نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه حقوق خصوصی و اقتصادی دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

در بند 2 اصل 158 قانون اساسی یکی از وظایف رییس قوه قضاییه "تهیه لوایح قضایی متناسب با جمهوری اسلامی" تعیین شده است. اما، در اصل 74 همان قانون ابتکار قانونگذاری به ارایه لایحه قانونی وسیله هیات وزیران و طرح قانونی به پیشنهاد 15 تن از نمایندگان مجلس شورای اسلامی منحصر گردیده است. لایحه قضایی در قانون اساسی و قوانین عادی تعریف نشده و امکان ارایه آن از سوی رییس قوه قضاییه ناممکن یا حداقل مسکوت است. شورای نگهبان با ارایه نظریات تفسیری و مجلس شورای اسلامی با تصویب قانون اختیارات رییس قوه قضاییه هریک به سهم خود کوشیده‌اند پاسخی درخور به این پرسش‌ها ارایه دهند که مفهوم و محتوای لایحه قضایی چیست؟ آیا رییس قوه قضاییه می‌تواند راسا نسبت به تقدیم لایحه قضایی به مجلس مبادرت نماید و اینکه ایا هیات وزیران مجاز است لوایح ارسالی از سوی رییس قوه قضاییه را بررسی و احتمالا تغییر دهد در این مقاله کوشش شده مسایل فوق تا حد امکان بازنمایی شود و میزان قوت و ضعف آنها مورد بررسی قرار گیرد و مدخلی برای فحص و بحثهای بعدی در جوامع علمی تمهید کند.

واژگان کلیدی: لایحه قانونی، طرح قانونی، لایحه قضایی، اختیارات رییس قوه قضاییه

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

the concept of judicial bill

نویسنده [English]

  • Javad Kashani

چکیده [English]

According to article 158 (2) constitution, the head of the judiciary branch is responsible for Drafting judiciary bills appropriate for the Islamic Republic. So however according to article 74 government bills are presented to the Assembly after receiving the approval of the Council of Ministers. Members' bills may be introduced in the Islamic Consultative Assembly. Neither constitution nor ordinary laws didn’t definite Judiciary bill and competency to bring it by the head of the judiciary branch is unable or at list is silent. The Guardian Council by issuing interpretation and the Assembly by legislation on authorities of the head of the judiciary branch tried to answer to questions as fallow: what is the concept and contain of judiciary bill? Dose the head of the judiciary branch competence initially to present judiciary bills to Assembly? This essay try to review mentioned problems and questions and to examine them for future research and debats.

کلیدواژه‌ها [English]

  • judiciary bill
  • government bill
  • members' bills
  • authorities of the head of the judiciary branch
  • constutional law
الف) فارسی
 کتاب
-            تقوی، سیدمرتضی، (1385)، صحیفه­ عدالت (مجموعه بیانات آیت­الله هاشمی شاهرودیجلد سوم، تهران: مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضاییه.
-            تقوی، سیدمرتضی، (1387)، صحیفه­ عدالت (مجموعه بیانات آیت­الله هاشمی شاهرودیجلد ششم، تهران: مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضاییه.
-            جعفری لنگرودی، محمد­جعفر، (1381)، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، جلد چهارم، چاپ دوم، تهران: کتابخانه گنج دانش.
-            جمشیدی، علی­رضا، (1388)، تدوین لوایح در پرتو برنامه­های توسعه­ی قضایی، تهران: روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران.
-            شعبانی، قاسم، (1384)، حقوق اساسی و ساختار حکومت جمهوری اسلامی ایران، چاپ هجدهم، تهران: انتشارات اطلاعات.
-            نجفی اسفاد، مرتضی و فرید، محسنی، (1384)، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران: انتشارات بین­المللی الهدی.
مقالات و گزارش­های پژوهشی
-            اعلمی، اکبر، (1392)، این نقض قانون اساسی است، مصاحبه با روزنامه اعتماد، شماره 2813.
-            اظهارنظر کارشناسی، (1392)، درباره­: «طرح الحاق یک تبصره به ماده 3 قانون وظایف و اختیارات رئیس قوه قضاییه»، مرکز پژوهش­های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات حقوقی.
-            برنامه پنج­ساله توسعه قوه قضاییه، تدوین اداره کل طرح و تدوین برنامه معاونت حقوقی قوه قضاییه، خردادماه 1391.
-            جمشیدی، علیرضا و امید، رستمی غازانی، (1392)، «تمرکز امور قضایی در قوه قضایی»، ­فصلنامه­ دیدگاه­های حقوق قضایی، شماره 63.
-            حبیب­زاده­، محمدجعفر، قاسم و مرتضی، شهبازی­نیا، (1389)، «استقلال قضایی در نظام حقوقی ایران با مطالعه­ تطبیقی»، نشریه مدرس علوم انسانی، دوره 14، شماره 4.
-            صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (جلسه 51 تا 67)، نشر اداره کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی، آذرماه 1364.
-            کاشانی، جواد، (1391)، «دعوای گروه: پاسخی به ضرورت وجود تعادل میان قواعد اولیه و ثانویه درسیستم حقوقی»، فصلنامه پژوهش حقوق، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی، سال چهاردهم، تابستان، شماره 37.
-            مرادی برلیان، مهدی، (1394)، گزارش پژوهشی «مفهوم لایحه قضایی و آثار حقوقی آن»، تهران، پژوهشکده حقوق عمومی و بین­الملل پژوهشگاه قوه قضاییه.
 
ب- انگلیسی
Hart, H.L.A. (1961). Cocept of Law, Oxford University Press.