نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

2 استادیار گروه حقوق عمومی و بین‌الملل دانشکده حقوق دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران

چکیده

عدم تدوین و تنقیح قوانین از چالش‌‌های نظام حقوقی ایران است. علی‌رغم تلاش‌‌ها همچنان اهداف هنجارگذاری در این بخش محقق نشده است. برای یافتن علل این ناکارآمدی، بازخوانی ثمرات نهادهای پیشرو ضروری است. حاصل این آسیب‌‌شناسی می‌‌تواند به اصلاح، تقویت و تسریع این فرایند کمک کند. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی به ارزیابی مجموعه‌‌های تنقیحی معاونت حقوقی ریاست جمهوری می‌پردازد. بدین صورت که در مقایسه با دانش تدوین و تنقیح قوانین، دستاوردهای این نهاد چگونه است. نتیجه آنکه در این سالیان، تلاش‌‌های قابل توجهی در این نهاد صورت گرفته و علاوه بر این، اصول تنقیح تقریباً در تمام قوانین به صورت یکسان اعمال شده است. با این وجود برخی از گام‌‌های تدوین و تنقیح قوانین مطابق موازین برداشته نشده و در مواردی علی‌رغم آگاهی به موازین صواب، میزان لغزش‌‌های قلم در مصداق‌یابی احکام تدوینی و تنقیحی قابل توجه است. همچنین در دوگانه فعالیت‌‌های تنقیحی و تدوینی، بیشترین تمرکز این نهاد بر فعالیت‌های تنقیحی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of the Consolidation Collections of the Vice Presidency for Legal Affairs

نویسندگان [English]

  • Roohollah Makarem 1
  • Hadi Tahan Nazif 2

1 Ph.D Student, Public Law, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran

2 Assistant Professor, Public International Law, Imam Sadeq University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Increase in Legislation leads to inflation of laws. Certainly, this problem causes inefficiency of laws. So, codification seems to be necessary. Despite 110 years of history of legislation in Iran, the first act of codification was enacted about 60 years ago. The legislative power should be the main legal entity that is responsible for codification. By the way, there are other legal entities –such as of the Vice Presidency for Legal Affairs - that prepares the process of codification. This deputy has published its codified laws in various forms like books, sites and applications. In this paper we tried to evaluate this collection, using the analytical-descriptive method. In conclusion, we saw two kinds of problems in this case: implementation problems and theoretical problems. Between these dual problems, implementation problems contribute more. In another way, this office is a few steps ahead of other similar institutions. Also, it has been able to apply the principles of codification equally to all laws.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Consolidation Acts
  • Codification
  • Legislation
  • Pathology
  • The Vice Presidency for Legal Affairs
  • کتاب‌ها

    • انصاری، باقر، اصول و فنون قانون‌‌گذاری؛ تنظیم پیش‌نویس طرح‌‌ها و لوایح تنقیح و تدوین قوانین (تهران: نشر دادگستر، 1398).
    • بیگ زاده آروق، صفر، شیوه‌نامه نگارش قانون (تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، 1383).
    • جمعی از نویسندگان، مقدمه‌ای بر اصول و قواعد تنقیح قوانین (مصاحبه با اساتید و صاحب نظران)، (تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، 1389).
    • کاتوزیان، ناصر، مقدمه علم حقوق، چاپ نود و ششم (تهران: سهامی انتشار، 1393).
    • موسی زاده، ابراهیم، مبانی، کلیات و تحولات تاریخ حقوق عمومی (تهران: میزان، 1395).

