نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق عمومی، گروه حقوق، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران

2 استادیار حقوق عمومی، گروه حقوق، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران

چکیده

حق اعتراض مسالمت‌آمیز بعنوان حقی بشری همواره در کانون توجه دولت‌ها بوده است. از این‌رو در راستای اِعمال حق مذکور با توجه به مواد مرتبط در اسناد بین‌المللی حقوق بشری، اصل 27 قانون اساسی و  قوانین عادی مربوطه ضمن بررسی اصول و معیارهای موجود، ضرورت اخذ مجوز که بر خلاف اصل 27 به رسمیت شناخته‌ شده است نیز مورد بررسی قرار گرفته که در نبود دادگاه قانون اساسی و حتی با وجود دیوان عالی کشور و دیوان عدالت اداری، تبدیل به چالشی شده که حق مذکور را به بن‌بست کشانیده است. این پژوهش به شیوه توصیفی- تحلیلی با مبنا قرار دادن نظریه محرومیت نسبی در تلاش است با اِعمال اصل 59 قانون اساسی (همه‌پرسی) هرگونه نارضایتی را به حداقل برساند. در خصوص مسئولیت تسهیل اجرای حق مذکور نیز با معیار قرار دادن صلاحیت تخییری و اصل تناسب از سوی مسئولین اجرایی بایستی در راستای خیر عمومی اقدام نمود. در نهایت با وجود ابهام در خصوص مبانی اسلام بایستی با تفسیر مضیق معیار مذکور را مقید به اصول دینی، جهت حمایت از حقوق ملت دانست تا مجالی برای سوء استفاده از قدرت صورت نگیرد. در این میان نبود دادگاه آسیایی حقوق بشر بعنوان اَهرم فشار، بیش از پیش احساس می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Standards of the Right to Peaceful Protest and the Government’s Responsibility to Facilitate Its Implementation in Light of International Documents

نویسندگان [English]

  • Abdollah Ghaderi 1
  • Haneh Farkish 2
  • Arkan Sharifi 2

1 Ph. D Student of Public Law, Department of Law, Sanandaj Branch, Islamic Azad University, Sanandaj, Iran

2 Assistant Professor of Public Law, Department of Law, Sanandaj Branch, Islamic Azad University, Sanandaj, Iran

چکیده [English]

Introduction

As a fundamental human right, the right to peaceful protest has always been the focus of governments. Therefore, after studying the concept and the legal framework concerning the exercise of this right according to the international documents, the constitution, important international principles, and standards, and also after examining theories of welfare and social contract, this essay has considered the theory of relative deprivation (the most complete theory proposed so far) as the basis of general dissatisfaction and then, by stating the importance and application of the right to peaceful protest and examining this right at the domestic level (according to Article 27 of the Constitution), it has tried to reach new findings that have not been accepted so far. In the following, by discussing and examining the standards for the implementation of the said right has been regarded and through referring to international documents, books, articles, theories, and especially the universality of human rights, the importance and enforceability of the rights contained in international documents, especially the International Covenant on Civil and Political Rights has been emphasized so that the governments be adherent to their international obligations. The right to peaceful protest, which has been recognized in Article 20 of the Universal Declaration of Human Rights, Article 21 of the International Covenant on Civil and Political Rights, and other international and regional documents, is a compound right that includes rights such as the freedom of opinion and expression, right of Self-determination, freedom of organization and association, etc. Therefore, the right to peaceful protest is specific to societies that follow a system of democracy, and accordingly, governments are required to provide the necessary preparations, platform, and space for its implementation given their responsibility to facilitate the implementation of human rights. These governments work to the benefit of the nation and should not put restrictions on this right in ways such as requiring permission or strictly monitoring peaceful protest gatherings by violating the privacy of the protesters, which effectively brings the implementation of the right of peaceful protest to a dead-end.

