حقوق بین الملل
پیمان جهانی به مثابه یک موافقت نامه مکمل جهت تنظیم گری شرکت های چندملیتی

میلاد حاجی اسماعیلی؛ مهراب داراب پور

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 07 بهمن 1402

https://doi.org/10.22054/qjpl.2024.75409.2927

چکیده
  پیمان جهانی سازمان ملل متحد، هم‌ اینک با بیش از 23 هزار شرکت‌کننده داوطلب، بزرگ‌ترین طرح مبتکرانه سازمان ملل در به عضویت درآوردن شرکت‌های چندملیتی، ذیل یک موافقت‌نامه است. انگیزه پیمان، استحصال اصول حقوق بشر، کار، محیط زیست و فسادستیزی، در هنجار شرکت‌های چندملیتی است. این پیمان که در سال 2000 در شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل ...  بیشتر

حقوق بین الملل
الزامات حقوق بشری دولتها در بهره برداری از آبراه های بین المللی؛ مطالعه موردی هیرمند

محمدصالح انیسی؛ مهناز رشیدی؛ مهدی پیری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 07 خرداد 1403

https://doi.org/10.22054/qjpl.2024.77194.2955

چکیده
  امروزه بهره برداری کشورها از آبراه های بین المللی با عنایت به نقش اساسی آب در حیات و معاش انسان بسیار پر اهمیت جلوه مینماید. این موضوع اگرچه به نحو خاص تابع رژیم حقوقی منحصر به فردی است اما از جوانب بسیار مهم حقوق بشری نیز برخوردار است. در حال حاضر بحران آب در حوضه آبریز هیرمند بیش از هر زمان دیگر واجد جوانب حقوق بشری است. حق بر دسترسی ...  بیشتر

حقوق عمومی
مبانی مشروعیت قانون اساسی نانوشته

آیت مولائی؛ مائده سلیمانی دینانی

دوره 26، شماره 83 ، مرداد 1403، ، صفحه 33-65

https://doi.org/10.22054/qjpl.2024.75391.2926

چکیده
  اگرچه ایده­ قانون اساسی نانوشته و شناسایی این مفهوم در جوامع با سند نوشته می ­تواند بسیار چالش­زا باشد و حتی به­ عنوان ابزاری برای دور زدن متن قانون اساسی و یا قالبی برای تبیین ماهیت ترجیحات سیاسی و مشروع ­انگاری و موجّه­ سازی اعمالی قرار گیرد که در عرصه­ حقوق اساسی، محل مشخصی برای توضیح ندارند؛ اما پرداختن به این مفهوم ...  بیشتر

حقوق عمومی
استاندارد‌های حق اعتراض مسالمت‌آمیز و مسئولیت تسهیل اجرای آن توسط دولت در پرتو اسناد بین‌المللی

عبداله قادری؛ هانه فرکیش؛ ارکان شریفی

دوره 25، شماره 81 ، دی 1402، ، صفحه 147-184

https://doi.org/10.22054/qjpl.2023.70391.2828

چکیده
  حق اعتراض مسالمت‌آمیز بعنوان حقی بشری همواره در کانون توجه دولت‌ها بوده است. از این‌رو در راستای اِعمال حق مذکور با توجه به مواد مرتبط در اسناد بین‌المللی حقوق بشری، اصل 27 قانون اساسی و  قوانین عادی مربوطه ضمن بررسی اصول و معیارهای موجود، ضرورت اخذ مجوز که بر خلاف اصل 27 به رسمیت شناخته‌ شده است نیز مورد بررسی قرار گرفته که در نبود ...  بیشتر

حقوق بین الملل
تحقق حق تعیین سرنوشت در چهارچوب مسئولیت حمایت

محسن عبدالهی؛ سید رضا حسینی

دوره 25، شماره 80 ، مهر 1402، ، صفحه 133-170

https://doi.org/10.22054/qjpl.2023.69476.2815

چکیده
  حق تعیین سرنوشت یکی از اصول بنیادین حقوق بین‌الملل است. این حق، دروازه سایر حقوق بشری نام گرفته و اهمیت ویژه‌ای در حقوق بین‌الملل بشر دارد. از طرف دیگر دکترین مسئولیت حمایت، مفهومی نوپاست که با محوریت امنیت انسانی در برابر چهار جنایت بین‌المللی شکل گرفته است. هدف از این پژوهش، بررسی امکان بکارگیری ارکان غیرمداخله‌ای مسئولیت حمایت ...  بیشتر