    مقاله‌ها و گزارش‌های پژوهشی

    • الهام، غلامحسین و میرمحمدی میبدی، سیدمصطفی، «بررسی تداخل مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی با مصوبات مجلس شورای اسلامی و مجمع تشخیص مصلحت نظام»، نشریه پژوهشنامه حقوق اسلامی، شماره 1 (پیاپی 37)، (1392).
    • انصاری، باقر، «تنقیح قوانین و مقررات: تدبیری برای مبارزه با ابهام حقوقی»، نشریه اطلاع‌‌رسانی حقوقی، شماره 11، (1386).
    • انصاری، باقر، «مطالعه تطبیقی تنقیح و تدوین قوانین و مقررات (کدیفیکاسیون)»، نشریه تحقیقات حقوقی، شماره 54، (1390).
    • انگ، سوین، «تورم قانون‌‌گذاری و کیفیت قانون»، ترجمه حسن وکیلیان، فصلنامه مجلس و راهبرد، شماره 54، (1386).
    • آقایی طوق، مسلم، «نگاهی مفهوم شناختی به تدوین قوانین و تمیز آن از تنقیح»، نشریه مطالعات حقوق عمومی، دوره 47، (1396).
    • بربان، گی، «تدوین و تنقیح قوانین: فواید و دشواری‌‌ها»، مترجم علی اکبر گرجی ازندریابی، فصلنامه مجلس و پژوهش، شماره 56، (1386).
    • پژوهشکده شورای نگهبان، «اظهار نظر مجمع مشورتی حقوقی در خصوص اساسنامه شرکت ملی نفت ایران»، تهران: پژوهشکده شورای نگهبان، (1394).
    • حیاتی، علی‌عباس، «مفهوم «اصل حقوقی» و مقایسه آن با «قاعده حقوقی» (مطالعه تطبیقی در حقوق ایران و فرانسه)»، دو فصلنامه دانش حقوق مدنی، شماره 2، (1395).
    • درویشوند، ابوالفضل و همکاران، «بررسی جایگاه مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی در نظرات شورای نگهبان»، فصلنامه دانش حقوق عمومی، شماره 21، (1397).
    • دلونی، پل، «نقش تهیه کنندگان پیش‌نویس قانون در تعیین محتوای قوانین»، فصلی از کتاب گفتارهایی در قانون و قانونگذاری (مجموعه مقالات)، ترجمه حسن وکیلیان، تهران: مرکز پژوهش‌‌های مجلس شورای اسلامی، (1390).
    • رضایی، امیدوار، گزارش عملکرد معاونت قوانین مجلس شورای اسلامی دوره نهم، (1393).
    • سلطانی، سید ناصر، «علل نافرجامی تدوین و تنقیح قوانین در ایران»، فصلنامه پژوهش حقوق عمومی، شماره 45، (1393).
    • شریف، محمد، «جایگاه قانونی شورای عالی انقلاب فرهنگی و مرتبه مصوبات آن»، فصلنامه پژوهش حقوق عمومی، شماره 16، (1384).
    • شفیعی، حمیدرضا، «تأملی بر تنقیح و تدوین قوانین و مقررات در ایران؛ گذشته، حال و آینده»، فصلنامه اطلاع‌رسانی حقوقی، شماره 11، (1387).
    • عمید زنجانی، عباس‌علی، «تدوین شناسنامه قوانین به منظور رشد کیفی قانونگذاری»، نشریه گواه، شماره 10، (1386).
    • فراهانی، محمدصادق، آشنایی با مفاهیم حقوق عمومی: بررسی مفهوم «تنقیح»، تهران: پژوهشکده شورای نگهبان، دفتر مطالعات نظام‌سازی اسلامی، شماره مسلسل 13960062، (1396).
    • کریمی، عباس، «اصول حاکم بر تنقیح قوانین»، فصلنامه اطلاع‌رسانی حقوقی، شماره 11، (1386).
    • مرکز مالمیری، احمد و مهدی‌زاده، مهدی، «قانون‌گذاری پراکنده در نظام تقنینی ایران»، نشریه پژوهش حقوق عمومی، شماره 47، (1394).
    • میرزایی، اقبالعلی، «مفهوم و صورت‌های نسخ قانون»، مجله حقوقی دادگستری، دوره 79، شماره 90، (1394).
    • نجفی، مهدی، «بررسی تحلیلی – انتقادی مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی»، فصلنامه علمی – حقوقی قانون یار، شماره 7، (1397).

    Reference

    Books

    • Ansari, Baqer, Principles and Techniques of Legislation; Preparation of Draft Bills For Consolidation and Regulation of Laws (Tehran: Dadgostar Publishing, 1398). [In Persian]
    • Beigzadeh Arouq, Safar, Law Writing Methodology (Tehran: Research Center of The Islamic Parliament, 2004). [In Persian]

     A Group of Authors, Introductions to the Principles and Laws of Consolidation (Interviews With Professors and Experts) (Tehran: Research Center of The Islamic Parliament, 2010). [In Persian]

    • Katozian, Naser, Introduce of the Law, Ninety-Sixth Edition (Tehran: Sahamy Publishing, 2014). [In Persian]
    • Mosa Zade, Ebrahim, Principles, Generalities and Developments in the History of Public Law (Tehran: Mizan, 2016). [In Persian]

