نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

کارشناس ارشد مشاورتهای حقوقی شرکت ملی نفت ایران

چکیده

با توجه به اینکه یکی از روش‌های متداول جهت نقدِ نظریه ها به طور عام و نظریه‌های حقوق عمومی به طور خاص، «ایدئولوژیک» خواندن آنهاست، لذا این پژوهش در تلاش است تا تعریفی از «نحوه ایدئولوژیک شدن نظریههای حقوق عمومی» ارائه دهد. این کار مستلزم برداشتن سه گام اساسی است: نخست، تعریف مفهوم «ایدئولوژی»؛ دوم، تبیین «نظریۀ حقوق عمومی» و سوم، اعلام نظر در خصوص «چگونگی و پیامدهای ایدئولوژیک شدن نظریه‌های حقوق عمومی».
با توجه به عدم اجماع صاحبنظران بر مفهوم ایدئولوژی؛ نخست، خاستگاه و مفاهیم عام و خاص ایدئولوژی تبیین شده است. سپس با تییین مفهوم «نظریه حقوق عمومی» و تکیه بر آن دسته از تعاریف ارائه شده در خصوص ایدئولوژی که در ارتباط وثیق با این مفهوم قرار می‌گیرند، تعریف ایدئولوژیک شدن نظریه حقوق عمومی در چهار سطح مختلف خاستگاه، رویکرد، محتوا و کارکرد آن ارائه شده و در نهایت با تأکید بر نقاط افتراق دو مفهوم فوق و با اشاره به پیامدهای ایدئولوژیک شدن نظریه‌های مذکور، بر «مطلوبیت» ارائه  نظریه‌ای غیرایدئولوژیک از حقوق عمومی تأکید شده است. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Consideration of the Ideologicization of the Public Law Theories

نویسنده [English]

  • Faezeh Daneshvar

Legal Consultant of National Iranian Oil Company

چکیده [English]

In evaluating some theories of public law, the observation about the link between those theories and ideology is more often made in a critical spirit, in order to impugn the mentioned public law theories. The question posed in this article is how to define “ideological theories of public law”. This involves three fundamental steps. First, defining the concept of ideology; second, the exposition of the theory of public law; and third, answering to the questions of the consequences of ideologicization of mentioned theories.
In order to establish a legal definition of ideology as used in the current essay, and in the absence of a unified definition of this concept amongst scholars, initially general and specific notions regarding the concept of ideology have been outlined. Subsequently, from these outlined definitions, focus has been on those that are closely related to public law theories. Consequently, an exposition has been given into how a theory of public law becomes ideological at four different levels of origination point; approach; content; and function. Finally, the question of “how the ideologicization of public law theories adversely affects these theories” has been answered.

کلیدواژه‌ها [English]

  • “Ideological approach”
  • “Ideological content”
  • “Ideological function”
  • “Ideological origination”
  • “ Ideological public law theories”
الف فارسی
کتاب‌ها
-           ابدالی، مهرزاد، (1388)، درآمدی بر فلسفه حقوق و نظریه‌های حقوقی، چاپ اول، تهران: انتشارات مجد.

-           اسپریگنز، توماس، (1378)، فهم نظریه‌های سیاسی، ترجمه فرهنگ رجایی، چاپ پنجم، تهران: نشر آگه.

-            بال، ترنس؛ دگر، ریچارد، (1387)، آرمان‌ها و ایدئولوژی‌ها، ترجمۀ احمد صبوری کاشانی، تهران: مرکز کتاب آمه.
-  بریجانیان، ماری، (1371)، فرهنگ اصطلاحات فلسفه و علوم اجتماعی، ج1، تهران: مرکز انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
-           بشلر، ژان، (1370)، ایدئولوژی چیست؟ نقدی بر ایدئولوژی‌های غربی، ترجمه علی اسدی، تهران: شرکت سهامی انتشار.

-           بیرو، آلن، (1370)،  فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمۀ باقر ساروخانی، تهران: نشر کیهان.

-           ترکمان، فرح؛ نیک پی، امیر، (1389)، بیینِ جامعه‌شناختی ایدئولوژی و توسعه سیاسی در ایران معاصر، تهران: علم.
-           جعفری لنگرودی، محمد جعفر، (1381)، ترمینولوژی حقوق، چاپ دوازدهم، تهران: کتابخانه گنج دانش.
-           راسخ، محمد، (1394)، درس­گفتارهای فلسفۀ حق و فلسفۀ حقوق عمومی، چاپ اول، تهران: انتشارات خانه اندیشمندان علوم انسانی.
-           سروش، عبدالکریم، (1372)، فربه‌تر از ایدئولوژی، تهران: نشر موسسه فرهنگی صراط.
-           علی بابایی، غلامرضا؛ آقایی، بهمن، (1365)، فرهنگ علوم سیاسی، جلد1، چاپ اول، تهران: نشر ویس.
-           فرکلاف، نورمن، (1379)، تحلیل انتقادی گفتمان، ترجمۀ: فاطمه شایسته پیران و دیگران، تهران: انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه­ها.
-           لارین، خورخه، (1380)، مفهوم ایدئولوژی، ترجمۀ فریبرز مجید، تهران: امیرکبیر.