قانون کار
حمایت از شاغلین مشاغل سخت و زیان‌آور بالینی در پرتو رویه دیوان عدالت اداری

صائب دست پیمان؛ داود محبی؛ علی مشهدی

دوره 25، شماره 79 ، مرداد 1402، ، صفحه 41-81

https://doi.org/10.22054/qjpl.2023.66307.2739

چکیده
  مشاغل بالینی به موجب حکم قانونگذار بعنوان مشاغل سخت و زیان­آور تعیین و شاغلین آن مورد حمایت قرار گرفته ­اند. با توجه به فعالیت شاغلین مذکور در بخش ­های مختلف دولتی و غیردولتی و حاکمیت قوانین و مقررات دارای احکام مختلف بر بخش ­های مذکور، رویه‌های متفاوتی در حمایت از شاغلین مذکور اتخاذ گردیده و این امر میان افرادی که به مشاغل ...  بیشتر

حقوق بین الملل
حق تعیین سرنوشت مردم افغانستان در ترازوی حقوق بین‌الملل با تأکید بر وضعیت حقوقی حکومت خودخوانده امارت اسلامی

امینه مویدیان

دوره 24، شماره 78 ، اردیبهشت 1402، ، صفحه 49-81

https://doi.org/10.22054/qjpl.2023.65868.2731

چکیده
  ملت افغانستان بر اساس حقوق بین­الملل از حق تعیین سرنوشت برخوردار است که به موجب آن آزادانه محق به تعیین وضعیت سیاسی و پیگیری سرنوشت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خویش از منظر داخلی در برابر هیأت حاکمه و نیز از منظر خارجی در مقابل سایر ملت­های جهان است. همچنین رعایت این حق بنیادین بشری بر اساس موازین بین­المللی یک تعهد عام­الشمول ...  بیشتر

حقوق عمومی
آزادی از منظر لیبرالیسم و مارکسیسم: با تأکید بر آرای برلین و مارکس

مروارید آهوری؛ سید محمد هاشمی؛ مقصود رنجبر

دوره 24، شماره 77 ، بهمن 1401، ، صفحه 109-140

https://doi.org/10.22054/qjpl.2021.44563.2200

چکیده
  رویکرد اندیشمندان لیبرال و مارکسیست بعنوان دو اندیشه غالب در قرن بیستم به مبحث آزادی، مبین جهان‌بینی آنها به مقوله آزادی و حقوق اساسی افراد است. پرسش این است که لیبرالیست‌ها و مارکسیست‌ها قائل به کدام یک از نظریات مطرح در خصوص مفهوم آزادی‌اند که بر اساس تجربه تاریخی بدست آمده در سده گذشته، نوع نگاه آنان به حقوق و آزادی‌های فردی ...  بیشتر

انسانی شدن حقوق دریاها در پرتو تعامل حقوق دریاها حقوق بشر

زهرا سادات شارق؛ حسین رضازاده

دوره 23، شماره 74 ، خرداد 1401، ، صفحه 213-239

https://doi.org/10.22054/qjpl.2021.57588.2538

چکیده
  از آنجایی که عدم رعایت حقوق بشر در دریا به ملموسی آنچه در خشکی اتفاق می افتد نیست لذا توجه چندانی را از جامعه بین‌المللی دریافت نمی‌کند. درحالیکه حقوق بشر به همان میزانی که در خشکی اعمال می‌گردد در دریا نیز می‌بایست مورد توجه قرار گیرد. با توجه به وضعیت چندپارگی در حقوق بین الملل، برخورد حقوق بشر با حقوق دریاها بسترهای لازم برای انسانی ...  بیشتر

سازکارقضایی حقوق بشر در اروپا، تفوق با حاکمیت یا حقوق بشر

سید فضل الله موسوی؛ حمیدرضا اورعی

دوره 23، شماره 72 ، آبان 1400، ، صفحه 9-37

https://doi.org/10.22054/qjpl.2021.54375.2468

چکیده
  حقوق بشر از مولفه‌های مهم حقوق بین‌الملل در عصر حاضر است. رسیدگی و برخورد با اقدامات خلاف حقوق بنیادین بشری دولت‌ها، بعنوان یکی از بازیگران حقوق بین‌الملل، وظیفه‌ای است که در حوزه جهانی هنوز به نتیجه نرسیده است. با این حال سازکارهای قضایی منطقه‌ای تا حدی توانسته است به این درخواست جامه عمل بپوشاند. قاره اروپا موفق شده است ساختار ...  بیشتر