Literature Review

2.1. GharibNawaz in his book entitled Civil Liability of Persons in Public Protests (2015), examined the issue from the perspective of private rights and determined the situation where damages are caused by public protests and the loss is not compensable in the usual ways.
2.2. Eslami and KamalVand in their article titled "Challenges of freedom of assembly in Iran's legal system in the light of the international human rights system"(2013), criticized and examined the freedom of assembly according to international legal documents, and examined the characteristics of gatherings (according to Article 27 of the Constitution), and also the restrictions limiting this right. They have reached the conclusion that the said right should be guaranteed and supported because it is a natural right and belongs to all people.

Methodology

The current research was carried out in a descriptive-analytical way, by describing various international and domestic laws and documents, as well as analyzing the various forms and criteria in governance aims to achieve a conclusive result in the pursuit of the right to peaceful protest.

Conclusion

In the domestic legal field, considering the constitution and regarding the theory of relative deprivation as the main basis and criteria, it should be stated that failure to observe principles such as Article 59 of the constitution has been an important factor in dissatisfaction and the feeling of relative deprivation. Thus, by attracting the attention of the authorities to the need fot making important and decisive decisions in line with the implementation of this right, it would be possible to manage and minimize any dissatisfaction and feeling of relative deprivation in society. Another solution is to pay attention to \ Article 27 of the Constitution, which is in accordance with Article 20 of the Universal Declaration of Human Rights, Article 21 of the International Covenant on Civil and Political Rights, and international standards, and if it was necessary to include other conditions, the honorable legislator would have predicted so. According to the international standards and the practice of certain countries (including Germany) which have recognized the mere notification of a peaceful protest rally to be sufficient, and considering the mandate of the constitution, if there is a protest rally without a permit, but notification has already been made, we should consider such a gathering as legal and provide the legal support of the government. Concerning the matter of the foundations of Islam which is a precondition for the legality of gatherings in Article 27, one should try to have an interoperation in line with the benefit of the nation to do public good, and instead of expanding the scope of the mentioned clause, try to limit its examples so that citizens can protest peacefully while maintaining observing a specific legal framework. Regarding the actions taken by the officials and officers’ executive actions, it must be mentioned that they should try to manage the peaceful protest gatherings as best as possible by exercising discretion and balancing between the interests and the results of their actions so that there is no room to violate the rights of the protesters as well as third parties. Now, according to the above-mentioned, the absence of a Constitutional Court is sensed even more than before, and with which many problems would be solved, including determining the matters that disturb the foundations of Islam and the need to take permission. Finally, in the international arena, the lack of an Asian human rights institution or a court to manage and exert pressure on the governments of the region to meet their human rights obligations is felt more than ever. Considering the fact that most of the governments in the region are Islamic, it is a good idea to look for  theinherent dignity of people and human rights in international documents instead of referring to the religion of Islam and especially the Holy Quran. On the other hand, with the expansion of the interactions and relations between countries, the existence of such an institution can solve many problems and fill many legal gaps.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Peaceful Protest
  • Relative Deprivation
  • Government Responsibility
  • International Documents
  • Human Rights
  • کتاب­ ها

