نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه شهید بهشتی

چکیده


انتقاد و موازین ناظر بر آن یکی از مسائل مهم و مناقشه آمیز در حوزه آزادی بیان است. انتقاد
از دولت و مقامات دولتی با نشان دادن عیوب و کاستی های موجود یا احتمالی در اقدامات و
تصمیمات آنها، ذاتاً تلخ و گزنده است اما با توجه به اینکه به اصلاح امور عمومی کمک میکند
ثمره شیرین دارد. در واقع، حمایت از انتقاد، حمایت از بیان هایی است که نه توهین هستند، نه افترا،
نه نشر اکاذیب، نه تبلیغ علیه نظام و نه جرم سیاسی. انتقاد با همۀ این عناوین وجوه اشترک و افتراق
دارد اما تاکنون، عمدتاً به وجوه اشتراک آن ها پرداخته شده و وجوه افتراق آن ها در پرده ابهام قرار
دارد و تبیین نشده است. ازاینرو، این مقاله درصدد است تا پس از تبیین مبانی مختلفی که در
توسیع و تحدید انتقاد از دولت و مقامات دولتی وجود دارد با استفاده از تعالیم اسلامی و تجارب
سایر نظام های حقوقی، ضوابط و معیارهایی برای تمییز بیان های انتقادی قابل حمایت از غیرقابل
حمایت، به دست دهد.
بدین منظور، مقاله در دو بخش تنظیم شده است: در بخش اول، مبانی توسیع و تحدید انتقاد از
دولت و مقامات دولتی مطالعه شده و در بخش دوم، بر مبنای دلایل و توجیهات مطرح در بخش
اول، ضوابط و معیارهایی که برای تمییز انتقاد مجاز از غیرمجاز قابل استفاده هستند معرفی و تبیین
شده اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Legal Standards on Criticism of Government and Public Officials

نویسنده [English]

  • bagher ansari

چکیده [English]

Freedom of expression in regard to criticism directed toward government or
public officials is faced with some challenges. On one hand, it reveals potential
or actual deficiencies and failures in their actions, decisions or institutions.
Hence, it would be very constructive and beneficial to the public interest. On the
other hand, through criticism, there might be potential false or unproved
attributions which can be considered as defamatory, subversive or revolutionary
statements. This essay tries to elaborate the legal standards based on
international experiences and Islamic law, which seems to be proper for making
balance between political speeches and protection of reputation of public
officials or public trust to government. For this purpose, in the first chapter,
theoretical basis for extensive protection of political speeches and in the second
part, balance-standards are identified and studied.

کلیدواژه‌ها [English]

  • freedom of expression
  • Criticism
  • Defamation
  • Political speeches
قرآن کریم
.( - نهجالبلاغه، ترجمه محمد دشتی (تهران: انتشارات علامه، 1379
1381 ) شماره 30 ، فقه اهل بیت(فارسی) ) « مصونیت پارلمانی از نگاه فقه » ، - ابراهیمی، قاسم
تابستان .
-اسلامی، سید حسن، انتقاد و انتقادپذیری، امام خمینی و مفاهیم اخلاقی/ 14 (تهران: چاپ
.( و نشر عروج، 1389
.( -انصاری، باقر، آزادی اطلاعات(تهران: نشر دادگستر، 1387
.( -انصاری، باقر، حقوق ارتباط جمعی(تهران: انتشارات سمت، 1386
.( -انصاری، باقر، حقوق حریم خصوصی(تهران: سمت، 1387
.( -ایازی، سید محمدعلی، آزادی در قرآن(تهران: مؤسسه نشر و تحقیقات ذکر، 1379
- بختآور، مهدی، امربهمعروف و نهیازمنکر، امام خمینی و مفاهیم اخلاقی/ 1 (تهران:
.( چاپ و نشر عروج، 1388
.( - جعفری، محمدتقی، رسائل فقهی، چاپ اول، جلد اول (تهران: مؤسسه نشر کرامت، 1377
-جوادیآملی، عبدالله، تفسیر موضوعی قرآن کریم، جامعه در قرآن، چاپ سوم (قم: مرکز
.( نشر اسراء، 1389
-حر عاملی، محمد بن حسن، آداب معاشرت از دیدگاه معصومین (ع)، ترجمه محمدعلی
فارابی و یعقوب عباسی علی کمر (مشهد: آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهشهای اسلامی،
.(1376
-ختال مخلف العبیدی، احمد، احکام سب الحاکم و المسلم و الکافر فی الفقه الاسلامی،
( (کلیه التربیه، جامعه الانبار، قسم القرآن 2010
. http://uoanbar.edu.iq/image/magaz/72010/ahkam.pdf
.( -خمینی، روحالله، المکاسب المحرمه، المجلد اول (قم: مؤسسه اسماعیلیان، 1368
.( - خویی، سید ابوالقاسم، مصباحالفقاهه، الجزء الاول (قم: مؤسسه نشرالفقاهه، 1378
-ژوردن، پاتریس، تحلیل رویۀ قضایی در زمینۀ مسؤلیت مدنی، ترجمه و تحقیق: مجید
.( ادیب( تهران: نشر میزان، 1386
-فخار طوسی، جواد، امام خمینی و رسانههای گروهی، چاپ اول ( تهران: مؤسسه تنظیم و
.( نشر آثار امام خمینی، 1381
-کاتوزیان، ناصر و همکاران، آزادی اندیشه و بیان(دانشگاه تهران: دانشکده حقوق و علوم
.( سیاسی، 1382
(1388) « پژوهشی در تئوری و کارکرد طنز در مشروطه » ، -کرمی، محمدحسین و دیگران
شماره 1 ، پژوهشهای زبان و ادبیات فارسی، سال چهلوپنجم، بهار.
-محلاتى، محمد سروش، نصیحت ائمه مسلمین،
http://www.majlesekhobregan.ir/fa/publications/ mags/is_gv/magazines /001/ 06.htm
-معتمدنژاد، کاظم، حقوق مطبوعات، جلد اول، چاپ چهارم (تهران: دفتر مطالعات و
.( توسعه رسانهها، 1385
-نجفی، شیخ محمدحسن، جواهرالکلام فی شرح شرایعالاسلام، جلد 23 (قم: مؤسسه نشر
.( اسلامی، 1375
- نظریات شورای نگهبان، مرکز تحقیقات شورای نگهبان، چاپ اول (تهران: نام ناشر،
.(1381
- Amponsah, Peter Nkrumah, Libel Law, Political Criticism, and Defamation
of Public Figures, The United States, Europe, and Australia,( New York: LFB
Scholarly Publishing LLC, 2004).
- Article 19, "Defining Defamation: Principles on Freedom of Expression and
Protection of Reputation", Article 19, London, July 2000
- Article 19, The ARTICLE 19 Freedom of Expression Handbook, International
and Comparative Law, Standards and Procedures, Article 19, London, August 1993.
- Brüggemeier, Gert, Aurelia Colombi Ciacchi and Patrick O’Callaghan
(Editors), Personality Rights in European Tort Law, (Cambridge University Press,
2010).
- Council of Europe, Human rights files, (2001) No. 18: Case Law Concerning
Article 10 of the European Convention on Human Rights.
- Crespo Allen, Marília, Parliamentary Immunity in the Member States of the
European Union and in the European Parliament, Working Paper, European
Parliament, Directorate-General for Research, Division for Social, Legal and
Cultural Affair , 1999.
- Declaration on Freedom of Political Debate in the Media, Adopted by the
Committee of Ministers on 12 February 2004 at the 872nd Meeting of the
Ministers' Deputies.
 
