نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد حقوق محیط زیست، بابلسر، ایران

2 استادیار گروه حقوق دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

3 دکتری حقوق عمومی، استادیار گروه حقوق دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.

چکیده

استقرار نامتناسب واحد­های صنعتی با ویژگی­ های سرزمینی می ­تواند به تخریب محیط زیست منجر شود و بنابراین به منظور تنظیم استقرار این واحدها با ویژگی­ های سرزمینی و محیط زیستی، افزون بر اعمال مقررات محیط زیستی راجع به استقرار صنایع، کاربست آمایش سرزمین نیز لازم است. مسأله مقاله این است که چگونه می­ توان آمایش سرزمین را بعنوان یکی از سازکارهای حقوق محیط زیست برای تنظیم بهتر استقرار واحدهای صنعتی بکار برد و آیا در کاربست این سازکارها چالش­های خاصی وجود دارد؟ این مقاله با هدف طرح بحث اولیه در زمینه تعامل آمایش سرزمین و حقوق محیط زیست، به بررسی سازکارها و چالش­ های کاربست آمایش سرزمین برای تنظیم بهتر استقرار صنایع پرداخته و نتیجه می ­گیرد که آمایش سرزمین با سه روش تنظیم راهبرد توسعه صنعتی، جایابی واحدهای صنعتی و پسماندهای آنها می ­تواند به استقرار مطلوب این واحدها و کنترل آثار محیط زیستی آنها کمک کند، اما به دلیل برخی چالش­های حقوقی، حقوق محیط زیست نتوانسته است در تنظیم استقرار واحدهای صنعتی بخوبی از این سازکارها استفاده کرده و استقرار این واحدها را تابع آمایش سرزمین کند. بنابراین تقویت جایگاه حقوقی و نهادی آمایش سرزمین در حقوق محیط زیست و استقرار واحدهای صنعتی از طرق مقتضی ضرورت دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Mechanisms and Challenges of Land Planning Application in Location of Industries in the Iranian Environmental Law

نویسندگان [English]

  • Meysam Lotfi 1
  • Masoud Faryadi 2
  • Farhang FaghihLarijani 3

1 LLM, Environmental Law, Faculty of Law & Political Sciences, University of Mazandaran, Mazandaran, Iran

2 Assistant Professor, Department of Law, Faculty of Law & Political Sciences, University of Mazandaran, Mazandaran, Iran,

3 Assistant Professor, The Faculty of Law & Political Sciences, University of Mazandaran, Babolsar, Iran

چکیده [English]