تأثیر حقوق بشر مبتنی بر کرامت اجتماعی در حقوق قراردادها در حقوق ایران و رویه قضایی اروپایی

ایرج بابایی؛ مرتضی ترابی

دوره 23، شماره 71 ، شهریور 1400، ، صفحه 161-191

https://doi.org/10.22054/qjpl.2021.52977.2427

چکیده
  با توسعه حقوق بشر در تمام ابعاد زندگی بشریت نمی‌توان تأثیر آنرا بر حقوق خصوصی (رابطه افقی) و در نتیجه بر حقوق قراردادی نفی کرد. کرامت انسانی با توجه به تبع و ماهیت انسان دارای دو وجه فردی و اجتماعی است. کرامت اجتماعی انسان سر منشأ حق‌هایی من جمله آزادی اشتغال، آزادی تحصیل، آزادی بیان، آزادی مذهب و آزادی دسترسی به اطلاعات است که لازمه ...  بیشتر

تأملی بر پیمان جهانی مهاجرت

مهریار داشاب؛ سارا داورپور

دوره 22، شماره 69 ، اسفند 1399، ، صفحه 142-174

https://doi.org/10.22054/qjpl.2020.48321.2288

چکیده
  سابقه تدوین پیمان در خصوص مهاجرت را می‌توان در اهداف توسعه‌ ملل متحد به‌ویژه سند توسعه پایدار ۲۰۳۰یافت. پیمان جهانی مهاجرت به‌عنوان نخستین تلاش در ارائه چارچوبی جامع برای مهاجرت بین‌المللی، در پی اصلاح رویه‌های موجود در برخورد با مهاجران و تسهیل شرایط جهت جابجایی ایمن، منظم و قاعده‌مند مردم از طریق سیاست‌های مهاجرتی مناسب است ...  بیشتر

تزاحم در اجرای حق‏‌های بشری؛ چالشها و راهکارها

مصطفی فضائلی؛ سیدمجتبی شاکری

دوره 22، شماره 68 ، مهر 1399، ، صفحه 257-289

https://doi.org/10.22054/qjpl.2019.36446.1964

چکیده
  در دنیای کنونی، حقوق بشر به مثابه ارزش بنیادین جامعه بین‌المللی، جایگاهی رفیع یافته است و اجرای این حقوق، وجهه همت دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی واقع شده است. از سوی دیگر همة حق‌های بشری به منزلة مجموعه‌ای به هم پیوسته و غیرقابل تفکیک، لازم الرعایه شناخته شده‌اند. اما در مقام اجرا، گاهی پدیدة تزاحم حق‌ها خودنمایی کرده و به ...  بیشتر

مفهوم، منزلت و صور برابری در ادبیات بین المللی حقوق زنان

عطااله صالحی

دوره 22، شماره 68 ، مهر 1399، ، صفحه 325-359

https://doi.org/10.22054/qjpl.2020.39048.2070

چکیده
  گاهی تجربه زنان، معجون تلخی از حاشیه‌نشینی، خشونت و سلطه فرهنگی است. برای مواجۀ اخلاقی با این وضعیت، یکی از رهیافت‌ها برابری است، اما این مفهوم به‌واسطۀ متن‌باز بودن، مدلول و مَرتَبت آن محمل منازعه است. برابری هم مفهومی توصیفی است و هم هنجاری، در هیئتِ یک مفهوم توصیفی، رابطه‌ای است وصفی میان دو فرد که از برخی جهات همانند می‌باشند. ...  بیشتر

بحران کووید-19 و اصل تلاش بایسته در حقوق بین‌الملل

مسعود علیزاده؛ شهرام زرنشان

دوره 22، شماره 67 ، شهریور 1399، ، صفحه 63-82

https://doi.org/10.22054/qjpl.2020.52808.2418

چکیده
  بحران کرونا یا کووید-19 که از نوامبر 2019 در چین آغاز شد و به سرعت جهان را تحت ­تأثیر قرار داد، سؤالات مهمی را در ارتباط با مسئولیت دولت­های درگیر با این بحران مطرح نمود. یکی از مهمترین این مسائل، تعیین قواعد رفتاری دولت­ها در برخورد با این بحران در جهت حفظ حقوق شهروندان و دولت­های دیگر بود. اصل تکلیف دولت‌ها به اتخاذ «تلاش بایسته» ...  بیشتر

