نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد سمنان، سمنان، ایران

2 دانش آموخته دکتری حقوق عمومی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 استادیار حقوق عمومی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد سمنان، سمنان، ایران

چکیده

مالکیت و حقوق ناشی از آن همواره مورد تکریم و حمایت و البته از سوی دیگر مورد تحدید و سلب قرار گرفته است. در قوانین و مقررات موضوعه، با وجود آنکه مالکیت از جمله حق اساسی انسان‌ها است، ممکن است در پاره‌ای ضروریات مانند تأمین منافع و مصالح عمومی جامعه، مورد تخدیش و تحدید قرار گیرد بنحوی که این خدشه منجر به سلب آن و انتزاع ملک از مالک بینجامد. قانونگذار اسلامی سعی بر آن داشته است که سلب مالکیت با رعایت حقوق مالکانه و بنا بر ضروریات جامعه صورت گیرد. بدین خاطر، تمهیداتی مانند پیش‌بینی دیوان عدالت اداری و شورای نگهبان در راستای صیانت از مالکیت خصوصی اندیشیده شده است. این مقاله به روش کتابخانه‌ای تدوین شده است پرسش این است که دیوان عدالت اداری به چه نحو می‌تواند از سلب مالکیت اشخاص ممانعت یا حمایت بعمل آورد البته نتیجه حاصله آن است که دیوان عدالت اداری نمی‌تواند به تنهایی و بدون حمایت‌های قانونی، از سلب مالکیت ممانعت بعمل آورد و یا حق مالکیت را بطور مطلق مورد حمایت خویش قرار دهد. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Pathology of the Right of Ownership of Individuals from the Point of View of Public Law with Emphasis on the Role of the Administrative Justice Court

نویسندگان [English]

  • Hossein Fazli Maghsoudi 1
  • zeinalabedin Taghavi Fardoud 2
  • Alireza Saberian 3

1 Ph.D Student, Public Law, Islamic Azad University, Semnan Branch, Semnan, Iran

2 Ph.D , Public Law, University of Tehran, Tehran, Iran

3 Assistant Professor, Public Law, Islamic Azad University, Semnan Branch, Semnan, Iran

چکیده [English]