Misallocation of industries can cause environmental degradation and land misuse, and therefore, to control the deleterious impacts of which on the environment, it is required to use land planning besides the environmental rules on the allocation of industrial units in accordance with the environmental characteristics of land. This article, addressing the interplay between land planning and environmental law, discusses the mechanisms of land planning application in reasonable location of industries and the challenges that hinder this process. The article exercises the land planning regulation in Iran’s environmental law and concludes that land planning can pave the way for the environmentally sound location of the industries through three mechanisms: industrial development strategy designation, zoning for the industries, and their wastes. However, due to some legal ambiguities in land planning, the Iranian environmental law does not apply this instrument in the environmentally sound location of the industries appropriately. The article suggests effective enforcement of land planning in the environmentally sound location of the industries through the legal and institutional improvement of land planning rules in Iran’s environmental law. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Land Planning
  • Environmental Law
  • Industrial Location
  • Industrial Strategy
الف- کتاب ­ها
- ابراهیم‌زاده، عیسی، آمایش سرزمین و نقش آن در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت (تهران: انتشارات مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت،  1393).
- پولاد دژ، محمد، اصول مبانی آمایش سرزمین حفظ و جلوگیری از تخریب محیط‌ زیست (تهران: انتشارات فرهیختگان دانشگاه، چاپ دوم، 1391).
- حسین­زاده دلیر، کریم، برنامه­ریزی ناحیه­ای (تهران: انتشارات سمت 1389).
- خالدی، شهریار، جغرافیای زیستی (تهران: نشر قومس، 1373).
- ریاحی خرم، مهدی، ارزیابی محیط ‌زیست و آمایش سرزمین (همدان: سازمان چاپ و انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی، چاپ دوم، 1390).
- زلینسکی، ویلبر، مقدمه­ای بر جغرافیای جمعیت، مترجم: فیروز جمالی، چاپ ششم (تهران: انتشارات سمت، 1386).
- عظیمی بلوریان، احمد، مفهوم آمایش سرزمین در برنامه‌ریزی توسعه، خاستگاه‌ها، سیر تکاملی و تجربه ایران (تهران: نشر رسا، 1389).
- مخدوم، مجید، شالوده آمایش سرزمین، چاپ 11 (تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1390).
ب- مقاله‌ها
- احدنژاد، محسن و همکاران، «تحلیلی بر مکان‌یابی اراضی به منظور استقرار صنایع با استفاده از روش­های (AHP) و (VIKOR) (نمونه موردی: بخش مرکزی منطقه آزاد ارس)»، فصلنامه آمایش محیط، شماره 24، (1392).
- احمدی فروشانی، سید منصور و سید محمد محمودی، «جایگاه فرمداری زمین در آمایش سرزمین»، فصلنامه آمایش سرزمین، سال 2، شماره 2،  (1389).
- خنیفر، حسین، «درآمدی بر مفهوم آمایش سرزمین و کاربردهای آن در ایران»، فصلنامه آمایش سرزمین، سال دوم، شماره دوم،  (1389).
- ذاکری، زهرا، «مجموعه مطالعات منطق­های و آمایش سرزمین در ایران (4) واکاوی عملکرد دولت در ارتباط با تهیه اسناد آمایش سرزمین»، گزارش مرکز پژوهش­های مجلس شورای اسلامی، 15890، (1397).
- خنیفر، حسین، «درآمدی بر مفهوم آمایش سرزمین و کاربردهای آن در ایران»، فصلنامه آمایش سرزمین، سال دوم، شماره دوم،  (1389).
- ذاکری، زهرا، «مجموعه مطالعات منطق­های و آمایش سرزمین در ایران (4) واکاوی عملکرد دولت در ارتباط با تهیه اسناد آمایش سرزمین»، گزارش مرکز پژوهش­های مجلس شورای اسلامی، 15890، (1397).
- سرتاج، محمد و همکاران، «کاربرد سیستم­های اطلاعات جغرافیایی (GIS) در مکان­یابی محل­های دفع پسماندهای ویژه»، مدیریت پسماند، شماره 8، (1386).
- صمدی خادم، رضا و همکاران، «مکان­یابی محل دفن بهداشتی و زیست محیطی مواد زائد خطرناک: مطالعه موردی استان قزوین»، مجله سلامت و بهداشت، دوره 11، شماره 3، (1399).
- رئیسی، مرضیه و علیرضا سفیانیان، «مکان­یابی صنایع با استفاده از معیارهای جغرافیایی (مطالعه موردی: شعاع پنجاه کیلومتری شهر اصفهان)»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، دوره 25، شماره 99، (1389).
- عنابستانی، علی اکبر و محمد قربانی، «نقش واحدهای صنعتی در ایجاد آلاینده‌های زیست‌محیطی (مطالعه موردی: محدوده تأمین آب شهر سبزوار)»، فصلنامه آمایش سرزمین، سال 3، شماره 4، (1390).
- کوکبی، لیلا و مجتبی قدیری معصوم، «دستیابی به توسعه پایدار به کمک مکان­یابی بهینه تأسیسات بر اساس پهنه­بندی در مقیاس منظر، مورد مطالعه: نواحی خشک ایران-شیراز»، فصلنامه آمایش سرزمین، سال 4، شماره 6، (1391).
- نصرالهی، زهرا و فخر السادات صالحی، «عوامل موثر بر مکان­یابی شهرک­های صنعتی با توجه به شاخص­های توسعه پایدار و اولویت­بندی آنها با استفاده از اعداد فازی مثلثی»، پژوهش­های رشد و توسعه اقتصادی، سال دوم، شماره 7، (1391).
 