    • بشیریه، حسین، عقل در سیاست، چاپ پنجم (تهران: نشر نگاه معاصر، 1394).
    • تیلا، پروانه، شهروند، ملت و دولت مسئول، چاپ دوم (تهران: انتشارات خرسندی، 1395).
    • دیترآپ، کارل، جنبش اجتماعی و اعتراض سیاسی (نظریه‌ها و رویکردها)، ترجمه مجید عباسی، چاپ اول (تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی، 1395).
    • راسخ، محمد، حق و مصلحت، چاپ دوم (تهران: نشر نی، 1398).
    • شیخ‌شعاعی، عباس، حق طبیعی و حقوق بشر، چاپ اول (تهران: نشر سلمان پاک، 1394).
    • عباسی، بیژن، حقوق بشر و آزادی‌های بنیادین، چاپ دوم (تهران: نشر دادگستر، 1395).
    • غریب‌نواز، ایمان، مسئولیت مدنی اشخاص در اعتراض‌های عمومی، چاپ اول (تهران: نشر دادگستر، 1395).
    • گرجی ‌ازندریانی، علی‌اکبر و قاسمی، آرین، نظارت بر تجمعات مسالمت‌آمیز، چاپ اول (تهران: انتشارات خرسندی، 1395).
    • موحد، محمدعلی، در هوای حق و عدالت، چاپ ششم (تهران: نشر کارنامه، 1400).
    • موسوی، سید رضا و بنایی، محمدرضا، حق بر اعتراض مسالمت‌آمیز در نظام بین‌المللی حقوق بشر، چاپ اول (تهران: نشر خط ناب، 1399).
    • هاشمی، محمد، حقوق اساسی و ساختارهای سیاسی، چاپ چهارم (تهران: بنیاد حقوقی میزان، 1399).

    مقاله‌ها

    • اَرسطا، محمدجواد و اکبری، مینا، «تأملی بر جایگاه نافرمانی مدنی در اسناد بین‌المللی، فقه سیاسی شیعه و نظام جمهوری اسلامی ایران»، پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، دوره 4، شماره 2، (1396).
    • اسلامی، رضا و کمالوند، محمدمهدی، «چالش‌های آزادی اجتماعات در سیستم حقوقی ایران در پرتو نظام بین‌المللی حقوق بشر»، مجله حقوقی بین‌المللی، سال 31، شماره 50، (1393).
    • آزغ، محمد، الهیاری، فریدون و کجباف، علی‌اکبر، «تبیین جامعه‌شناختی علل پیوستن طبقات اجتماعی به شورش بابک خرمدین برضد عباسیان (با تأکید بر نظریه محرومیت نسبی تد رابرت گار)»، تاریخ و تمدن اسلامی، سال 16، شماره 31، (1399).
    • پروین، خیراله، «حقوق بشر و تأثیر آن بر حاکمیت ملی دولت‌ها»، فصلنامه حقوق (مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی)، سال 38، شماره 4، (1387).
    • حبیب‌زاده، توکل، «ابتنای مقاومت مردم فلسطین بر حق تعیین سرنوشت و تعهدات جامعه بین‌الملل در قبال آن»، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، دوره 46، شماره 4، (1395).
    • رحمانی، تورج و مختاری، علی، «نافرمانی مدنی ایده‌ای برای عبور از بن‌بست نظری لیبرالیسم»، پژوهش سیاست نظری، شماره 18، (1394).
    • روستایی صدرآبادی، حمید، مطهری‌فرد، مرتضی و متولی‌زاده ‌نایینی، نفیسه، «ملاحظات امنیتی در حکم فقهی اعتصاب در حکومت اسلامی»، فصلنامه امنیت ملی، سال 7، شماره 24، (1396).
    • زرگری‌نژاد، نسیم و رنجبریان، امیرحسین، «چیستی و چگونگی اعمال حق تجمع مسالمت‌آمیز: تحلیلی بر دست‌آورد گزارش‌گر ویژه ملل متحد»، فصلنامه مطالعات حقوقی، دور 46، شماره 2، (1395).
    • زمانی، سیدقاسم و محبعلی، امیرحسین، «مروری بر نظریه تفسیری شماره 37 کمیته حقوق بشر سازمان ملل متحد در مورد ماده 21 میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی: حق بر تجمع مسالمت‌آمیز»، تالار گفتگوی تخصصی حقوقی و سیاسی بین‌المللی انجمن ایرانی مطالعات سازمان ملل متحد، (1399).
    • علیزاده، عبدالرضا و صالحی، ریحانه، «آزادی تشکیل اجتماعات و راه‌پیمایی‌ها در پرتو اصل 27 قانون اساسی ایران»، نشریه حقوق اسلامی، سال 14، شماره 52، (1396).
    • فرجیها، محمد و بازیار، ابوالقاسم، «جبران دولتی خسارت‌های بزه‌دیدگان در حقوق کیفری ایران و انگلستان»، مجله حقوقی تطبیقی، دوره 2، شماره 2، (1390).
    • قاسمی، بهزاد و بختیاری، محمد، «کاربست و سنجش نظریه «محرومیت نسبی» در انقلاب جمهوری اسلامی ایران»، پژوهش‌های اجتماعی اسلامی، سال 24، شماره سوم (پیاپی 118)، (1397).
    • کوه‌بنانی، حمیدرضا، تیموریان، رویا، نیرآبادی، هادی و یزدانی، محمدرضا، «بررسی عوامل موثر بر احساس محرومیت نسبی (مطالعه موردی شهرک شهید بهشتی مشهد)»، فصلنامه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری چشم‌انداز زاگرس، دوره نهم، شماره 31، (1396).
    • مشهدی، علی، «تأملی بر نظارت قضایی دیوان عدالت اداری بر صلاحیت‌های تشخیصی در پرتو ماده 64 قانون دیوان»، دوره 19، شماره 74، (1395).
    • مشهدی، علی، «توجیه و نقد کنترل­پذیری صلاحیت­های تخییری قوه مجریه»، فصلنامه اطلاع‌رسانی حقوقی، دوره 6، شماره 21-22، (1390).
    • مشهدی، علی و جلیلی، مراد، «معیارهای نظارت قضایی بر صلاحیت‌های اختیاری مقامات اداری در حقوق ایران، فرانسه و آلمان»، فصلنامه حقوق اداری (علمی-پژوهشی)، سال ششم، شماره 18، (1398).
    • معتضدراد، آناهیتا، قاسمیان، علی و مالزیری، زینب، «تحولات یمن در چارچوب نظریه محرومیت نسبی»، فصلنامه مطالعات سیاسی، سال ششم، شماره 21، (1392).
    • نجفی، رضا، گرجی ‌ازندریانی، علی‌اکبر و تقی‌زاده، علی، «رویکرد تفسیری دیوان عالی کشور در حمایت از حقوق و آزادی‌ها با تأکید بر آرای حقوقی»، پژوهش حقوق عمومی، سال 21، شماره 62، (1398).