انسانی شدن حقوق محیط زیست در پرتو کرامت انسانی

حسین رضازاده؛ عباسعلی کدخدایی

دوره 21، شماره 66 ، اردیبهشت 1399، ، صفحه 9-40

https://doi.org/10.22054/qjpl.2019.39239.2072

چکیده
  حقوق بین­الملل محیط زیست از جمله شاخه­های حقوق بین­الملل است که در چند دهه قبل به خصوص از دهه 1970 رشد و توسعه یافته است. چند دهه گذشته فرایند انسانی شدن حقوق بین­الملل نیز آغاز و به شاخه­های مختلف آن تسری یافت. انسانی شدن حقوق بین­الملل ابتدا از رویکردی فرد­محور متعاقبا رویکردی بشریت­محور به خود گرفت. بدین ­معنا که بدنبال ...  بیشتر

بکارگیری حق تعیین سرنوشت داخلی به عنوان راهکاری موثر در در مبارزه با فساد و تحقق حق بر توسعه

همایون حبیبی؛ کیوان اقبالی

دوره 20، شماره 60 ، آبان 1397، ، صفحه 69-97

https://doi.org/10.22054/qjpl.2018.26541.1658

چکیده
  پدیده فساد یکی از مهمترین موانع  بر سر راه تحقق برخی از مصادیق حقوق بشر در جوامع امروزی، بویژه حق بر توسعه محسوب می‌شود. تمرکز قدرت و ثروت عمومی در دست عده­ای محدود، نبود امکان شایسته بازخواست عمومی از دولتمردان و عدم شفافیت در عملکرد ایشان از مهم‌ترین بسترهای بروز فساد محسوب می‎شود. بنابراین جلوگیری از تمرکز قدرت، امکان بازخواست ...  بیشتر

تقابل حق بر حریم خصوصی با ضرورت مبارزه با تروریسم در نظام حقوق بشر شورای اروپا؛ با تأکید بر بحران فعلی اروپا

الناز رحیم خویی؛ حسین رستم زاد؛ علیرضا آرش پور

دوره 20، شماره 60 ، آبان 1397، ، صفحه 261-288

https://doi.org/10.22054/qjpl.2019.18812.1452

چکیده
  ضرورت مقابله با تروریسم بر کسی پوشیده نیست و همواره دولت­ها از حداکثر توان خود به‌منظور مبارزه با این پدیده استفاده می­کنند. اقدامات ضد تروریستی بر مبنای منافع عام جامعه انجام می­شود و در این راه، گاه حقوق بشر افراد دچار مداخله­ها و تعرض­هایی می‌شود. به‌عنوان مثال، به قصد مقابله و پیشگیری از حملات تروریستی حریم خصوصی شهروندان ...  بیشتر

چالش‌های اجرایی نظریه مسئولیت حمایت با نگاهی به وضعیت لیبی و سوریه

سید باقر میرعباسی؛ عقیل محمدی

دوره 19، شماره 57 ، اسفند 1396، ، صفحه 9-38

https://doi.org/10.22054/qjpl.2018.14859.1354

چکیده
  طرح نظریه مسئولیت حمایت در سال 2001، پاسخی به ضعف نظام بین‌المللی در واکنش مناسب به ارتکاب نقض‌‌های عمده حقوق بشر در سرزمین‌هایی چون رواندا، بوسنی و کوزوو بود. این نظریه در تلاش برای بازتعریف مفهوم حاکمیت ملی و کارکرد دولت­ها در قالب «حاکمیت به مثابه مسئولیت» و طرح یک چارچوب مفهومی جدید برای واکنش به موقع و قاطع به اعمال خشونت‌بار، ...  بیشتر

اصول بنیادین قانون اساسی در توصیف مسئله ی شهروندی

عباس میرشکاری؛ مرضیه مختاری؛ جواد فراهانی

دوره 19، شماره 57 ، اسفند 1396، ، صفحه 173-201

https://doi.org/10.22054/qjpl.2017.14846.1353

چکیده
  در این نوشتار سعی شده­ است تا ظرفیت­های اصل­های دوم و سوم قانون اساسی به عنوان برخی اصول بنیادین قانون اساسی در توصیف مسئله­ شهروندی مورد بحث قرار گیرد. ظرفیت­های این اصول برای بنای نظام حقوق شهروندی، مشتمل بر تضمینات عام شناسایی، ارتقا، حمایت و تضمین حقوق و آزادی­های همه­ شهروندان بازنمایی می‌شود. این ادعا امکان­سنجی ...  بیشتر

