نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه حقوق، دانشگاه پیام ‌نور، تهران، ایران

2 دکتری حقوق خصوصی، دانشگاه پیام ‌نور، تهران، ایران

چکیده

آیین‌نامه ماده 219 قانون مالیات‌ها، تجلی‌گاه تعامل سازمان مالیاتی با مؤدیان است. در آیین‌نامه جدید، تعداد قابل توجهی از مقررات بازبینی و اصلاح شده‌ است. مطالعه این آیین‌نامه از بُعد حقوق مؤدیان، رویکرد جدید سازمان مالیاتی در برخورد با آنها را مشخص می‌نماید؛ دراین پژوهش که به صورت علمی و پژوهشی صورت می‌پذیرد، دو اصل مهم حقوقی: اصل فراغ و امر مالیاتی مختوم که در این آیین‌نامه نقض شده، مورد مطالعه قرار می‌گیرد. آیین‌نامه مذکور برخلاف مقررات پیشین به «رئیس امور مالیاتی» اجازه می‌دهد که وی نه تنها «گزارش مالیاتی» را تهیه و «برگ تشخیص» را صادر کند بلکه به «اعتراض مؤدیان» نیز در آن راستا رسیدگی نماید. امکان رسیدگی مجدد توسط تنظیم کننده گزارش، نه تنها امکان احتمال فساد را افزایش می‌دهد، بلکه با حقوق مودیان نیز در تعارض است. آیین‌نامه موصوف همچنین به ادارة مالیاتی این اجازه را داده است که تحت عنوان «بازبینی» بعد از خاتمة رسیدگی، مجدداً مالیات مؤدیان را مورد رسیدگی قرار دهد. این در حالی است که مواد (239) و (270) قانون مالیات‌های مستقیم، نقض امر مالیاتی مختوم را تخلف دانسته است. نتیجه اینکه رویکرد این آیین‌نامه در نقض اصل فراغ و امر مالیاتی مختوم ناصواب است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Consequences of the Violation of Functus Officio and Res Judicata Principles on Tax Regulation and their Effect on Taxpayers

نویسندگان [English]

  • Hamidreza salehi 1
  • Mohammadreza ABBasi 2

1 Assistant Proessor, Private Law, Department of Law, Payame Noor University, Tehran, Iran

2 Ph.D, Private Law, Department of Law, Payame Noor University, Tehran, Iran

چکیده [English]

The tax regulation related to Article No. 219 of the Tax Code, is the manifestation of the interaction between taxation affair organization and its taxpayers. In the new regulation, a considerable number of rules are reviewed and amended. From the study of the aforementioned Code, one can understand the new approach, which the tax affairs organization has applied when encountering tax payer’s rights. This research is conducted using scientific and research methods. As well, the subject is to review the two vital principles of functus officio and res judicata in terms of tax payment matters. Contrary to its precedent, the referred Code allows the “head of taxation affair administration office” not only to provide the ‘tax report’, and issue ‘tax assessment’, but they are authorized to proceed with the ‘taxpayers’ objection’ in that regard. The possibility of the reconsideration by the issuer, not only increases the likelihood of corruption, it is in inconsistency with the taxpayers’ rights. The said regulation has further allowed the tax affair administration offices to proceed with a so-called “review” procedure against the taxpayers’ matter after the proceeding had been finalized. Whereas, Article No. 239 and No. 270 of the Direct Taxation Act acknowledge the ignorance of res judicata principles as a violation of the taxpayers’ rights. As such, the approach of the above-mentioned regulation is considered a violation of functus officio and res judicata principles, and therefore wrongful.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Article No. 219 of Tax Law
  • Taxpayers’ Rights
  • Tax
  • Regulations
  • Functus Officio
  • Res Judicata
  • کتاب‌ها