    References

    Books

    • Lanza, E, Protest and Human Rights Standards on the Rights Involved in Social Protest and the Obligations to Guide the Response of the State, Special Report on Freedom )Spanish Expression of the Inter-American Commission on Human Rights, 2019).
    • Venice Commission, Study: European Commission for Democracy Through Law )Strasbourg/Warsaw: Osce Office for Democratic Institutions and Human Rights, CDL-AD, 2019).

    Articles

    • Free World Centre, Article 19, “The Right to Protest: Principles on the Protection of Human Rights in Protests”, Free World Centre, London-United Kingdom, 2-47. Available from: https:// www. article19. org/ data/ files/ medialibrary/ 38581/Right_to_protest_principles_final, (2016).
    • Daly, Aoife, “Demonstrating Positive Obligations: Children's Rights and Peaceful Protest in International Law”, George Washington International Law Review, Vol. 45, No. 4, (2013).
    • Hamilton, Michael, “The Meaning and Scope of ‘Assembly’ in International Human Rights Law”, International & Comparative Law Quarterly, Vol. 69, No. 3, (2020).
    • Midgley, Jeremy, “Assets in the Context of Welfare Theory: A Developmentalist Interpretation (CSD Working Paper No. 03-10)”, St. Louis, MO: Washington University, Center for Social Development, (2003).
    • Siatitsa, Ilia, “Freedom of Assembly under Attack: General and Indiscriminate Surveillance and Interference with Internet Communications”, International Review of the Red Cross, Vol. 102, No. 913, (2020).