References
Books
- Altenburg, Tilman, Industrial Policy in Developing Countries Overview and Lessons from Seven Country Cases, Discussion Paper No. 4/2011 (Deutsches Institut für Entwicklungspolitik: Germany, 2011).
- Environmental Law Institute, Conservation Thresholds for Land Use Planners (USA: Environmental Law Institute, 2003).
- Jones, Carys et al. Strategic Environmental Assessment and Land Use Planning: An International Evaluation (UK: Earthscan, 2005).
- OCDE, Développement Durable: Les Grandes Questions (France: OCDE, 2001).
- Rechtschaffen, Clifford & Eileen Gauna & Catherine A. O'Neill, Environmental Justice Law, Policy & Regulation, 2nd Edition (USA: Carolina Academic Press 2009).
- Rose, Jerome G, Legal Foundations of Land Use Planning: Textbook-Casebook and Materials on Planning Law (USA: Routledge, 2017).
Articles
- Arnold, Craig Anthony, “Planning Milagros: Environmental Justice and Land Use Regulation”, Denver University Law Review, Vol. 76, No. 1, (1998).
- Dean, Thomas J.  & Robert L. Brown & Victor Stango, “Environmental Regulation as a Barrier to the Formation of Small Manufacturing Establishments: A Longitudinal Examination”, Journal of Environmental Economics and Management, Vol. 40, (2000).
- Fischel, William A.  “Zoning and Land Use Regulation”, Civil Law and Economics, Vol. II (2000).
- Healey, Patsy & Tim Shaw, “Planners, Plans and Sustainable Development”, Regional Studies, Vol. 27: 8, 769–776, (1993), DOI: 10.1080/00343409312331347955.
- IPBES, “Summary for Policymakers of the Global Assessment Report on Biodiversity and Ecosystem services of the Intergovernmental Science-Policy Platform on Biodiversity and Ecosystem Services”, S. Díaz, et al., (eds.), (IPBES Secretariat, Germany, 2019).
- Karkazis, J. et al. “Location of Facilities Producing Airborne Pollution”, The Journal of the Operational Research Society, Vol. 43, No. 4, (1992).
- Levinson, Arik, “Environmental Regulations and Manufacturers' Location Choices- Evidence from the Census of Manufactures”, Journal of Public Economics, Vol. 62, issue 1-2, (1996), 5-29 [doi 10.1016_0047-2727(96)01572-1] .
- Madani, Kaveh & Amir AghaKouchak & Ali Mirchi, “Iran’s Socio-economic Drought: Challenges of a Water-Bankrupt Nation”, Iranian Studies, 49: 6, (2016).
- Rauscher, Michael, “Environmental Regulation and the Location of Polluting Industries”, International Tax and Public Finance, 2, (1995).
- Rezaeisabzevar, Yashar & Alireza Bazargan & Behzad Zohourian, “Landfill Site Selection Using Multi Criteria Decision Making: Influential Factors for Comparing Locations”, Journal of Environmental Sciences, 93, (2020).
- Salkin, Patricia E. “Intersection between Environmental Justice and Land Use Planning”, Planning & Environmental Law, Volume 58 issue 5, (2006), [doi 10.1080_15480755.2006.10394345].
Documents
- German Federal Government (2009). Ordinance Simplifying Landfill Law.
- UN Habitat Agenda Goals and Principles, Commitments and the Global Plan of Action, (2003).
- Orr, B. J. et al., “Scientific Conceptual Framework for Land Degradation Neutrality, A Report of the Science-Policy Interface”, United Nations Convention to Combat Desertification (UNCCD), (Germany, 2017).
- Collins, Gabriel, “Iran’s Looming Water Bankruptcy”, James A. Baker III Institute for Public Policy of Rice University, Center for Energy Studies, (2017).