گسترۀ کپی رایت نسبت به اطلاعات دولتی

محمد هادی میرشمسی؛ حسام جلائیان دهقانی

دوره 19، شماره 55 ، شهریور 1396، ، صفحه 109-140

https://doi.org/10.22054/qjpl.2017.7785

چکیده
  حقوق مالکیت ادبی و هنری (کپی­رایت) علاوه بر ایجاد حق انحصاری برای پدیدآورنده یا مالک و منع بهره­مندی غیرمجاز دیگران از آفرینش­های ادبی و هنری، با این اعتقاد که این حق انحصاری، حوزه عمومی را محدود کرده، در برخی موارد می­تواند مانع توسعه و یا موجب نادیده انگاشتن حقوق بشر شود. پاره­ای از آثار– که دسترسی و امکان استفاده از آن ...  بیشتر

جایگاه حاکمیت قانون در حقوق بین المللی

محمود حاجی زاده؛ هیبت اله نژندی منش؛ محمدحسین زارعی

دوره 18، شماره 54 ، خرداد 1396، ، صفحه 171-196

https://doi.org/10.22054/qjpl.2017.7431

چکیده
  حاکمیت قانون، به مفهوم تحدید قدرت خودسرانه دولت به منظور حفظ حقوق و آزادیهای بنیادین فردی، از ارکان اساسی دموکراسی است. از سوی دیگر در عرصه بین المللی ، حاکمیت قانون ابزاری در جهت حفظ صلح و امنیت بین المللی و ترویج و اعتلای حقوق بشر و پایبندی ارکان تصمیم گیر به مقررات پذیرفته شده است. با توجه به ساختار و واقعیت های حاکم بر جامعه بین ...  بیشتر

سازمان های غیردولتی بین المللی و نظارت بر حقوق بشر

نیلوفر سعیدی؛ پوریا عسکری

دوره 18، شماره 53 ، اسفند 1395، ، صفحه 29-57

https://doi.org/10.22054/qjpl.2017.7175

چکیده
  سازمان‌های غیردولتی بین‌المللی ناظر بر حقوق بشر، طیف وسیعی از اقدامات را به منظور نظارت انجام می‌دهند. آن‌ها ضمن جمع‌آوری اطلاعات مرتبط با کار خود، از قربانیان حمایت نموده و با هدایت افکار عمومی، زمینه را برای تعامل یا تقابل با دولت‌ها یا سایر کنشگران ناقض حقوق بشر فراهم می‌آورند و نیز برنامه‌هایی را برای آموزش حقوق بشرتهیه ...  بیشتر

«فطرت» یا «طبیعیت» بشر مناطی برای سد «نسبیت» در حقوق بشر

محمد جواد جاوید؛ مصطفی شفیع زاده

دوره 18، شماره 52 ، آذر 1395، ، صفحه 59-85

https://doi.org/10.22054/qjpl.2016.6791

چکیده
  حقوق بشر سخن به میان می آید. شاید این نسبیت « نسبیت » امروزه بهسادگی از ناخواسته باشد، اما چنین رویکردی معلول نگاه وضعی به حقوق بشر است. حقوق بشر معاصر ازآنرو که مرزی سلیم و صحیح بین حقوق بشر با حقوق شهروندی نگذارده است، لاجرم در دام نسبیتی افتاده که مخالف هدف اولیه و جهانشمولی او بوده است. این نقض غرض که در وادی تفسیر اسناد بین ...  بیشتر

بررسی تطبیقی محدودیت‌های آزادی بیان در تلویزیون از منظر اسناد بین‌الملل حقوق بشر و حقوق موضوعه ایران

سید محمدصادق احمدی؛ علیرضا ناصری؛ مرتضی قاسم آبادی

دوره 18، شماره 52 ، آذر 1395، ، صفحه 153-177

https://doi.org/10.22054/qjpl.2016.6795

چکیده
  بر اساس نگرش غایت‌محورانة انسانی، آزادی بیان از مقتضیات استقلال فردی انسان به مثابه یک غایت بالذات است و محدودسازی آن را باید در چارچوب استثنای ضروری تبیین کرد. در ساحت حقوق طبیعی نیز آزادی، حق طبیعی است و ایجاد هرگونه محدودیتی در تغایر بالذات با این حق به شمار می‌آید. در عصر حاضر، بدون تردید، تلویزیون به‌عنوان یکی از نیرومندترین ...  بیشتر