- Derieux, Emmanuel, Droit de la Communication, (Paris L.G.D.J, 1999).
- Docherty, Bonnie, “Defamation Law: Positive Jurisprudence” (2000) Harvard
Human Rights Journal, Vol. 13, Spring.
- Elder, David, “Freedom of Expression and the Law of Defamation: The
American Approach to Problems Raised by the Lingens Case” (1986) (No.4), The
International and Comparative Law Quarterly, Vol. 35, (Oct).
- Fowler V. Harper, “Privileged Defamation” (1936) (No.6), Virginia Law
Review, Vol. 22.
- Gibbons, Thomas, “Defamation Reconsidered” (1996) (No.4), Oxford
Journal of Legal Studies, Vol.16, Winter.
- Gilbert, Lauren, “Mocking George: Political Satire as True Threat in the Age
of Global Terrorism” (2003-2004), University of Miami L. Rev, Vol. 58
- Glasser Jr, Charles J.(ed.), International libel and Privacy Handbook: a
Global Reference for Journalists, Publishers, Webmasters, and Lawyers, ( New
York: Bloomberg Press, 2006).
- Hindman, Elizabeth Blanks, Rights vs. Responsibilities: the Supreme Court
and the Media, (Greenwood Press: 1997).
- Isgour, Marc, La satire: réflexions sur le «droit à l’humour», in: Auteurs &
Media, 2000-1/2 (Mars 2000),http://www.berenboom.be/pdf/Satire.pdf.
- Ivanov, konstantin, Protection of Speech Criticizing the Government: a
Comparative Analysis of Legislation and Jurisprudence of the Russian Federation,
The USA and The ECtHR, 2008.
- Kosar, david, Freedom of Speech and Permissible Degree of Criticism of
Judges In the Jurisprudence of the European Court of Human Rights and the U.S.
courts, CEU, 2007.
- Koziol, Helmut, Alexander Warzilek (eds.), the Protection of Personality
Rights against Invasions by Mass Media, Springer-Verlag/Wien, Germany, 2005.
- Little, Laura E., “Just a Joke: Defamatory Humor and Incongruity’s Promise”
(2011), Southern California Interdisciplinary Law Journal, Vol. 21, ,
http://ssrn.com/abstract=1701290.
- Noel, Dix W, “Defamation of Public Officers and Candidates" (1949) (No.
7), Columbia Law Review, Vol. 49.
- Segev, Re’em, “Freedom of Expression” (2009) ( No.1), Criticising Public
Officials, Amsterdam Law Forum, Vol. 2:.
- Towards Decriminalisation of Defamation, Report of Committee on Legal
Affairs and Human Rights, Rapporteur: Mr Jaume Bartumeu Cassany, Andorra,
Socialist Group, Doc. 11305, 25 June 2007.
- Treiger, Leslie kim, “Protecting Satire Against Libel Claims: a New Reading
of the first Amendments Opinion Privilege” (1989) (No.6), Yale Law Journal,
Vol.98, April.
- Yman, Steven J., Free Speech and Human Dignity, (Yale University Press,
2008)