Property and the resulting rights have always been honored and protected, and of course, restricted and deprived. In the relevant laws and regulations, although property is one of the basic human rights, it may be violated and restricted in some necessities such as securing the public interests of society, so that the damage leads to its deprivation and abstraction of property from the owner. The Islamic legislator has tried to expropriate property in accordance with property rights and according to the needs of society. Therefore, measures such as the provision of the Court of Administrative Justice and the Guardian Council have been considered in order to protect private property. In this article, which has been compiled in a library method, we will be in a position to answer the question of how the Court of Administrative Justice can prevent or protect the expropriation of persons, but the result is that the Court of Administrative Justice cannot prevent expropriation alone or without legal protection or fully protect the right to property.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Expropriation
  • Public Interest
  • Development Projects
  • Fair Price
  • Compensation
الف-کتاب‌ها
- بهشتیان، سیّدمحسن، تملّک اراضی توسط شهرداری‌ها (تهران: انتشارات مجد، 1390).
- جعفری لنگرودی، محمدجعفر، ترمینولوژی حقوق، جلد اول (تهران: انتشارات گنج دانش، 1376).
- جعفری لنگرودی، محمدجعفر، ترمینولوژی حقوق، جلد سوم، چاپ هشتم (تهران: انتشارات گنج دانش، 1391).
- طباطبایی مؤتمنی، منوچهر، حقوق اداری، جلد 2، چاپ سوم (تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1387).
- طباطبایی یزدی، سیدکاظم، حاشیه مکاسب، جلد اول، چاپ دوم (قم: نشر مؤسسه اسماعیلیان، 1421 ه.ق).
- عبداللهی، محمود، مبانی فقهی اقتصاد اسلامی (قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1383).
- کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی: اموال و مالکیت، چاپ هشتم (تهران: نشر دادگستر،  1388).
- کامیار، غلامرضا، حقوق اداری اموال؛ سلب مالکیّت به سبب منفعت عمومی، مطالعه تطبیقی (ایران و فرانسه)، چاپ اول (تهران: انتشارات مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1394).
- گری، جان­، لیبرالیسم، ترجمه محمد ساوجی (تهران: انتشارات وزارت امور خارجه، 1381).
- مرکز تحقیقات شورای نگهبان، مجموعه نظرات شورای نگهبان تفسیری و مشورتی در خصوص اصول قانون اساسی به انضمام استفساریه‌ها و تذکرات (1359 الی 1380)، چاپ اول (تهران: نشر دادگستر، 1381).
- مرکز تحقیقات شورای نگهبان، مجموعه نظرات شورای نگهبان در مورد مصوبات مجلس شورای اسلامی دوره اول (خرداد ماه 1359 الی خردادماه 1363)، جلد 13، چاپ اول (تهران: نشر دادگستر، 1390).
- مرکز تحقیقات شورای نگهبان، مجموعه نظرات شورای نگهبان در مورد مصوبات مجلس شورای اسلامی دوره هفتم (خرداد ماه 1383 الی خرداد ماه 1387)، جلد 14، چاپ اول (تهران: نشر دادگستر، 1389).
- معین، محمد، فرهنگ فارسی، جلد 4، چاپ شانزدهم (تهران: انتشارات امیرکبیر، 1379).
مقاله‌ها
- امینی، منصور و کاشانی، سیدصادق، «احترام به حق مالکیت در حقوق اساسی»، فصلنامه تحقیقات حقوقی، دوره 20، شماره 79، (1396).
- پندار، کمال، «بررسی حقوقی مالکیت خصوصی در راستای منافع عمومی»، فصلنامه علمی - حقوقی قانون یار، دوره دوم، شماره هفتم، (پاییز 1397).
- خسروی، وحید، «تضییع حقوق مالکانه به واسطه تغییر کاربری»، فصلنامه قانون یار، دوره 4، شماره 13، (بهار 1399).
- رضایی‌زاده، محمدجواد و درویشوند، ابوالفضل، «تأملی بر برخی از بایسته‌های تصمیم‌گیری اداری شخصی در پرتو آرای شعب دیوان عدالت اداری»، فصلنامه دانش حقوق عمومی، سال سوم، شماره 8، (تابستان 1393).
- رفیعی آتانی، عطاءالله، «جایگاه دولت در نظام اقتصادی اسلام»، فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، سال هفتم، شماره 28، (1386).
- سربازیان، مجید و رنجبریان، سهیلا، «مفهوم مالکیت و زمان انتقال آن در فقه»، حقوق ایران و انگلیس، فصلنامه پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، سال دوم، شماره 3، (بهار 1394).
- عباسی داکانی، خسرو، «تئوری عمومی حق مالکیت» (بخش نخست)، ماهنامه کانون سردفتران و دفتریاران، فاقد شماره، (بی تا).
- ویژه، محمدرضا، «مراجع صیانت از قانون اساسی و حمایت از مالکیت: نگرشی تطبیقی بر عملکرد مراجع صیانت از قانون اساسی ایران و فرانسه»، فصلنامه پژوهش حقوق، سال دوازدهم، شماره 29، (تابستان 1389).
رساله
- فضلی مقصودی، حسین، آسیب‌شناسی حق مالکیت افراد از دیدگاه حقوق عمومی با تأکید بر نقش دیوان عدالت اداری، رساله مقطع دکتری، رشته حقوق عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان، (1398).
سایر منابع
- امامی، سیدحسن، تقریرات درس حقوق مالی، مقطع کارشناسی حقوق، (بی تا).
- سیمائی، حسین، قلمرو مالکیت خصوصی و حکم مصادره اموال از دیدگاه امام خمینی، کد مطلب: 153825، مندرج در پرتال امام خمینی، (تاریخ انتشار مطلب: 13/03/1396) آخرین بازدید: 25/05/1400. به آدرس تارنمای فضای مجازی ذیل: قلمرو_مالکیت_خصوصی_و_حکم_مصادره_اموال_از_دیدگاه_امام_خمینی
References
Books