    • احمدمنش، بهرام، اعتبار امر مختومه کیفری و مقایسه با امر مختومه حقوقی (شیراز: ارم شیراز، 1394).
    • انصاری، ولی الله، کلیات حقوق اداری، چاپ دوم (تهران: میزان، 1377).
    • آخوندی، محمود، آیین دادرسی کیفری، جلد 3 (تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد، 1369).
    • بزی الری؛ مصطفی، حقوق مؤدیان مالیاتی در قانون مالیات (اصفهان: نشر دار خوین، 1395).
    • حسنی اعظمی، علیقلی، مدیریت رفتار سازمان کارکنان (تبریز: انتشارات پژوهش‌های دانشگاه، 1399).
    • سنجابی، سمانه؛ ارتباط و تعارض قانون مالیات‌های مستقیم با قواعد حقوق خصوصی (تهران: انتشارات استاد شهریار، 1397).
    • شعبانی، پیمان، اصول حسابرسی مالیاتی و نحوه تهیه گزارش حسابرسی مالیاتی (تهران: اندیشیه طلایی، 1395)
    • شمس، عبدالله، آیین دادرسی مدنی، جلد دوم (تهران: انتشارات دراک، 1381).
    • طاهری تاری، میرمحسن، آیین دادرسی مالیاتی پاره‌ دوم، دادرسی اداری مالیاتی (تهران: شهر دانش، 1394).
    • عباسی، محمدرضا، حقوق مالیات‌ها از منظر حقوق خصوصی (تهران: انتشارات نگاه بینه، 1390).
    • عباسی، محمدرضا، مجموعه مقالات تحلیلی در انتقاد از مقررات، آرای و بخشنامه‌های مالیاتی، جلد اول (تهران: انتشارات امجد، 1400).
    • غمامی، مجید؛ محسنی، حسن، آیین دادرسی مدنی فراملی (تهران: انتشارات شرکت سهامی انتشار، 1392).
    • کاتوزیان، ناصر، اعتبار امر قضاوت شده در دعوای مدنی، چاپ پنجم (تهران: انتشارات نشر دادگستر، 1376).
    • کاتوزیان، ناصر، اعتبار امر قضاوت شده در امور مدنی، چاپ هفتم (تهران: نشر میزان، 1386).
    • متین دفتری، احمد، آیین دادرسی مدنی و بازرگانی، جلد دوم (تهران: مجد، 1384).
    • مدنی، سید جلال الدین، آیین دادرسی کیفری 1و2(تهران: انتشارات پایدار، 1380).
    • معین، محمد، فرهنگ معین (تهران: انتشارات فرهنگ نما، 1387).
    • مونتسکیو، شارل دو، روح القوانین، جلد اول، ترجمه علی اکبر مهتدی (تهران: انتشارات امیر کبیر، 1389).
    • ناجی زواره، مرتضی، دادرسی بی‌طرفانه در امور کیفری (تهران: شهردانش، 1389).
    • رستمی، ولی، آقایی طوق، مسلم، دادرسی عادلانه در مراجع اختصاصی اداری ایران (تهران: مرکز مطالعات حقوق بشر و موسسه‌ مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران و برنامه عمران ملل متحد، 1388).

     

    ب- مقاله‌ها

    • آرامش، رسول، «آسیب‌شناسی حقوقی استقلال قاضی و دستگاه قضایی»، نشریه وکالت، بهمن و اسفند، شماره 9، (1380).
    • حسینی، سید محمدرضا، «اعتبار امر مختوم در امور مدنی»، مجله قضاوت، شهریور، (1383).
    • خزائی، منوچهر، «اعتبار امر مختومه کیفری در دعوی کیفری»، تحقیقات حقوقی، پاییز و زمستان، شماره‌های 11 و 12، (1371).
    • رستمی، ولی، «حقوق مودیان مالیاتی»، مجله مطالعات حقوق خصوصی، (1388).
    • رضوی، سید علی؛ رضوی، سید مهدی، «اصل فراغ»، گفتمان حقوقی پاییز و زمستان، شماره‌های 21 و 22 (1391).
    • رضوی، ندا، «اعتبار امر مختوم در تصمیمات مراجع ثبتی و دفاتر اسناد رسمی»، مجله فقه و حقوق معاصر، شماره 13، (1399).
    • سراج رضایی، علی، « قاعده فراغ دادرس، کانون وکلای دادگستری»، بهار شماره‌های 3و 4 (1385).
    • قلی، باقر، انتظاری نجف آبادی، علیرضا؛ شریعتی فراتی، سعید، «مبانی مسئولیت مدنی ماموران مالیاتی»، پژوهشنامه مالیاتی، دوره 29، شماره 49، (1400).
    • نقیبی، سیدابوالقاسم، «جایگاه استقراء در استنباط حکم شرعی و قاعده‌ حقوقی»، آموزه‌های فقه مدنی، شماره 12، (1394).

    پ- پایان‌نامه‌ها

    • جلالی، داوود، مسئولیت مدنی کارکنان امور مالیاتی با تأکید برآرای قضایی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشگاه آزاد واحد نراق، (1396).

     قلی، باقر، تعارض و مطابقت مقررات مالیاتی با اصول حقوق خصوصی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات، (1390).

