌سنجی جایگاه و صلاحیت‌های دیوان عالی کشور و دیوان عدالت اداری»، پژوهش‌های نوین حقوق اداری، دوره اول، شماره 1، (1398).
- ابریشمیراد، محمدامین و حسین آئینه‌نگینی، «نقد صلاحیت دیوان عدالت اداری در صدور رای وحدت رویه»، دانش حقوق عمومی، شماره 25، (1398).
- امامی، محمد و مهستی سلیمانی، «شخصیت خواهان در دیوان عدالت اداری»، مجله مطالعات حقوقی، دوره ششم، شماره 1، (1393).
- حبیب‌زاده، محمدجعفر، قاسم کرامت، مرتضی شهبازی‌نیا، «استقلال قضایی در نظام حقوقی ایران با مطالعه تطبیقی»، پژوهش‌های حقوق تطبیقی، دوره 14، شماره 4، (1389).
- رحمت‌الهی، حسین و امید شیرزاد، «بررسی اصل عقلایی‌بودن مقررات دولتی در نظام حقوقی انگلستان و ایران»، حقوق خصوصی، شماره 27، (1394).
- زارعی، محمدحسین و احمد مرکز مالمیری، «مفهوم و مبانی کنترل قضایی با تأکید بر نظام حقوقی ایالات متحده امریکا»، مجله تحقیقات حقوقی، شماره 42، (1384).
- زارعی، محمدحسین و آیت مولایی، «آسیب‌شناسی ویژگی‌های قرارداد اداری ایران در مقایسه با حقوق فرانسه و انگلستان»، دیدگاه‌های حقوق قضایی، شماره 63، (1392).
- سوادکوهی‌فر، سام، «بررسی تطبیقی اصل وحدت یا تفکیک قوا در دادرسی ایران و سه سیستم حقوقی خارجی آلمان، فرانسه و انگلیس»، نشریه حقوق اساسی، شماره 5، (1384).
- صدرالحفاظی، سیدنصرالله، «دیوان عدالت اداری و فلسفه تأسیس آن»، نشریه حقوقی دادگستری، شماره 2، (1370).
- هامون، فرانسیس و سلین واینر، «صیانت از قانون اساسی در فرانسه و ایالات متحده امریکا»، ترجمه محمد جلالی، نشریه حقوق اساسی، سال دوم، شماره 2، (1383).
References
Books
- Brown, L. Neville & John S. Bell, French Administrative Law, Fifth Edition (USA: Oxford University Press, 1998).
- Singh, Mahendra P, German Administrative Law: In Common Law Perspective (USA: Springer, 2013).
- Cappelletti, Mauro & Joseph M. Perillo, Civil Procedure in Italy (USA: Springer, 2013).
Articles
- Aucoin, Louis M, “Judicial Review in France: Access of the Individual under France and European Law in the Aftermath of Frances Rejection of Bicentennial Reform”, Boston College International and Comparative Law Review, Volume 15, issue 2, No. 2, (1992).
- Conrad, Daniel H, “Filling the Gap: The Retroactive Effect of Vacating Agency Regulations”, Pace Environmental Law Review, Vol. 29, )2011).
- Kuss, Klaus-Jurgen, “Judicial Review of Administrative Acts in East European Countries”, Visible on: Soviet Administrative Law: Theory and Policy, Netherlands: Brill, (1989).
France
- Sayah, Jamil, Droit administratif (France: Studyrama, 2004).
)