- Beheshtian, Seyedmahsen, Land Acquisition by Municipalities (Tehran: Majd Publications, 2019). [In Persian]
- Jafari Langroudi, Mohammad Jaafar, Legal Terminology, Volume I (Tehran: Ganj Danesh Publications, 1376). [In Persian]
- Jafari Langroudi, Mohammad Jaafar, Legal Terminology, Third Volume, Eighth Edition (Tehran: Ganj Danesh Publications, 2011). [In Persian]
- Tabatabayi Motamani, Manouchehr, Administrative Law, Volume 2, Third Edition (Tehran: Tehran University Press, 2017). [In Persian]
- Tabatabai Yazdi, Seyed Kazem, Makasab Margin, First Volume, Second Edition (Qom: Ismailian Publishing House, 1421 AH). [In Persian]
- Abdullahi, Mahmoud, Fundamentals of Jurisprudence of Islamic Economy (Qom: Islamic Publications Office, 2013). [In Persian]
- Katouzian, Nasser, Civil Rights: Property and Ownership, 8th Edition (Tehran: Justice Publishing House, 1388). [In Persian]
- Kamiyar, Gholamreza, Property Administrative Law; Deprivation of Property Due to Public Interest, A Comparative Study (Iran and France), First Edition (Tehran: Majam Scientific and Cultural Association Publications, 2014). [In Persian]
- Gary, John, Liberalism, Translated by Mohammad Savji (Tehran: Ministry of Foreign Affairs Publications, 1381). [In Persian]
- The Research Center of the Guardian Council, The Collection of Interpretive and Consultative Opinions of the Guardian Council Regarding the Principles of the Constitution, Including Inquiries and Memos (1359 to 1380), First Edition (Tehran: Nash Dadgostar, 1381). [In Persian]
- Guardian Council Research Center, Collection of Opinions of the Guardian Council on the Approvals of the Islamic Council of the First Period (June 1359 to June 1363), Volume 13, First Edition (Tehran: Nash Dadgstar, 2010). [In Persian]
- The Research Center of the Guardian Council, The Collection of Opinions of the Guardian Council Regarding the Approvals of the Islamic Council of the Seventh Period (June 1383 to June 1387), Volume 14, First Edition (Tehran: Nash Dadgstar, 1389). [In Persian]
- Moin, Mohammad, Farhang Farsi, Volume 4, 16th Edition (Tehran: Amirkabir Publications, 1379). [In Persian]
Articles
- Amini, Mansour and Kashani, Seyed Sadeq, “Respect for the Right to Property in Constitutional Rights”, Legal Research Quarterly, Volume. 20, Number. 79, (2016). [In Persian]
- Pandar, Kamal, “Legal Review of Private Property in Line with Public Interests”, Qonn Yar Scientific-Legal Quarterly, Second Period, Seventh Issue, (Autumn 2017). [In Persian]
- Khosravi, Vahid, “Violation of Property Rights Due to Change of Use”, Qonun Yar Quarterly, Volume 4, Number 13, (Spring 2019). [In Persian]
- Rezaizadeh, Mohammad Javad and Darvishund, Abolfazl, “Reflection on Some of the Requirements of Personal Administrative Decision-making in the Light of the Decisions of the Administrative Court of Justice”, Knowledge of Public Law Quarterly, Third Year, Number. 8, (Summer 2013). [In Persian]
- Rafiei Atani, Ataullah, “Government's Position in the Islamic Economic System”, Scientific Research Quarterly of Islamic Economics, Year. 7, Number. 28, (2016). [In Persian]
- Sarbabian, Majid and Ranjbarian, Sohaila, “The Concept of Ownership and Its Transfer Time in Jurisprudence”, Iranian and British Law, Comparative Research Quarterly of Islamic and Western Law, Second Year, Number. 3, (Spring 2014). [In Persian]
- Abbasi Dakani, Khosrow, “The General Theory of Property Rights” (First Part), The Monthly Journal of the Association of Registrars and Clerks, No Number, (Unnumbered). [In Persian]
- Vijhe, Mohammad Reza, “Constitutional Protection References and Property Protection: A Comparative View on the Performance of Iranian and French Constitution Protection References”, Law Research Quarterly, Year 12, Number. 29, (Summer 2009). [In Persian]
Thesis
- Fazli Maghsoudi, Hossein, Pathology of the Property Rights of Individuals from the Point of View of Public Law with an Emphasis on the Role of the Court of Administrative Justice, Doctoral Dissertation, Field of Public Law, Islamic Azad University, Semnan Branch, (2018). [In Persian]
Other Sources
- Emami, Seyed Hasan, lectures on Financial Law, Bachelor's Degree in Law, (BA). [In Persian]
- Simai, Hossein, The Realm of Private Property and the order of Confiscation of Property from Imam Khomeini's Point of View, Article Code: 153825, Included in Imam Khomeini's Portal, (Publishing Date: 03/13/1396) Last Visit: 05/25/1400. To the Address of the Following Virtual Space Website: The Domain of Private Property and the Ruling on the Confiscation of Property from Imam Khomeini's Point of View http://www.imam-khomeini.ir/fa/n125911. [In Persian]