    References

    Books

    - Abbasi, Mohammad Reza, A Collection of Analytical Articles Criticizing Tax Regulations, Opinions, and Sections, Tome 1 (Tehran: Amjad, 2021). [In Persian]

     

    • Abbasi, Mohammad Reza, Tax Law from the Viewpoint of Private Law (Tehran: Negahe Bayeneh, 2012). [In Persian]
    • Ahmadmanesh, Bahram, Validity of the Criminal Final order and Comparison with the Legal Final order (Shiraz: Erame Shiraz, 2015). [In Persian]
    • Akhoundi, Mahmoud, Criminal Procedure, Tome 3 (Tehran: Publications of the Ministry of Culture and Guidance, 1990). [In Persian]
    • Ansari, Valiallah, Generalities of Administrative Law, Second Edition (Tehran: Mizan, 1998). [In Persian]

     

    • Bazialri, Mostafa, Rights of Taxpayers in the Tax Law (Isfahan: Darejovin pub, 2016). [In Persian]

     

    • Ghamami, Majid; Mohseni, Hasan, Transnational Civil Procedure (Tehran: Sherkate Sahamye Enteshar, 2014). [In Persian]
    • Hasani-Azami, Aliqoli, Managing Employee Organization Behavior (Tabriz: Pajouheshhaye Daneshgah, 2020). [In Persian]
    • Katouzian, Naser, Validity of the Adjudicated Matter in Civil Matters, Seventh Edition (Tehran: Mizan, 2008). [In Persian]

     

    • Katouzian, Naser, The Validity of the Judgment in a Civil Lawsuit, Fifth Edition (Tehran: Dadgostar, 1997). [In Persian]

     

    • Madani, Seyed Jalaladdin, Criminal Procedure (Tehran: Paydar, 2011). [In Persian]
    • Matin-Daftari, Ahmad, Civil and Commercial Procedure, Tome 2 (Tehran: Majd, 1997). [In Persian]
    • Moein, Mohammad, Dictionary of Moein (Tehran: Farhangnama, 2008). [In Persian]

     

    • Montesquieu, Charles Louis de Secondat, The Spirit of the Laws, Tome 1, Translator: Mohtadi, Ali Akbar (Tehran: Amirkabir, 2011). [In Persian]
    • Naji-Zavareh, Morteza, Impartial Proceedings in Criminal Matters (Tehran: Sharedanesh, 2010). [In Persian]
    • Rostami, Vali; Aqaei-Towq, Moslem, Fair Trial in Specialized Iranian Administrative Authorities (Tehran: Center for Human Rights Studies and Institute of Public Law Studies, University of Tehran, 2010). [In Persian]
    • Sanjabi, Samaneh, Relationship and Conflict between Direct Tax Law and Private Law Rules (Tehran: Ostad Shariar, 2018). [In Persian]
    • Shabani, Peyman, Principles of Tax Audit and How to Prepare a Tax Audit Report, (Tehran: Andisheye Talaei, 2016). [In Persian]
    • Shams, Abdollah, Civil Procedure, Tome 2 (Tehran: Derak, 2012). [In Persian]
    • Taheri-Miri, Mirmohsen, Tax Procedure (Tehran: Shahre Danesh, 2015). [In Persian]

    Articles

    • Aramesh, Rasoul, “Legal Pathology of the Independence of the Judge and the Judiciary”, Vekalat Review, N. 9 (2001). [In Persian]
    • Hosseini, Seyed Mohammad Reza, “Validity of the Final order in Civil Matters”, Qezavat Review, Shahrivar, (2002). [In Persian]
    • Khazaei, Manouchehr, “Validity of the Final Criminal Case in a Criminal Case”, Tahqiqat Hoqouqi Journal, Winter, N. 11 & 12, (1992). [In Persian]
    • Naqibi, Seyed Abolqasem, “The Position of Induction in Inferring the Shari'a Ruling and the Legal Rule”, Doctrines of Civil Jurisprudence Review, No. 12, (2015). [In Persian]
    • Qoli, Baqer; Entezari-Najafabadi, Ali Reza; Shariati-Forati, Saeid, “Fundamentals of Civil Liability of Tax Officials”, Tax Review, Vol. 29, N. 49, (2021). [In Persian]
    • Razavi, Neda, “Validity of the Final order in the Decisions of the Registration Authorities and Notaries”, Journal of Contemporary Jurisprudence and Law, No.13, (2020). [In Persian]
    • Razavi, Seyed Ali; Razavi, Seyed Mahdi, “The Principle of Emptiness, Goftemane Hoqouqi, Winter, N. 21 & 22, (2012). [In Persian]
    • Rostami, Vali, “Taxpayers' Rights”, Private Law Studies’ Review, (2010). [In Persian]
    • Seraj-Rezaei, Ali, “Judge's Vacancy Rule”, Bar Association Journal, Spring, N. 3 & 4, (2007). [In Persian]

    Thesis

    • Jalali, Davoud, Civil Liability of Tax Officials with Emphasis on Judicial Rulings, MA Thesis in Private Law, Islamic Azad University, Naraq, (2017). [In Persian]

    Qoli, Baqer, Conflict and Compliance of Tax Regulations with the Principles of Private Law, MA Thesis in Private Law, Islamic Azad University, Tehran, (2012). [In Persian]