    Articles

    • Elham, Gholam Hossein and Mir Mohammadi Meybodi, Seyed Mostafa, “Study of the Interference of the Approvals of the Supreme Council of the Cultural Revolution with the Approvals of the Islamic Parliamant and the Expediency Discernment Council”, Journal of Islamic Law, No. 1, (37), (2013). [In Persian]
    • Ansari, Baqer, “Consolidation of Laws and Regulations: A Measure to Combat Legal Ambiguity”, Journal of Legal Information, No. 11, (2007). [In Persian]
    • Ansari, Baqer, “Comparative Study of Consolidation and Codification of Laws and Regulations (Codification)”, Journal of Legal Research, No. 54, (2011). [In Persian]
    • Ang, Swin, “Legislative Inflation and the Quality of Law”, Translated by Hassan Vakilian, Quarterly Journal of Parliament and Strategy, No. 54, (2007). [In Persian]
    • Aghaee Toogh, Moslem, “A conceptual Approach at the Codification of Laws and Its Distinction from Consolidation”, Journal of Public Law Studies, Volume 47, (1396). [In Persian]
    • Berban, Gay, “Codification and Consolidation of Laws: Benefits and Difficulties”, Translated by Ali Akbar Gorji Azandriabi, Quarterly Journal of Parliament and Research, No. 56, (2007). [In Persian]
    • Guardian Council Research Institute, “Commentary of the Legal Advisory Council on the Statute of Association of the National Iranian Oil Company”, Tehran: Guardian Council Research Institute, (2015).
    • Hayati, Ali Abbas, “The Concept of" Legal Principle "and its Comparison with the" Legal Rule "(Comparative Study in Iranian and French Law)”, Quarterly Journal of Civil Law Knowledge, No. 2, (2016). [In Persian]
    • Darvishvand, Abolfazl et al., “Study of the Status of Approvals of the Supreme Council of the Cultural Revolution in the Views of the Guardian Council”, Quarterly Journal of Public Law Knowledge, No. 21, (1397). [In Persian]
    • Deloni, Paul, “The Role of Draft Law Authors in Determining the Content of Laws”, A Chapter in the Book of Discourses in Law and Legislation (Collection of Articles), Translated by Hassan Vakilian, Tehran: Research Center of the Islamic Parliament, (2011). [In Persian]
    • Rezaei, Omidvar, “Performance Report of the Deputy of Laws of the Ninth Islamic Parliamnt”, (2014). [In Persian]
    • Soltani, Seyed Nasser, “Causes of failure to Codification and Consolidation Laws in Iran”, Quarterly Journal of Public Law Research, No. 45, (2014). [In Persian]
    • Sharif, Mohammad, “Legal Status of the Supreme Council of the Cultural Revolution and the order of Its Approvals”, Quarterly Journal of Public Law Research, No. 16, (2005). [In Persian]
    • Shafiee, Hamidreza, “Reflections on the Revision and Codification of Laws and Regulations in Iran; Past, Present and Future”, Legal Information Quarterly, No. 11, (2008). [In Persian]
    • Amid Zanjani, Abbas Ali, “Compilation of a Certificate of Laws for the Qualitative Growth of Legislation”, Govah, No. 10, (2007). [In Persian]
    • Farahani, Mohammad Sadegh, Introduction to the Concepts of Public Law: A Study of the Concept of "Consolidation", Tehran: Guardian Council Research Institute, Office of Islamic Systematization Studies, Serial Number 13960062, (1396). [In Persian]
    • Karimi, Abbas, “Principles Governing the Revision of Laws”, Legal Information Quarterly, No. 11, (2007). [In Persian]
    • Markaz Malmiri, Ahmad and Mehdizadeh, Mehdi, “Scattered Legislation in the Iranian Legislative System”, Journal of Public Law Research, No. 47, (2015). [In Persian]
    • Mirzaei, Iqbal Ali, “The Concept and Forms of Versions the Law”, Legal Journal of Justice, Volume 79, Number 90, (2015). [In Persian]
    • Najafi, Mehdi, “Analytical-Critical Review of the Decisions of the Supreme Council of the Cultural Revolution”, Qanun Yar Scientific-Legal Quarterly, No. 7, (1397). [In Persian]