-           لاگلین، مارتین، (1388)، مبانی حقوق عمومی، ترجمۀ محمد راسخ، تهران: نشر نی.

- هاکوپیان، مارک، (1389)، دایره المعارف ناسیونالیسم  (مفاهیم اساسی آ تا خ)، ترجمۀ کامران فانی و محبوبه مهاجر، جلد اول، تهران: انتشارات کتابخانه تخصصی وزارت امور خارجه.
-           هیوود، آندرو، (1393)، سیاست، ترجمۀ عبدالرحمن عالم، چاپ چهارم ، تهران: نشر نی

-            هیوود، آندرو، (1388)، مقدمه نظریه سیاسی، تهران: نشر قومس.

-           وینسنت، آندرو، (1389)، نظریه‌های دولت، ترجمه حسین بشیریه، چاپ هفتم، تهران: نشر نی.

 
مقاله‌ها
-         دانشور، فائزه، (1395)، «بازخوانی رابطه حقوق و ایدئولوژی در پرتو مطالعات میان رشته­ای»، فصلنامه مطالعات میان­رشتهای در علوم انسانی، دوره 8، شماره 4، شماره پیاپی 32.
-        رجایی، مصطفی، (1381)، « نظریه سیاسی فلسفه سیاسی، ایدئولوژی سیاسی»، ترجمۀ احمدرضا طاهری پور، فصلنامۀ علمی پژوهشی علوم سیاسی، سال پنجم، شماره 18.
-           شایگان، داریوش، (1373)، «ایدئولوژیک شدن سنت»، ترجمه: مهرداد مهریان، نشریه کیان، سال چهارم، شماره 19.
-           فیسک، جان، (1381)، «فرهنگ و ایدئولوژی»، ترجمۀ مژگان برومند، مجله ارغنون، شماره 20.
-        قدسی، امیر، (1389)، «ایدئولوژیک شدن علم؛ پیامدها و آسیب­ها»، نشریه جامعه­پژوهشی فرهنگی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، دوره 1،  شماره 2.
      - ملکیان، مصطفی، (1379)، «آیا ایدئولوژیک شدن دین ممکن و مطلوب است؟»، نشریه بازتاب اندیشه، شماره 8.
 
 
ب- انگلیسی
Books
-            Agnew, N. M., & Pyke, S. W, (1978), The Science Game: An Introduction to Research in the Behavioral Sciences, NJ: Prentice Hall.
 -            Althusser, L, (1969), For Marx, London: Allen Lane.
-            Arendt, Hanna, (1958), The Origin of Totalitarianism, Cleveland: The World Publishing Company.
 -            Boudonm, Raymond, (1989), The Analysis of Ideology, Oxford: Polity Press.

 -            Coleman, Jules L, (2001), The Practice of Principle, Oxford: Oxford University Press.

 -            Eagleton, Terry, (1943), Ideology: an Introduction, New York: VERSO.
 -            Elster, Jon, (1982), Belief, Bias and Ideology, in M. Hollis and S. Lukes, (eds), Rationality and relativism, Oxford: MIT Press.
 -            Geertz, C, (1964), Ideology as a Cultural System, in Ernest, David, (ed.), Ideology and Discontent, New York: Free Press of Glencoe.

 -            Marx, Karl, Frederick Engels, (1970), The German Ideology, C.J. Arthur (ed.), London  Lawrance & Wishart.

 -            McLellan, D, (1995), Ideology, (2nd Ed.). Minneapolis: University of Minnesota Press.
 -             Kaplan, A, (1964), The Conduct of Inquiry, Methodology for Behaivioral Science, San Francisco: Chandler.
 -            Loughlin, Martin, (2010), Foundations of Public Law, Oxford: Oxford University Pres.
-            Loughlin, Martin, (1992), Public Law and Political Theory, Oxford: Clarendon Press.
 -            Weber, M, (1978), Economy and Society, In G. Roth and C. Wittich (eds), Berkeley: University of California Press.
  
Article
-            Kennedy, E, (1979), “Ideology from Destutt De Tracy to Marx”, Journal of the History of Ideas, Vol. 40, No. 3.